Małowieski (Małowiejski) Bonawentura h. Gozdawa, pseud. Wyszogrodzianin (zm. po 1829), publicysta, poeta. Był synem Tomasza (od 1780 wojskiego rypińskiego), obywatelem pow. wyszogrodzkiego. Gospodarował w swych dobrach (zapewne w majątku Koszuty, skąd przesyłał swe korespondencje do „Dziennika Handlowego”), pełnił urząd komornika ziemskiego wyszogrodzkiego (1788), a w czasie Sejmu Czteroletniego i wojny 1792 r. – członka Komisji Cywilno-Wojskowej Ziemi Wyszogrodzkiej. Od końca 1787 r. pisał nacechowane troską obywatelską artykuły dotyczące ważkich spraw krajowych, z tych dwa (O potrzebie kompanii na uszczęśliwienie ojczyzny i Pismo II Wyszogrodzianina o sposobie ułatwienia zasad handlu, fabryk, ludności, rolnictwa przez sejm następujący) ogłosił w trzech numerach „Dziennika Handlowego” (1788 styczeń, lipiec, sierpień), którego był też prenumeratorem. Pierwszy przynosił propozycję utworzenia «kompanii patriotycznej», rodzaj obywatelskiej spółki akcyjnej skupiającej w swych rękach handel krajowy płodami rolnymi, wykluczając równocześnie nieuczciwych pośredników żydowskich. Drugi – pisany pod hasłem «tylko rolnictwo, handel i rękodzieło kraj nasz ubogacić potrafią» – postulował budowę dróg publicznych, organizację manufaktur w mieście i zniesienie pańszczyzny na wsi jako głównej przyczyny hamującej rozwój rolnictwa. Dwa dalsze artykuły, nie ogłoszone współcześnie, traktowały o kwestiach politycznych: potrzebie neutralności Polski i umocnienia się wewnętrznego w czasie wojen mocarstw ościennych oraz o niebezpieczeństwie ze strony Prus (Pismo III. Uwagi z okoliczności wojny między Turkiem, Cesarzem i Moskwą wszczętej, stosujące się do stanu i okoliczności polskich i Pismo IV. Do stanów sejmujących).
W l. 1788 i 1790 uczestniczył M. w sejmikach poselskich ziemi wyszogrodzkiej, wygłaszając tam mowy, z których pierwsza ogłoszona była już współcześnie (W. 1788). Zachęcał w niej m. in. do ustanowienia prawa «wolności patriotycznych pism drukowania» oraz ukazywał potrzebę wydawania pism periodycznych informujących szczegółowo zarówno o pracach sejmu, jak i o opinii publicznej na ich temat. Był gorącym zwolennikiem Ustawy 3 Maja, czcił ją w dn. 12 V 1791 w Wyszogrodzie specjalnym festynem wydanym przez siebie (a następnie opisanym) dla obywateli tej ziemi, w czasie którego wpisał się do ksiąg municypalnych Wyszogrodu i wystosował w imieniu Komisji Cywilno-Wojskowej (jako jej aktualny przewodniczący) listy gratulacyjne do króla i marszałka sejmu S. Małachowskiego. W czasie wojny 1792 r. ogłosił w „Gazecie Narodowej i Obcej” Doniesienie o ofierze obywateli ziemi wyszogrodzkiej na pospolitą obronę, sam ofiarowywał «człowieka z koniem i całym moderunkiem» i pierścień diamentowy na nagrodę «dystyngującemu się» w walce. Po rozbiorach gospodarował; za Księstwa Warszawskiego pełnił urząd sędziego pokoju pow. wyszogrodzkiego (w 1810 podpisywał się «były sędzia pokoju»).
W r. 1810 wydał w warszawskiej drukarni pijarskiej dedykowany księciu warszawskiemu Fryderykowi Augustowi (tytułując go legalnym królem Polski) tomik Pisma różne patriotyczne, moralne i listy w ważnej materii… w r. 1794 zebrane. Zgromadził tam cały swój omówiony wyżej dorobek pisarski (wraz z przedrukami) oraz parę okolicznościowych wierszy patriotycznych (Pieśń nabożna o pomoc Królestwu Polskiemu r. 1792 w czasie wojny z Moskwą, Wiersze w czasie panującej konfederacji targowickiej w r. 1792 napisane, Wiersze w r. 1795 po rozbiorze i upadku insurekcji polskiej zastanawiające się nad przyczynami nieszczęścia Polski, Wiersze po rozbiorze całkowitym Polski). Równocześnie ogłosił Uwagi polityczno-moralne… dla dzieci swoich napisane w r. 1804, W. 1810), których główną maksymą, przewijającą się też i w innych jego pismach, było, że «człowiek zrodzony dla społeczności nigdy dla siebie samego żyć nie powinien». Od r. 1829 M. był referendarzem stanu. Dalsze losy nie są znane. Miał syna Konstantego, dziedzica dóbr Dzierżanów w pow. płockim (Uruski).
Estreicher; Nowy Korbut (Oświecenie), VI/1; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Uruski; – Konopczyński W., Polscy pisarze polityczni XVIII w. (do Sejmu Czteroletniego), W. 1966; Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego, Wr. 1951; Smoleński W., Publicyści anonimowi z końca w. XVIII, „Przegl. Hist.” T. 14: 1912 i odb. W. 1912.
Elżbieta Aleksandrowska