Smoleński Dionizy, pseud. konspiracyjny Wacław (1902–1984), chemik, działacz Armii Krajowej, rektor i profesor Politechn. Wrocł. i Politechn. Warsz., wiceprezes PAN, poseł na Sejm PRL. Ur. 6 X w Łodzi, był synem Mariana, majstra w łódzkiej fabryce przędzalniczej, i Weroniki z Ostrowskich.

S. uczył się w Łodzi w l. 1911–14 w rządowym gimnazjum, po wybuchu pierwszej wojny światowej przez rok prywatnie, a następnie w polskim gimnazjum filologicznym (1915–17) i w gimnazjum Tow. «Uczelnia» (późniejsze I Gimnazjum Państwowe im. M. Kopernika), gdzie w r. 1921 otrzymał świadectwo dojrzałości. W lipcu 1920 jako ochotnik wziął udział w obronie Warszawy w 28. pp, następnie 167. pp Brygady Śląskiej. Po zwolnieniu z wojska w październiku 1920 studiował w l. 1921–6 na Wydz. Chemii Politechn. Warsz. Dn. 16 X 1923 pojedynek z kolegą ze studiów Bohdanem Gablerem zakończył się śmiercią tego ostatniego; S. próbował wówczas popełnić samobójstwo, lecz odratowano go i został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie 13 III 1925 na karę półtora roku więzienia, którą Sąd Apelacyjny 10 V 1926 złagodził do pół roku. W listopadzie 1926 otrzymał dyplom inżyniera chemika.

S. odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie, którą ukończył w kwietniu 1928 ze stopniem kaprala podchorążego i przydziałem do 25. pp. Od stycznia 1929 do lutego 1932 był kierownikiem laboratorium chemicznego, pirotechnicznego i fotograficznego Komisji Doświadczalnej Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu. Po jej zlikwidowaniu pracował w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie koło Warszawy do października 1935. Następnie do wybuchu wojny w r. 1939 był referendarzem Centrum Badań Balistycznych Inst. Technicznego Uzbrojenia w Zielonce koło Warszawy. W styczniu 1934 otrzymał stopień podporucznika. W l. 1929–39 prowadził badania laboratoryjne, m.in. nad obliczaniem ładunków prochowych pocisków do nowych dział (zwłaszcza dla dział o dużej szybkości wylotowej), doborem spłonek do różnych materiałów wybuchowych oraz oceną nowych typów materiałów wybuchowych i zapalników. Część wyników badań opublikował w prasie fachowej, m.in.: Oznaczanie środka ciężkości i momentu bezwładności pocisków brzechwowatych („Wiad. Techn.-Artyl.” 1931 nr 8) i Zjawiska głosowe strzału k.m. i ich znaczenie w walce („Przegl. Piechoty” 1932 nr 3 – we współautorstwie z Edwardem Kapkowskim). Część badań S-ego została utajniona. Zaprojektowany przez niego pocisk wskaźnikowy dla moździerza 81 mm po opatentowaniu przez Min. Spraw Wojskowych był produkowany dla potrzeb wojska. S. uzyskał też dobre wyniki w badaniach nad amunicją małokalibrową o dużej szybkości początkowej. Jako członek zarządu koła Ligi Obrony Powietrznej Państwa miał wykłady z zakresu wiedzy wojskowej, m.in. w Związku Rezerwistów. Jednocześnie od kwietnia 1938 do sierpnia 1939 był starszym asystentem Zakładu Balistyki Wydz. Mechanicznego Politechn. Warsz., gdzie prowadził badania z zakresu balistyki wewnętrznej, stosując po raz pierwszy w Polsce aparaturę piezoelektryczną do określenia przebiegu ciśnień w lufie.

