INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Artur Józef Sumiński  

 
 
1834-07-19 - 1886-11-19
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sumiński Artur Józef Gabriel, pseud. Ludwik Wrotnowski (1834–1886), ziemianin, powstaniec styczniowy, emigrant.

Ur. 19 VII w Zbójnie (pow. lipnowski), był wnukiem Stanisława Piwnickiego (zob.), synem Antoniego Ignacego (zob.) i Zofii z Piwnickich.

Dzieciństwo i wczesną młodość spędził S. w rodzinnym Zbójnie, gdzie odebrał staranne wykształcenie domowe. Studiował w Belgii. Po śmierci ojca odziedziczył klucz Zbójno, był też właścicielem wsi Moszczonne (pow. rypiński). Jego majątki liczyły na początku l. sześćdziesiątych ok. 30 tys. morgów. Czynny na początku l. sześćdziesiątych w patriotycznych spotkaniach na Mazowszu, S. po wybuchu powstania styczniowego sformował w Zbójnie 300-osobowy oddział pod komendą Jana Waleriana Ostrowskiego, złożony ze szlachty, służby folwarcznej i okolicznych chłopów. Z rozkazu naczelnika woj. płockiego Zygmunta Padlewskiego 4 II 1863 partia S-ego, którą dowodził Ostrowski, zajęła bez walki Rypin, a 8 II Sierpc; tego samego dnia powstańcy zostali zaatakowani przez wojska rosyjskie i wyparci z miasta. Po rozbiciu partii w potyczce pod Sierpcem i wzięciu do niewoli Ostrowskiego objął S. dowództwo nad resztą oddziału. Używał wówczas pseud. Ludwik Wrotnowski. Przeszedł z oddziałem w lasy skrwileńskie, gdzie stoczył kilka potyczek; następnie połączył się z partiami działającymi na terenie pow. mławskiego. Dn. 3 VII stoczył bitwę pod Rozwozinami nad Drwęcą. Ciężko ranny w czasie ucieczki, uratowany został przez jednego ze współtowarzyszy, Feliksa Turskiego.

S. miał być sądzony zaocznie i skazany na karę śmierci, którą zamieniono na dożywotnie więzienie. Jego majątki zostały skonfiskowane i w r. 1864 wystawione na licytację. T.r. Zbójno nabył Ludwik Jackowski (w r. 1871 majątek odkupiła od niego matka S-ego, Zofia z Piwnickich, 2.v. Trzcińska, a w r. 1874 właścicielem został Henryk Dzierżanowski). S. zbiegł do Prus, gdzie nabył dobra Ryńsk w pow. wąbrzeskim w ziemi chełmińskiej, na które składały się folwarki: Koksdorf koło Wąbrzeżna i Czystochleb oraz wsie: Ryńsk, Janowo, Julianki i Ludowice. W r. 1865 przebywał z żoną w Strasburgu, skąd przeniósł się do Drezna, gdzie nawiązał kontakt z Józefem Ignacym Kraszewskim. Na drezdeńskim konkursie piękności par małżeńskich uzyskał z żoną pierwszą nagrodę. Od króla saskiego Jana otrzymał 1 VII 1870 dziedziczny tytuł hrabiowski. Dn. 16 III 1874 nabył folwark Gziki pod Radzyniem w ziemi chełmińskiej, ale jeszcze t.r. sprzedał go. W l. 1875–83 należał do Tow. Przyjaciół Nauk w Poznaniu.

W Ryńsku prowadził S. życie ponad stan i w r. 1881 doprowadził do upadku majątku; przez wierzycieli został zmuszony do sprzedaży całego klucza ryńskiego. Przeniósł się wtedy z rodziną do Galicji, gdzie administrował majątkiem Słotwina (pow. brzeski) należącym do jego teścia. W czasie pobytów w Krakowie pozował Janowi Matejce do postaci króla Jana III Sobieskiego na obrazie „Sobieski pod Wiedniem”. Przed 12 V 1886 został wybrany na członka Rady Nadzorczej Tow. Zaliczkowego w Brzesku. Zmarł 19 XI 1886 w Słotwinie, został pochowany w kaplicy grobowej rodziny Sumińskich na cmentarzu paraf. w Brzesku.

