INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Bronisz Służewski h. Pomian  

 
 
2 poł. XIII w. - 1316/1317
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Służewski Bronisz h. Pomian (zm. 1316/17), wojewoda, potem starosta brzeski kujawski. Pochodził z możnej gałęzi Pomianów ze Służewa na Kujawach. Jego stryjem był Andrzej ze Służewa, a braćmi rodzonymi lub stryjecznymi, podkomorzy brzeski, kasztelan kruszwicki Chebda oraz jedyny znany kaszt. michałowski Imisław.

W r. 1293 jako kaszt. kruszwicki został S. wymieniony w testacji dokumentu Władysława Łokietka, dotyczącego zamiany wsi książęcych Niewodniki i Cieślin na Kłobię i Choceń, będących własnością klasztoru w Lądzie. W r. 1296 procesował się z klasztorem cystersów w Byszewie o las zwany Tryszczyński Dwór w kaszt. wyszogrodzkiej. Jego pretensje zostały oddalone, ponieważ wspomniany las należał do cystersów od momentu fundacji klasztoru byszewskiego. Między 6 IX a 20 XII 1297 S. przeszedł na palację brzeską kujawską. W tym samym czasie występował też inny Bronisz, woj. inowrocławski, również Pomian. Ten fakt oraz niezbyt precyzyjne określenia terytoriów, na których sprawowali urzędy powodowały, że w starszej literaturze nie rozróżniano tych dwóch osób. W r. 1298 S. był obecny przy ks. Władysławie Łokietku w Poznaniu, gdy konfirmował on przywilej Przemysła I dla cysterek z Owińsk, a także w Kruszwicy w czerwcu t.r., gdy nadał przywilej lokacyjny dla Radziejowa. Później jeszcze kilkakrotnie świadczył w dyplomach o charakterze ekonomicznym, wystawianych przez Władysława Łokietka na Kujawach lub w ziemi łęczyckiej. Dn. 28 VI 1298 S. przebywał w jego otoczeniu na Pomorzu Gdańskim. Był świadkiem procesu między woj. tczewskim Wajsylem a klasztorem oliwskim o wieś Rajkowy; następnie wspólnie z plebanem z Płocka Janem wydał w imieniu Władysława Łokietka wyrok przyznający Rajkowy cystersom oliwskim.

Czas rządów czeskich S. spędził na Kujawach, w dziedzicznym Służewie, nie angażując się w politykę, lecz prawdopodobnie nadal zachował swój urząd. Między 1301 a 1308 r. S., używając tytułu wojewody, wystawił w Służewie dyplom, w którym nadał wieś Wonorze klasztorowi norbertanek w Strzelnie. Mimo że S. należał do grona bliskich współpracowników Władysława Łokietka, brak śladów jego aktywnego udziału w powstaniu antyczeskim na Kujawach (1305 r.). Prawdopodobnie właśnie z tej przyczyny książę przekazał urząd woj. brzeskiego Stanisławowi z Kruszyna. Jednakże S. w dalszym ciągu pozostał stronnikiem ks. Łokietka. W r. 1306 towarzyszył mu w wyprawie na Pomorze. W grudniu t.r. w Gdańsku S. był jednym z rozjemców w sporze między bpem włocławskim Gerwardem a Piotrem Święcą z Nowego. S-ego określono wówczas jako «quondam palatinum Cuiaviae». Dlatego przypisany mu w dokumencie, wystawionym w Gdańsku 1 I 1307 tytuł woj. kujawskiego należy potraktować jako honorowy. Dopiero w r. 1315 otrzymał z rąk ks. Władysława urząd star. brzeskiego kujawskiego.

Do S-ego należały części kluczy służewskiego i lutoborskiego, Wonorze, które nadał norbertankom ze Strzelna, zapewne dlatego, że znajdowało się w pewnej odległości od zrębu dóbr służewskich, a także Żołędowo w kaszt. wyszogrodzkiej. Zmarł między 22 IV 1316 a 1 IV 1317, kiedy to jego następcą został Sieciech.

S. pozostawił czterech synów: Przecława ze Służewa (zob.), Jarosława, kanonika i prałata kilku kapituł, Chebdę ze Służewa, woj. sieradzkiego, i Przedpełka, podczaszego brzeskiego.

Zachowała się pieczęć S-ego wyobrażająca trzy tarcze przedstawiające hełm z pióropuszem, dwa półksiężyce i znak kreskowy. Było to jedno z przejściowych godeł rodzinnych, użyte, zanim klejnotnicy przyjęli za ogólnorodowy herb wyobrażenie żubrzej głowy przebitej mieczem.

 

Karczewska J., Urzędnicy książąt kujawskich Leszka, Przemysła i Kazimierza Ziemomysłowiców, cz. 1, Ziemia Kujawska T. 12: 1997 s. 115–18, 122; Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV wieku, Tor. 1993 s. 132–3; Bieniak J., Przynależność administracyjno-polityczna kasztelanii nadgoplańskich w latach 1267–1327, Zesz. Nauk. UMK, Historia, Z. 2, Tor. 1966 s. 65–6, 71; tenże, Heraldyka polska przed Długoszem, w: Sztuka i ideologia XV w., W. 1978 s. 188–9; tenże, Wielkopolska, s. 63–9, 77, 111, 259; Karwasińska J., Sąsiedztwo kujawsko-krzyżackie 1235–1343, W. 1927 s. 92, 93, 118; Śliwiński B., Pogranicze kujawsko-pomorskie w XII–XIII wieku, P. 1989 s. 49, 59, 60, 185; – Cod. Pol., I nr 84, 89, 103, 134, II 195; Dok. kuj.-maz., nr 58, 60, 66; Kod. katedry krak., I nr 116; Kod. Wpol.. II nr 707, 768, 774, 810, 814–15, 979, 983; Pomm. Urk.-buch., nr 561–3; – AP w Bydgoszczy: Strzelno Kl. A–19.

Joanna Karczewska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław I Łokietek

1260-1261 - 1333-03-02
król Polski
 

Bolesław Pobożny

między 1224 a 1227 - 1279-04-13
książę wielkopolski
 

Jakub Świnka

okolo polowy XIII w. - 1314-03-04
arcybiskup gnieźnieński
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.