Sewerynowski Bazyli (2. poł. XVIII w.), kartograf. Prawdopodobnie był mieszczaninem z Bracławszczyzny, przez dłuższy okres (na pewno w l. 1780–8) mieszkał w Tetyjowie.
O wykształceniu S-ego wiadomo tylko, że był geometrą «uprzywilejowanym i przysięgłym», biegłym w pomiarach terenowych i chyba też w astronomii, znał dobrze język rosyjski. Pierwszą mapę S-ego, o której zachowała się wiadomość (AGAD: Zbiór Popielów rkp. 382 Sumariusz map) jest Mappa geograficzna od Tetyowa, gdzie rzeka Taśmin wpada w Dniepr, a od Kryłowa zaś aż do Targowicy podróżna na Humań do Tetyowa, oznaczająca oraz granice polskie i rosyjskie… del. die 23 febr. 1780. Prawdopodobnie za tę właśnie mapę 6 IV 1780 dostał od króla Stanisława Augusta 89 dukatów. Zapewne w 2. poł. t. r. zetknął się S. z komisją rozpoczynającą demarkację granicy polsko-rosyjskiej pod kierunkiem gen. Karola Malczewskiego. Nie ma pewności, czy brał on udział w pierwszym etapie prac demarkacyjnych od ujścia Taśminu do Kryłowa, na pewno jednak przekazał komisji wspomnianą mapę, bo włączono ją do materiałów demarkacyjnych. Mapa ta, a może i inne, które mógł przekazać królowi, zostały wysoko ocenione, skoro przy kompletowaniu nowej komisji demarkacyjnej w r. 1782, król zalecał Malczewskiemu S-ego, pisząc: «geometry lepszego zapewne i życzyć nie można». W lipcu 1782 S. przekazał królowi przez Malczewskiego «kartę rzeki Bohu od jej wierzchowiny […] do samej naszej granicy». Prace komisji demarkacyjnej na odcinku od Kryłowa do Łojowa trwały z przerwami od października 1782 (?) do końca 1783 r. S. pracował z Karolem Sierakowskim i Michałem A. Kochanowskim jako geometra i jako tłumacz.
W l. n. S. wykonał trzy mapy drogowe. W r. 1785 powstały: Mappa z Tetyowa na Pawołocz, Korostyszów, Malin w Polisie do Owrucza…, Mappa z Tetyowa na Ruszyn, Żytomierz miasta, tudzież Puliny, Barasze, Miedzyrzyce wsie w Polisie do Olewska…, Mappa z Tetyowa na Skwirę, Fastów miasta do Mahorowa w Polisie…, w r. 1786: Mappa granicy między W. Ks. Lit. i województwem kijowskim…, w r. 1787: Karta województwa kijowskiego… i Mappa województwa bracławskiego… Wszystkie te mapy znalazły się w zbiorach króla, od którego S. otrzymał w l. 1780–89 w sumie 509 dukatów nagrody. W r. 1788 sporządził S. Mappę geograficzną województwa bracławskiego… (ok. 1:460 000); jest to jedyna mapa S-ego zachowana w oryginale (Zakł. Nauk Pomocniczych Historii i Archiwistyki UJ). Z r. 1793 pochodzi Mappa geograficzna województwa bracławskiego i znacznej części kijowskiego (ok. 1:410 000; zachowana w rękopiśmiennej kopii w B. Jag. oraz w dwóch fragmentarycznych odbitkach litograficznych w B. Jag. i B. PAN w Kr.).
Obok tych dziesięciu map autorstwa S-ego, do jego dzieł należy zaliczyć (za K. Buczkiem), znane tylko z tytułów mapy: Województwo bracławskie z granicami 1791 (1:450 000) i Mappa geograficzna Ukrainy polskiej etc. 1788 (1:450 000). Przeróbkami map S-ego są znalezione w Berlinie przez Karola Buczka „Karta braclavskago voevodstva…” (1:455 000) z r. 1788 lub 1789 (tamże kopia) i „Woiwodschaft Brazlaw” (ok. 1:425 000), też opisana po rosyjsku, prawdopodobnie późniejsza. Możliwe, że przeróbką pierwszej mapy S-ego jest znana z tytułu «Karta s opisaniem braclavskago voievodstva, sniataja v 1778 g. …» (1:420 000). S. był jednym z wybitniejszych kartografów czasów stanisławowskich.
Zachowane dwie mapy z l. 1788 i 1793 wskazują, że S. opracowywał mapy na podstawie własnych pomiarów i choć rysunek sytuacyjny pozostawia wiele do życzenia, to jednak dokładność map jest duża, przy tym mapa późniejsza zawiera więcej informacji. Być może już od r. 1778 sporządzając kolejne wersje swych map, uzupełniał je i przerabiał. Niektóre z nich dostały się w ręce Rosjan, stając się podstawą przeróbek w wersji rosyjskiej. Z map S-ego korzystał też Karol Perthées: w r. 1789 porównywał on jakąś mapę S-ego z mapą Podola Feliksa Nowickiego.
Poza mapami opracował też S. i wydał drukiem w r. 1788: Kalendarz polski i ruski na każdy rok służący […] tudzież tablica świąt ruchomych na lat 41 […] ułożony i wyrachowany w Tetyjowie, dnia 15 stycznia 1788 roku… (druk nie notowany u Estreichera). Ostatnia wzmianka o S-m pochodzi z kwietnia 1793; przebywał wtedy w Idźce pod Tulczynem. O dalszych losach, stosunkach rodzinnych, dacie i miejscu śmierci S-ego brak wiadomości.
Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku, Wr. 1963; tenże, Mapy województwa bracławskiego B. Sewerynowskiego, w: Pamiętnik II Zjazdu Słowiańskich Geografów i Etnografów w Polsce, Kr. 1930 II 276–7; tenże, Prace kartografów pruskich w Polsce za czasów króla Stanisława Augusta, Kr. 1935; Marylski A., Karol Malczewski, generał czasów stanisławowskich, „Roczn. Filarecki” R. 1: 1886 s. 462–6; Olszewicz B., Kartografia polska XVIII wieku, „Pol. Przegl. Kartogr.” R. 10: 1932 z. 38–9 s. 276, 291–2, 298; – Ihnatowski I., Dzieło Komisji granicznej między Ukrainą i Nową Rosją…, W. 1781; – AGAD: Zbiór Popielów t. 16, 117 (summariusz map), 382 (summariusz map), Zbiór Potockich z Jabłonny, Korespondencja Stanisława Augusta 1792–7 rkp. 11; B. Czart.: rkp. 673, 938; B. Jag.: Oddz. Zbiorów Kartogr., M 53/12, M 53/21; B. PAN w Kr.: rkp. 3677; Zakł. Nauk Pomocniczych Hist. i Archiwistyki UJ: M 16.
Adam Krawczyk