Kowalski Bolesław Marceli (1885–1945), lekarz ginekolog położnik, profesor Uniw. Pozn. Ur. 26 IX w Ostrowie Wlkp., syn Klemensa, urzędnika, i Marii z Cichowiczów. Młodość spędził na Górnym Śląsku. Do gimnazjum uczęszczał w Prądniku, Katowicach i Głubczycach, gdzie w r. 1906 zdał maturę. Medycynę studiował kolejno w Gryfii, Wrocławiu, Berlinie i ponownie we Wrocławiu, gdzie w maju 1911 r. uzyskał dyplom lekarza. Od lipca 1911 r. do lipca n. r. był praktykantem lekarskim we Wrocławiu: w Uniwersyteckiej Klinice Kobiecej i na oddziale wewnętrznym konwentowego Szpitala Bonifratrów, następnie asystentem Uniwersyteckiej Kliniki Kobiecej we Wrocławiu u prof. O. E. Küstnera, u którego w październiku 1912 r. uzyskał doktorat medycyny i chirurgii na podstawie pracy Sectio cesarea (Wr. 1912). Po wybuchu wojny światowej był p. o. prymariusza kliniki we Wrocławiu i prowadził wykłady z ginekologii i położnictwa. W maju 1918 r. powołany do wojska jako naczelny lekarz pociągu sanitarnego 5. armii niemieckiej, udał się pod Verdun, gdzie pozostał do końca wojny. Zwolniony z wojska jako Polak, wrócił do Wrocławia.
Po wyzwoleniu Polski udał się K. w marcu 1919 r. do Poznania, gdzie został prymariuszem w Krajowej Klinice dla Kobiet i w Szkole Położnych; w r. 1921 był kierownikiem tej szkoły, a po 4 miesiącach dyrektorem. T. r. powołano K-ego na wykładowcę i egzaminatora z ginekologii i położnictwa na Wydziale Lekarskim Uniw. Pozn. W tymże czasie otrzymał propozycję objęcia katedry ginekologii i położnictwa na Uniw. Wil., z czego nie skorzystał. W lipcu 1922 r. K. habilitował się na podstawie pracy O histologicznej budowie i specyficznej czynności nabłonka owodni (P. 1922). W r. 1923 został profesorem nadzwycz. i dyrektorem Kliniki Ginekologiczno-Położniczej Uniw. Pozn. Rozbudował Klinikę dla Kobiet, uruchomił poliklinikę wyjazdową, przychodnię, utworzył oddział dla ciężarnych, zakupił rad dla kliniki. Zreorganizował Szkołę Położnych, przedłużając naukę z 9 do 24 miesięcy, wydał podręczniki dla położnych, pt. Nauka położnictwa dla położnych (W. 1929), współdziałał w założeniu w r. 1927 „Nowin Akuszeryjnych”. Rozbudował Klinikę Uniwersytecką, powiększył oddział ginekologiczny, zbudował nowoczesną salę operacyjną, oddział wodoleczniczy, laboratorium, rozbudował oddział rentgenologiczny. Był członkiem licznych towarzystw ginekologicznych, lekarskich, polsko-słowiańskich, naukowych i społecznych, Komisji Lekarskiej Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk. Założył Poznański Oddział Polskiego Tow. Ginekologicznego (1926), którego był prezesem (1926–39). Dwukrotnie organizował zjazdy położniczo-ginekologiczne w Poznaniu, uczestniczył we wszystkich zjazdach ginekologicznych w Polsce i w wielu za granicą, w r. 1938 był przedstawicielem Polski na Międzynarodowym Zjeździe w Amsterdamie.
W r. 1939 został K. przez Niemców wysiedlony z rodziną do Ostrowca Świętokrzyskiego, gdzie pracował przez 4 lata jako lekarz w szpitalu, w r. 1944 przeniesiony do Skarżyska Kamiennej na ordynaturę oddziału ginekologiczno-położniczego, po kilku miesiącach objął stanowisko dyrektora i naczelnego lekarza szpitali miejskich w Radomiu. W marcu 1945 r. jako jeden z pierwszych profesorów przybył do Poznania, do częściowo spalonej kliniki, którą wkrótce uruchomił. Objął dyrekcję Zakładu Ginekologiczno-Położniczego Poznańskiego Wojewódzkiego Związku Samorządowego i Szkoły Położnych. Intensywnie pracował, chcąc odbudować klinikę oraz odtworzyć I część spalonej przez Niemców w r. 1939 Ginekologii; część II pt. Położnictwo, napisana podczas wojny, pozostała w rękopisie. K. był autorem ponad 40 prac naukowych. Pod jego kierunkiem habilitowało się 3 docentów, wyszkoliło 32 specjalistów. Prace swoje położnicze, ginekologiczne, pedagogiczne i społeczno-publicystyczne ogłaszał w języku polskim i niemieckim. Do cenniejszych należą: Rozpoznanie różniczkowe ciąży i najważniejszych nieprawidłowości ciążowych („Now. Lek.” 1931), Leczenie przetok pęcherzowo-pochwowych metodą Küstnera-Wołkowicza („Ginekologia Pol.” 1938), Rozpoznanie zwykłe i różniczkowe ciąży pozamacicznej („Now. Lek.” 1945). K. był redaktorem działu ginekologii i położnictwa w „Nowinach Lekarskich”. Zmarł 3 XII 1945 r. w Poznaniu, pochowany tamże na cmentarzu na Jeżycach. Ożeniony był (4 I 1914) z Franciszką Bernhöft (zm. w r. 1960 w Poznaniu). Z małżeństwa tego miał dzieci: Zbigniewa (1914–1926), Hannę, położną, Lecha, chemika, i Wandę, ekonomistę.
Ilustr. Enc. Trzaski; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Peretiatkowicz A., Sobeski M., Współczesna kultura polska, P. 1932 s. 114; – Dziesięciolecie medycyny w Polsce Ludowej 1944–1954, W. 1956 s. 604; – Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za lata akademickie 1945–1954/5, P. 1958 s. 205, 290, 294; – „Ginekologia Pol.” 1948 nr I s. 3–6 (spis prac, fot.); „Kron. m. P.” 1946 nr 1 s. 71–2; „Now. Lek.” 1936 nr 19 s. 578–9 (fot.), 1945 nr 12 s. 1–2, 1946 nr 9 s. 165–7; – Informacje Stefana Metlera, Henryka Bręborowicza oraz córki Wandy.
Teresa Ostrowska