Wyreklamowany przez Instytut Technicznego Uzbrojenia, S. nie wziął udziału w kampanii wrześniowej 1939 r. Przez cały czas okupacji niemieckiej mieszkał w Zielonce. Od kwietnia 1940 do końca lipca 1944 był asystentem naukowym w Dziale Badania Żywności Zakładu Higieny w Warszawie i mając dostęp do laboratorium chemicznego Zakładu, wykonywał prace badawcze nad materiałami wybuchowymi wytwarzanymi i zdobywanymi przez Armię Krajową (AK). Równocześnie uczył matematyki na tajnych kompletach warszawskich szkół średnich i podziemnej Politechniki. Od r. 1940 był członkiem Związku Walki Zbrojnej, następnie AK i miał funkcję zastępcy szefa służby uzbrojenia płk. Jana Szypowskiego «Leśnika» w Komendzie Głównej AK; prowadził tam sprawy wydz. ogólnego i wydz. badań. Był też dowódcą kompanii AK złożonej z mieszkańców Zielonki oraz komendantem konspiracyjnego poligonu w pobliskich lasach. W czasie powstania warszawskiego został 6 IX 1944 wysiedlony z Zielonki i, przez obóz w Pruszkowie, wywieziony na roboty do Niemiec. Od października 1944 do końca stycznia 1945 pracował we Wrocławiu jako pomocnik woźnicy w browarze Tow. Akcyjnego Schultheiss, a następnie w czasie oblężenia miasta przez wojska radzieckie był robotnikiem w fabryce sztucznego miodu firmy «Kupferhammer». Po kapitulacji Wrocławia (6 V 1945) współpracował z polską grupą naukową pod kierunkiem Stanisława Kulczyńskiego przejmującą gmachy i mienie wyższych uczelni wrocławskich.

W początkach lipca 1945 doprowadził S. do zwolnienia pomieszczeń Politechniki przez załogę radziecką i zajął się zabezpieczeniem budynków, a następnie został kierownikiem odbudowy gmachów Politechniki. W ciągu niespełna pół roku ekipa S-ego pokryła dachówką ponad 15 tys. m² dachów, wybudowała 450 m³ murów i oszkliła 5 tys. m² okien, a wyremontowane prądnice dawały oświetlenie uczelni oraz wspomagały miasto w dostawie energii elektrycznej. Dzięki sprawnej odbudowie ocalał w dużej części inwentarz zakładów politechnicznych, a wykład inauguracyjny odbył się już 15 X 1945. S. został adiunktem Politechniki i równocześnie delegatem Min. Oświaty ds. młodzieży szkół wyższych we Wrocławiu. Ponadto był też kuratorem Bratniej Pomocy Uniw. i Politechn. we Wrocławiu (1946–7). Równocześnie na polecenie polskich władz miasta od maja 1945 organizował Państwowy Zakład Higieny we Wrocławiu i do lipca n.r. był kierownikiem jego Działu Badania Żywności. W październiku 1946 Oddział Banku Gospodarstwa Krajowego we Wrocławiu powołał go na eksperta technicznego w grupie przemysłu chemicznego, a Wrocławska Izba Rzemieślnicza na przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej Mistrzowskiej dla rzemiosła farbiarskiego i czyszczenia chemicznego. W poł. listopada 1946 został zastępcą profesora elektrochemii na Wydz. Chemii Technicznej Uniw. i Politechn. Wrocł.; mianowany w listopadzie 1948 profesorem nadzwycz., objął katedrę technologii materiałów wybuchowych na Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii z Oddziałami Chemii Technicznej Uniw. i Politechn. Wrocł. Równocześnie w l. 1946–8 dojeżdżał do Warszawy na wykłady zlecone z balistyki wewnętrznej na Politechn. Warsz. oraz do r. 1953 w Wojskowej Akad. Technicznej. Od 7 IX 1947 S. należał do Polskiej Partii Socjalistycznej, a od grudnia 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR); był członkiem Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR na Politechn. Wrocł. oraz zastępcą członka Komitetu Wojewódzkiego we Wrocławiu (czerwiec 1949 – lipiec 1950) i jego członkiem (luty 1960 – czerwiec 1961). W sierpniu 1948 był współorganizatorem Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu. Od r. 1950 był prezesem Oddziału Wrocławskiego Polskiego Tow. Chemicznego, a także Oddziału Wrocławskiego Zrzeszenia Przyrodników Marksistów.

