INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Oskierka h. Murdelio  

 
 
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Oskierka Antoni h. Murdelio (ok. 1670–1734), poseł na sejmy, pisarz w. litewski, potem kasztelan nowogródzki. Był synem Michała, podsędka mozyrskiego, i Konstancji z Jeleńskich, sędzianki mozyrskiej. Przez kilkadziesiąt lat był stronnikiem Radziwiłłów, m. in. Karola Stanisława, kanclerza w. lit., oraz Michała Kazimierza, koniuszego, potem hetmana polnego lit., i nieprzejednanym wrogiem Sapiehów. Co najmniej od r. 1717 sprawował funkcję komisarza dóbr neuburskich. W r. 1697 O. jako cześnik mozyrski podpisał z woj. mińskim elekcję Augusta II. W l. 1709–10 był deputatem z pow. mozyrskiego do Trybunału Litewskiego i z jego ramienia wchodził w lipcu 1709 w skład komisji, która miała zawrzeć porozumienie z Konstantym Brzostowskim, bpem wileńskim, w sprawie osądzenia Krzysztofa Białłozora, kanonika wileńskiego. W r. 1712 posłował z pow. mozyrskiego na sejm warszawski. W r. 1714 pełnił już urząd marszałka pow. mozyrskiego. W końcu 1716 r. brał udział w pertraktacjach prowadzonych w Warszawie między przedstawicielami króla a konfederatami tarnogrodzkimi. W r. 1717 posłował z pow. mozyrskiego na Sejm Niemy. Powołany został do ustanowionego wówczas sądu nadzwycz. na przestępców stanu (głównie na tych Polaków, którzy walczyli wraz z armią szwedzką), mającego urzędować aż do sejmu po zawarciu traktatu pokojowego ze Szwecją. Był następnie posłem z Mozyrskiego na sejm zwycz. 1720 r. W l. 1722–3 wraz z Henrykiem Wejssenbachem, łowczym w. lit., był komisarzem królewskim do przeprowadzenia kontroli gospodarki dóbr neuburskich. Dn. 20 IV 1724 przedłożył królowi, przebywającemu wówczas w Warszawie, wyczerpujące sprawozdanie z jej wyników. W drugiej poł. t. r. otrzymał urząd pisarza w. lit. W tym czasie nabył od Stanisława Denhoffa, woj. połockiego, starostwo mozyrskie, które następnie scedował na syna Gerwazego Ludwika.

Dn. 11 X 1726 otrzymał O. nominację na kasztelana nowogródzkiego. Wszedł w skład komisji z ramienia sejmu w r. 1726 do traktowania z ministrami dworu petersburskiego. Również wówczas został delegowany z Senatu do Trybunału Skarbowego Lit. Ok. r. 1727 wyszło na jaw, że O., zgodnie z umową zawartą z rodziną swej drugiej żony, Anny z Grabowskich, ochrzcił pierworodnego syna z tego małżeństwa Michała Stefana w zborze kalwińskim w Słucku. Syn ten od r. 1721 przebywał w Królewcu, lecz jezuici słuccy nalegali, by O. odebrał syna i wychowywał w wyznaniu katolickim, a skoro się to nie powiodło, spowodowali proces przed sądem compositi judicii. Sąd ten skazał O-ę na utratę godności senatorskiej, dóbr i głowy. Od wykonania wyroku uratowało O-ę przejście syna na katolicyzm. (Po powrocie do Prus i do wyznania kalwińskiego po r. 1736 Michał Stefan opisał sprawę O-i w broszurze „Die Fusstapfen der gnädigen göttlichen Providentz in seinem bisherigen Lebens-Lauff erkennet…”). O. brał udział w sejmie konwokacyjnym i 23 V 1733 podpisał jego postanowienia, opowiadając się za królem rodakiem. Z dużym jednak ociąganiem podpisał uchwałę woj. nowogródzkiego z połowy marca 1734 o wystawieniu piechoty wojewódzkiej. W maju i czerwcu wstawiał się za woj. nowogródzkim u komendantów wojsk rosyjskich.

O. posiadał m. in. Januszew w pow. oszmiańskim i Wodowicze w mozyrskim, prawdopodobnie też dobra w woj. nowogródzkim, mińskim, połockim i brzesko-litewskim (Żychliński). Testamentem z 3 XI 1734 odstąpił starszemu bratu Franciszkowi Michałowi, stolnikowi mozyrskiemu, część dóbr nań przypadających w woj. połockim i mińskim. Zmarł wkrótce potem t. r. Najstarszy syn Gerwazy Ludwik wyprawił mu 1 III 1736 uroczysty pogrzeb w kościele bernardyńskim w Słucku.

O. był żonaty dwukrotnie: jego pierwszą żoną (od ok. r. 1700) była Zofia, córka Adama Kolendy, drugą – poślubioną 16 IX 1710 – kalwinka Anna z Grabowskich, córka Marcina, sędziego grodzkiego wołkowyskiego. Z pierwszego małżeństwa pozostawił O. dwóch synów: Gerwazego Ludwika (zob.) i Rafała Alojzego (zob.). Z drugiej żony miał czterech synów: Michała Stefana (ur. 1712), po r. 1736 w służbie pruskiej, zmarłego bezpotomnie, Bogusława Leopolda, chorążego mozyrskiego, posła na sejm 1778 r., pisarza dekretowego litewskiego 1791–4, Kazimierza Macieja, marszałka pow. mozyrskiego, w r. 1793 kasztelana mozyrskiego, i Marcina Teodora (zob.), oraz sześć córek: Konstancję Zofię (ur. 1713), Marię Katarzynę (ur. 1714), Ewę Ludwikę (ur. 1716), Marię Teresę (ur. 1725), Teofilę Elżbietę (ur. 1728) i Anielę Katarzynę (ur. 1731). Wszystkie córki i syn Michał Stefan byli chrzczeni w zborze ewangelicko-reformowanym w Słucku.

 

Estreicher; Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, W. 1936; Uruski; Żychliński, IV, XVI 228, XVIII 150, XIX (z błędami); Elektorów poczet; – Konarski S., Kanoniczki warszawskie, Paryż 1952; Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, P. 1842 I 377–9; Merczyng, Zbory i senatorowie; – Matuszewicz M., Pamiętniki, W. 1876 I 75; Teka Podoskiego, II 111, III 1–2, 9, 260; Vol. leg., VI 248, 413, 489, 603, VII 86; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 270, 300, 356; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V 11001, 10998 (listy O-i); Arch. Państw. w Ł.: Arch. Kossowskich z Głogowy 53; B. Ossol.: rkp. 13004 s. 30–31; – Bibliografia do Bogusława Leopolda: Diariusz sejmu… 1778, W. 1779; Kalendarz Polityczny dla Królestwa Polskiego i W. Ks. L… 1794; Kolęda Warszawska na r. 1766; – B. Czart.: rkp. 879.

Wacław Szczygielski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Paweł Jan Polaczek

ok. 1700 - 1781-08-08
teolog
 

Michał Jan Szczuka h. Grabie

ok. 1660 - 1709, 5 VI / 8 XII
kasztelan miński
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.