W zawartym 19 VII 1859 małżeństwie ze stryjeczną siostrą Julianną (Julią) Karoliną Praksedą z Piwnickich (1841–1923), wnuczką Stanisława Piwnickiego (zob.), córką Eugeniusza, i Joanny ze Zboińskich, właścicielką dóbr Słotwina oraz tamtejszego browaru, sprzedanego przez nią po r. 1889 zięciowi, baronowi Janowi Goetz-Okocimskiemu (zob.), miał S. dziewięcioro dzieci, synów: Stefana Antoniego (zob.), Artura Edwarda (1865–1910), urzędnika Tow. Kredytowego Ziemskiego, myśliwego i autora prac z dziedziny myślistwa, m.in. „Myśliwy” (Kr. 1902) i „Hodowla gołębia pocztowego – standard polski” (Kr. 1898), oraz córki: Zofię Jadwigę (1867–1945), żonę J. Goetza-Okocimskiego, bliźniaczki: Julię Marię (1869–1940), niezamężną, i Marię Julię (1869–1943), zamężną za Stanisławem Czarnowskim (1864–1926), inżynierem, dyrektorem browaru krakowskiego w l. 1915–22, współwłaścicielem kopalni węgla «Stanisław» w Zagłębiu Dąbrowskim, Felicję Wandę, w zakonie Marię Karolinę (1871–1904), urszulankę w Tarnowie, Ludwikę Marię (1873–1943), niezamężną, Jadwigę Antoninę (1874–1909), karmelitankę bosą w Krakowie, i Izabellę Marię, w zakonie Marię Immaculatę (1876–1906), urszulankę w Tarnowie.

 

Krajewski M., „Bene merentes” (dobrze zasłużeni) dla Rypina, Rypin 1988 s. 26; tenże, Dobrzyński słownik biograficzny, Włocławek 2002; Lenczewski, Genealogie; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., V 248–249; Słown. Geogr. (Ryńsk, Zbójno); – Juszkiewicz R., Powstanie styczniowe na północnym Mazowszu, W. 1992; Lissowski C., Powstanie styczniowe w Ziemi Dobrzyńskiej, Płock 1938; Pruski W., Hodowla zwierząt gospodarskich w Królestwie Polskim w latach 1815–1918, W. 1967 I 144, 160, 223; Wierzchowski R., Powstanie styczniowe w powiecie rypińskim, w: Szkice rypińskie. Materiały z sesji popularnonaukowej zorganizowanej z okazji 900-lecia Rypina w dniu 27 listopada 1965, Bydgoszcz 1967 s. 96; Współpraca rewol. pol.-ros., I 500; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Raperswil 1913 s. 529; – Zeznania śledcze o powstaniu; – „Czas” 1886 nr 271 (nekrolog); „Dzien. Pozn.” 1874 nr 62, 81, 1875 nr 237, 1880 nr 62, 1881 nr 163, 1885 nr 217, 1886 nr 268; – AP w Kr.: Akta notariuszy, Stanisława Madejskiego nr 6881, 6882, 7001, 7482, 7483, Stefana Muczkowskiego nr 36031, 37635, Stanisława Wisłockiego nr 18377, 18378, 19475; B. Jag.: rkp. 6535 IV (koresp. z J. I. Kraszewskim); Paraf. kościoła rzymskokatol. w Brzesku: Liber mortuorum T. III s. 30 nr 7/1886; – Mater. Red. PSB: Włodek J. M., Sumińscy h. Leszczyc 1493–2000…, Kr. 2000 (mszp., fot. S-ego, żony oraz syna, Artura Edwarda).

Elżbieta Orman

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jan Goetz-Okocimski

1864-07-18 - 1931-04-24 przemysłowiec
 

Piotr Paweł Sumiński

1908-11-11 - 1989-06-18 leśnik
 

Stefan Antoni Sumiński

1860-10-29 - 1930-11-25 hipolog
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wacław Jan Gąsiorowski

1869-06-27 - 1939-10-30
powieściopisarz
 

Kazimierz Dłuski

1855-11-01 - 1930-09-06
lekarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Henryk Hubicki

1817 - 1847-02-19
spiskowiec
 

Władysław Ansgary Massalski

1859-01-30 - 1932-11-24
geograf
 

Alfred Szczepański

1840-04-04 - 1909-05-08
dziennikarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.