W marcu 1949 S. został prorektorem połączonych uczelni wrocławskich, a po oddzieleniu się Politechniki we wrześniu 1951 był początkowo jej p.o. rektorem, a następnie rektorem (zatwierdzony 23 IX 1952, od r. 1956 z wyboru) do marca 1960. W opinii Komitetu Wojewódzkiego PZPR we Wrocławiu (16 VIII 1952) napisano, iż S. «stara się wykonywać polecenia partii, lecz często bez przekonania». Przyczynił się do rozbudowy uczelni, a także do powiązania kierunku jej badań z potrzebami przemysłu dolnośląskiego. We wrześniu 1952 przeniesiono katedrę S-ego z Uniw. Wrocł. na Politechn. Wrocł., gdzie otrzymała nazwę Katedry Technologii Związków Azotowych II (od r. 1955). Od stycznia 1953 zasiadał w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego Min. Szkolnictwa Wyższego, pełniąc w niej funkcję członka prezydium oraz członka Sekcji Studiów Technicznych do r. 1972. W październiku 1953 został rzeczoznawcą naukowym Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki. T.r. został członkiem zwycz. Wrocławskiego Tow. Naukowego (WTN), pełnił w nim funkcję sekretarza generalnego (1955–6) i prezesa (1959–60). Był też inicjatorem i współorganizatorem Wydz. Technicznego. Biuro Polityczne KC PZPR na posiedzeniu 7 I 1957 desygnowało go na mnistra szkolnictwa wyższego, lecz ostatecznie tej funkcji nie objął. W lutym 1955 został członkiem Rady Naukowej Instytutu Chemii Stosowanej w Warszawie. W listopadzie 1956 otrzymał tytuł profesora zwycz. W lutym 1957 został posłem na Sejm PRL z okręgu 111 we Wrocławiu i pracował w dwu Komisjach Sejmowych: Obrony Narodowej oraz Oświaty i Nauki. Był posłem sprawozdawcą dwu ustaw: o szkołach wyższych (listopad 1958) i o akademiach wojskowych (luty 1960). Występował kilkakrotnie w dyskusjach na plenum sejmowym w sprawie budżetu państwa na cele nauki. Był też posłem piątej kadencji Sejmu (1969–72) z okręgu wyborczego nr 25 w Katowicach. Jako członek Komisji Oświaty i Nauki zabierał głos na sesjach plenarnych: w sprawie badań naukowych w związku z uchwalaniem Narodowego Planu Gospodarczego na r. 1970 (grudzień 1969) oraz w sprawie zmiany ustawy o PAN (luty 1970).

W końcu marca 1960 Rada Państwa powołała S-ego na stanowisko przewodniczącego Komitetu ds. Techniki w randze ministra, a od listopada t.r. (do lipca 1967) był członkiem Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Po przeniesieniu do Warszawy kierował Zakładem Teorii Spalania przy Katedrze Silników Spalinowych, Przemysłowych i Lotniczych na Wydz. Mechanicznym, Energetyki i Lotnictwa Politechn. Warsz. (do czerwca 1966), następnie całą Katedrą do grudnia 1968. Był też członkiem Rady Naukowej Instytutu Techniki Cieplnej Politechn. Warsz. (od lipca 1963). Po reorganizacji Komitetu ds. Techniki w Komitet Nauki i Techniki (KNiT) od lipca 1963 do września 1965 był zastępcą przewodniczącego. Równocześnie przewodniczył Komisji Głównej Chemii KNiT (1963–8) oraz Zespołowi Problemowemu ds. Metodologii i Organizacji Współpracy Naukowo-Technicznej z Zagranicą KNiT (1964–8). Od września 1965 do lutego 1969 był rektorem Politechn. Warsz. Przeprowadził wówczas łączenie katedr w instytuty; z jego inicjatywy otwarty został nowy kierunek studiów, inżynieria chemiczna i założony Instytut Inżynierii Materiałowej na Wydz. Mechanicznym, Elektryki i Lotnictwa; przyczynił się też do założenia w r. 1967 filii Politechn. Warsz. w Płocku. Podczas wydarzeń marcowych 1968 dzięki umiejętności S-ego porozumienia się z młodzieżą i dzięki jego autorytetowi strajk uczelniany zakończył się spokojnie i nikt ze studentów Politechn. Warsz. nie został w związku z tymi zajściami ukarany. W l. 1970–3 kierował jako profesor zwycz. Wydz. Mechanicznego, Elektryki i Lotnictwa Zakładem Teorii Spalania w Inst. Techniki Cieplnej.

