Bencke (Benckius) Bartłomiej (1561–1611), pastor i poeta. Obok przytoczonych form nazwiska spotykamy inne jak: Benke, Bentkius, Benckieus (Scherffer) i Bentkleus (Sassadius). Urodził się 15 VIII w Namysłowie, gdzie ukończył szkołę miejską, następnie studjował na uniwersytecie w Witenberdze. Konsystorz w Oleśnicy wysłał go 21 XII 1582 jako pastora do Hennersdorf, w r. 1583 był diakonem w Bernstadt, w latach 1587–1595 pastorem i senjorem w Byczynie, wreszcie pastorem niemieckim w Namysłowie do śmierci 5 XI 1611. Jako pastor w Byczynie, do której przez wiele lat posyłali Niemcy śląscy swe dzieci na naukę języka polskiego, ujmował się w r. 1588 przed Zamoyskim w obronie pustoszonego przez jego żołnierzy miasta, zwracając się do niego dwuwierszem: »Hostis es an hospes? nam quis te dixerit hostem, Qui patrio victos victor amore colis?« Za to pochlebstwo otrzymał sporo dukatów węgierskich. Pierwotną relację o tym wydarzeniu, podaną współcześnie przez Abrahama Scultetusa a przechowaną jeszcze w XVIII w. przez Sam. Ludw. Zasadjusza, zniekształcili pisarze niemieccy. Z utworów B-go najważniejszy jest poemat łaciński o bitwie byczyńskiej, który przełożył na niemieckie i wydał w r. 1665 w Brzegu pt.: Pitznische Schlacht aus einem latein. carmine in deutschen Versen Venceslaus Scherffer v. Scherfferstein (tłumacz pieśni Kochanowskiego). Autentyczność niemieckiego opisu bitwy byczyńskiej, wydrukowanego pod nazwiskiem Benckego w Ledebura Allgem. Archiv f. d. Geschichtskunde d. Preuß. Staates X B. 113–143 jest nader wątpliwa. Na śmierć B-go wydał syn jego, także Bartłomiej, pastor byczyński 1613–1618, Epicedia in Obitum Barth. Benckii past. (Namsl. 1611).

Heneli i ab Hennenfeld N., Silesiographia renovata, Wratisl. et Lipsiae 1704, t. I, pars VII, s. 38; Sassadius Sam. Ludw., Muzyka Anielska, Brzeg 1751, 9 i 11; Koelling H., Presbyterologia Dioeceseos Cruciburgenis, Vratislaviae (1867), 48–50; [Bandtkie J. S.], O bitwie byczyńskiej, »Mrówka poznańska« 1821, t. II, 169–183, 230–239.

Wincenty Ogrodziński