Morykoni Benedykt Beniamin h. własnego (2. poł. XVIII w.), poseł na sejmy, pisarz W. Ks. Lit., członek władz powstańczych w r. 1794. Rodzina Morykonich, pochodzenia włoskiego, osiadła na Litwie w połowie XVII w., otrzymała indygenat w r. 1673 i wkrótce zdobyła pozycję zamożnej szlachty, rozlegle skoligaconej, zwłaszcza w pow. wiłkomirskim. M. był synem Marcjana, starosty grodowego wiłkomirskiego i pisarza skarbowego W. Ks. Lit. (zm. w r. 1784), i Aleksandry z Tyzenhauzów (córki Benedykta, starosty szmelteńskiego, siostry Antoniego, podskarbiego nadwornego), bratem Ignacego (zob.), bratankiem Michała Tadeusza (zob.). Wraz z ojcem M. należał do głównych przedstawicieli stronnictwa A. Tyzenhauza w pow. wiłkomirskim. Z tytułem szambelana (podkomorzego) królewskiego posłował M. z pow. wiłkomirskiego na sejmy 1773–5 r. i 1776 r. Na tym ostatnim został wybrany do Rady Nieustającej. W r. 1777 otrzymał Order Św. Stanisława i 10 X t. r., po rezygnacji Michała Przezdzieckiego, został pisarzem litewskim. Jako poseł wiłkomirski na sejmie 1780 r. występował gorąco w obronie podskarbiego Tyzenhauza (mowa z 27 X). Również jako poseł wiłkomirski na sejm 1784 r. swymi mowami przyczynił się do pomyślnego dla Tyzenhauza zakwitowania Komisji Skarbu W. Ks. Lit. Zarówno na tym sejmie, jak i na następnym (1786) został wybrany członkiem Komisji Skarbu W. Ks. Lit. (pozostawał w jej składzie aż do r. 1792). W r. 1786 otrzymał Order Orła Białego. T. r. ożenił się z Marią z Radziwiłłów, córką Michała «Rybeńko», siostra przyrodnią Karola «Panie Kochanku». Był człowiekiem majętnym, a za żoną wziął w posagu Towiany (pow. wiłkomirski), gdzie wzniósł okazały pałac z pierwszym na Litwie parkiem angielskim. Jego dom w Wilnie odznaczał się wystawnością i przepychem. M. miał starostwo niegrodowe pińskie, zakupione dla niego przez podskarbiego Tyzenhauza. Procesował się z Kazimierą Brzostowską, wdową po Michale, podskarbim w. litewskim, oraz z Michałem Brzostowskim, starostą mińskim (ok. r. 1790).
W czasie Targowicy aktem Konfederacji Generalnej W. Ks. Lit. z 25 VI 1792 M. został powołany w skład generalności konfederackiej jako konsyliarz z pow. wiłkomirskiego. Nie wiadomo, czy uczestniczył w pracach generalności, która w kwietniu 1793 wysunęła go na stanowisko sekretarza wznowionej Rady Nieustającej, ale «w niebytności tegoż» powierzyła to stanowisko komu innemu. Dn. 24 IV 1794 podpisał akt powstania w Wilnie i tymże aktem został powołany do Rady Narodowej Litewskiej. Na początku maja t. r. został członkiem trzyosobowej Deputacji Tajnej (wespół z Michałem Brzostowskim, starostą mińskim, i Szymonem Malewskim), która do 8 VI t. r. sprawowała «rząd zupełny nad wojskiem», ale formalnie wchodziła w skład Deputacji Bezpieczeństwa. W tym charakterze M. podpisał nominację Jakuba Jasińskiego na «generalnego siły zbrojnej narodu litewskiego komendanta». Po reorganizacji władz litewskich przez Kościuszkę Rada Najwyższa Narodowa 1 VI 1794 powołała go na członka Deputacji Centralnej W. Ks. Lit., do wydziału żywności. Dn. 19 VII M. wraz z żoną wyjechał z Wilna w czasie próby zdobycia miasta przez Rosjan. Po upadku Wilna 12 VIII M. z częścią członków Deputacji Centralnej znalazł się w Kownie.
Dalsze losy M-ego nie są znane. Herbarze wymieniają żyjących współcześnie dwóch innych braci Morykonich o tych samych imionach: Ignacego i Benedykta, marszałka pow. zawilejskiego, synów Franciszka, podkomorzego wiłkomirskiego, i Anny z Pietkiewiczów. Nie ma pewności, czy występujące w początkach XIX w. wzmianki o Benedykcie Morykonim odnoszą się do M-ego, czy do jego imiennika.
Małżeństwo M-ego z Marią Radziwiłłówną było bezpotomne. Majątek Towiany zapisał Konstantemu Radziwiłłowi.
Estreicher; Enc. Org.; Słown. Geogr., XI 70, 359, XII 439; Leszczyc Z., Herby szlachty polskiej, P. 1908 I 231; Uruski; Żychliński, II 223–7; Łoza, Kawalerowie, s. 83 (podaje datę śmierci 1812); Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit., s. 283; – Kalenkiewiczówna A., Rozkład partii Tyzenhauza na tle sejmików litewskich, Księga Pamiątkowa Koła Historyków Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Wil. 1933 s. 128, 129; Korzon, Wewnętrzne dzieje, V; Kościałkowski S., Antoni Tyzenhauz, Londyn 1970–1 I (strony nie wymienione w indeksie: 191, 205), II (strony nie wymienione w indeksie: 425, 426); Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wil. 1912 s. 490; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego, s. 92; Mościcki H., Dzieje porozbiorowe Litwy i Rusi, Wil. 1914; tenże, Generał Jasiński, W. 1917; tenże, Pod znakiem Orła i Pogoni, Lw. 1923; [Wolański A.] Soplica T., Wojna polsko-rosyjska 1792 r., P. 1922 II; Żytkowicz L., Litwa i Korona w r. 1794, „Ateneum Wil.” R. 12: 1937 s. 544; tenże, Rządy Repnina na Litwie w l. 1794–7, Wil. 1938; – Akta powstania Kościuszki, II 229, 230; Akty Vil. Archeogr. Kom., XXXV 456; Choiseul Gouffier S., Mémoires historiques, Bruxelles 1829 s. 61–76; Diariusz sejmu… 1780, W. 1780 s. 8, 278–84; Frank J., Pamiętniki, Wil. 1913 I 56, II 186; Protokóły Deputacji Tajnej Wileńskiej, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1967 XIII cz. 1 s. 278, 279; Vol. leg., V 88, VIII 529, IX 10, 33, X 103, 109; – Kalendarzyk Polityczny, 1789 s. 272, 1791 s. 288, 1792 s. 324; Kalendarzyk Wileński, 1785 – Arch. PAN: rkp. nr 29 s. 34 (Wypisy z dziennika bpa J. N. Kossakowskiego.)
Leonid Żytkowicz