W Warszawie S. prowadził szeroką działalność w instytucjach PAN. W l. 1962–4 był zastępcą przewodniczącego Komisji Planowania i Koordynacji Badań Naukowych, w r. 1963 został członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN oraz członkiem Rady Naukowej Zakładu Syntezy Organicznej i profesorem III Pracowni Petrochemicznej tego Zakładu. W maju 1964 wybrano go na członka korespondenta, a w grudniu 1969 na członka rzeczywistego PAN. Ponadto w l. 1965–74 był członkiem i wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Kwalifikacyjnej przy PAN, sekretarzem naukowym PAN (1969–71), członkiem prezydium (1969–80) i wiceprezesem PAN (1972–4). We wrześniu 1971 przewodniczył delegacji PAN na VII naradzie przedstawicieli Akademii Nauk krajów socjalistycznych w Bukareszcie. Był też kolejno przewodniczącym (1972–5), potem członkiem (do r. 1983) Komitetu ds. Badań i Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej PAN, zastępcą przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Chemii Organicznej PAN (od r. 1972), członkiem Komitetu Naukowego Inżynierii Chemicznej (1972–80) oraz Komitetu Naukowego Instytutu Termodynamiki i Spalania PAN (1972–6), przewodniczącym (1972–4) i członkiem (do r. 1977) Rady Towarzystw Naukowych i Upowszechnienia Nauki PAN, zastępcą przewodniczącego Rady Naukowej Zakładu Petro- i Karbochemii PAN (od r. 1975), przewodniczącym (1972–4) i członkiem Rady Naukowej Centrum Badań Kosmicznych PAN (do r. 1983), członkiem: Polskiego Komitetu Narodowego Commitee on Data for Science and Technology (1978–80), Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN (od r. 1978), Komisji Prezydium PAN ds. odznaczeń i wyróżnień (od r. 1978), Rady Naukowej Instytutu Chemii Organicznej i Zakładu Chemii Bioorganicznej PAN (od r. 1981), a także honorowym przewodniczącym Komitetu Karbochemii PAN (1978–80), przewodniczącym Komisji Nagród Sekretarza Naukowego PAN (1981–3).

S. uczestniczył też w wielu innych gremiach naukowych oraz organach politycznych mających związek z nauką. M.in. od stycznia 1961 przez dwie kadencje był członkiem Państwowej Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej, w l. 1961–7 kierował Katedrą Balistyki Wewnętrznej i Teorii Spalania Wojskowej Akad. Technicznej oraz prowadził tam wykłady i ćwiczenia. W r. 1962 przewodniczył Tymczasowej Radzie Naukowej Ośrodka Badawczego Sprzętu Inżynieryjnego Szefostwa Wojsk Inżynieryjnych. Od października 1963 był przez dwie kadencje członkiem Sekcji Polskiej Polsko-Radzieckiej Komisji Współpracy Naukowo-Technicznej, a w poł. l. sześćdziesiątych przewodniczył Sekcji Polskiej w Komisji Nauk i Techniki Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej; z jego inicjatywy w ramach prac tej Komisji powstał we Wrocławiu Międzynarodowy Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych. W l. siedemdziesiątych był też członkiem rad naukowych kilku instytutów i ośrodków badawczych: Państwowej Rady ds. Wykorzystania Energii Atomowej (członek prezydium i przewodniczący Komisji Nagród, 1973–5), Instytutów: Chemii Przemysłowej (1975–81), Przemysłu Organicznego (1977–81), Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego (przewodniczący Rady, 1979–80), oraz Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Technologii Wybuchowych (przewodniczący Rady, 1979–82). Ponadto w l. 1964–7 był zastępcą przewodniczącego Komitetu Nagród Państwowych, w l. 1967–84 jego sekretarzem, potem jego przewodniczącym. Był też członkiem Prezydium Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju (1965–9) oraz współpracował z Centralną Radą Związków Zawodowych (1967–73), gdzie był członkiem Komisji Oświaty i Kwalifikacji Zawodowych i przewodniczącym Rady Naukowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy (1969–73). W lecie 1975 był członkiem delegacji polskiej na Konferencję Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w Helsinkach.

Zainteresowania naukowe S-ego obejmowały trzy dziedziny: balistykę wewnętrzną, materiały wybuchowe oraz technikę spalania. Z balistyki wewnętrznej, prócz licznych artykułów w czasopismach specjalistycznych, opublikował książkę Balistyka wewnętrzna (W. 1949), w której po raz pierwszy w Polsce omówił badania fizyko-chemiczne w zastosowaniu do zjawiska spalania w komorze zamkniętej. Problemy syntezy materiałów wybuchowych przedstawił m.in. w pracach Teoria materiałów wybuchowych (Wyd. 2, W. 1954) i Badania nad zależnością własności materiału wybuchowego od jego składu i budowy („Zesz. Nauk. Politechn. Wrocł.” 1955 nr 10 i odb. – we współautorstwie z Władysławem Czubą). Niektóre jego badania jak np. analiza stałości estrów kwasu azotowego, czy prace nad metodami oczyszczania trotylu drogą siarczynowania i in., znalazły zastosowanie w przemyśle. W pracach z zakresu teorii spalania S. zajmował się m.in. pomiarami i badaniem struktur temperatury stałych paliw rakietowych, zapłonem w silnikach rakietowych, mechanizmem w detonacji, zjawiskami kumulacji itp. W wybudowanym przez siebie nowoczesnym laboratorium Instytutu Techniki Cieplnej Politechn. Warsz. prowadził badania podstawowych procesów spalania i opublikował z tej dziedziny m.in. prace: Spalanie materiałów wybuchowych (W. 1972), Ładunki kumulacyjne (W. 1974 – współautorstwo z Henrykiem Nowakiem) i Detonacje materiałów wybuchowych (W. 1981).

Wiele artykułów, głównie w „Nauce Polskiej” i „Życiu Szkoły Wyższej”, poświęcił S. sprawom organizacji nauki i szkolnictwa wyższego. Ogłosił łącznie ok. 100 artykułów m.in. w czasopismach fachowych: „Annales Silesiae”, „Archiwum Budowy Maszyn”, „Archiwum Procesów Spalania” (był członkiem Komitetu redakcyjnego od r. 1970), „Biuletyn. Centralny Zakład Techniczno-Badawczy Min. Przemysłu”, „Biuletyn Instytutu Chemii Stosowanej”, „Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej”, „Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences”, „Chemia Stosowana” (redaktor w l. 1957–9), „Gospodarka Paliwami i Energią”, „Materiały Wybuchowe i Pirotechniczne. Biuletyn Informacyjny Instytutu Przemysłu Organicznego”, „Podstawowe Problemy Współczesnej Techniki”, „Postępy Fizyki”, „Przegląd Techniczny”, „Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, „Technika Rakietowa”, „Wiadomości Chemiczne”, „Zeszyty Naukowe Politechn. Wrocł.”, „Życie Nauki” i „Życie Szkoły Wyższej”. Publikował również artykuły w prasie politycznej i ogólnokulturalnej. W l. 1961–75 wraz z Januszem Groszkowskim i Franciszkiem Misztalem należał do Głównego Komitetu Redakcyjnego wielotomowej „Encyklopedii Techniki”, wydawanej przez Państwowe Wydawnictwo Techniczne w Warszawie. Był też członkiem komitetów redakcyjnych kwartalników: „Nauka Polska” (1969–71) i „Archiwum Termodynamiki i Spalania” (1975–7, potem przewodniczącym rady i redaktorem naczelnym). W l. 1976–81 wchodził w skład zespołu naukowego ds. historii Politechn. Warsz., a od r. 1978 w skład rady redakcyjnej I i III tomu „Słownika polskich towarzystw naukowych”. Był m.in. członkiem honorowym: Stow. Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (1969), Tow. Przyjaciół Nauk w Legnicy (1974) i Płockiego Tow. Naukowego (1978), członkiem Akademii Nauk w Bratysławie oraz wiceprezesem Polskiego Tow. Cybernetycznego (1963–9). Był laureatem nagrody państwowej II stopnia za badania w dziedzinie balistyki wewnętrznej (lipiec 1953) oraz otrzymał doktoraty honoris causa Politechn. Wrocł. (1961) i Politechn. Warsz. (1976).

Władysław Findeisen napisał o S-m, że «nie zabiegał o godności, pozycje i materialne przywileje. Znał bowiem prawdziwą miarę ludzkiej wartości». Po przejściu na emeryturę we wrześniu 1973 nadal aż do śmierci prowadził badania naukowe w Instytucie Techniki Cieplnej. Zmarł tam w czasie pracy 8 II 1984, pochowany został w Al. Zasłużonych na cmentarzu Komunalnym na Powązkach. Był odznaczony m.in. orderami; Budowniczych Polski Ludowej, Sztandarem Pracy I (dwukrotnie) i II kl., Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą oraz Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżami Zasługi, a także zagranicznymi: fińskim Krzyżem Komandorskim Orderu Lwa, medalem Akademii Nauk ZSRR, medalami Bułgarskiej i Słowackiej Akademii Nauk.

W małżeństwie z Wacława z Rażniewskich (1904–1989) miał S. córkę Barbarę (ur. 1931), zamężną Ostrihansky.

Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1944–1974, W. 1978 Cz. 4; Pilak Z., Uzupełnienia do bibliografii publikacji pracowników Politechniki Wrocławskiej za lata 1945–1968, Wr. 1975; Biogramy uczonych pol., Cz. 4: Nauki techniczne; Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator, Wr. 1984; Informator nauki polskiej za r. 1958, W. 1959; toż za l. 1959–85; Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, W. 1984; Słownik polskich towarzystw naukowych, Wr. 1978 I; Who’s Who in Science in Europe, Guernsey 1972 IV; Who’s Who in the World, Chicago 1974–5; Skład osobowy i plan studiów Politechniki Warszawskiej na r. akad. 1938/9, s. 39; toż za l. 1947, 1961/2–1967/8; Skład osobowy i spis wykładów Politechniki Wrocławskiej na r. akad. 1950/1, Wr. 1951; toż na r. 1957, 1959/60; – Ciborowski J., Dionizy Smoleński, „Nauka Pol.” 1968 nr 6 s. 110–13 (fot.); Dionizy Smoleński, w: Specjalne premie naukowe, Wr. 1975; Eisler J., Marzec 68, W. 1995; Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi. 1906–1986, Ł. 1987 s. 262; Księga XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945–1970, Wr. 1970 I 5, 14–17, 33, 41, 49, 55, 85, 88, 166, 168, 176, 222 (fot. nr 34–5, 57, 223) II 139–40 (częściowa bibliogr.); Naukowcy i wychowawcy, „Życie Warszawy” 1974 nr 56 (fot.); Nowi członkowie Polskiej Akademii Nauk, „Nauka Pol.” 1964 nr 4 s. 206–7; Rektorzy Politechniki 1826–1976, W. 1976 s. 64–7 (fot.); Politechnika Warszawska 1915–1965, W. 1965 s. 391; Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945–1955, W. 1957 s. 6 (fot.), 26–7, 31, 39, 132, 156–7; 150 lat wyższego szkolnictwa technicznego w Warszawie 1826–1976, W. 1979; Tomczyk J., Prof. dr Dionizy Smoleński członkiem honorowym Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, „Przem. Chem.” 1969 nr 8/9 s. 538–9 (fot.); Uczelnie Wrocławia w roku XXXV-lecia 1945–1980, Wr. 1980 s. 59 (fot.); Wójcicki S., 70-lecie urodzin prof. Dionizego Smoleńskiego, „Arch. Procesów Spalania” 1974 nr 3 s. 239–41 (fot.); Wystup W., Ludzie Ziem Zachodnich, „Odra” 1960 nr 17; Za trzydzieści lat – wiek XXI „Perspektywy” 1969 nr 17 s. 18 (fot.); – Spraw. stenogr. Sejmu PRL […] Skorowidz […] II kadencji, 1961; toż, Skorowidz […] V kadencji, 1972; Świątecki A., Rzeczy duże i małe, „Politechnik” 1976 nr 23 (wywiad, fot.); Wieluński A., Między techniką a polityką, „Przegl. Tyg.” 1982 nr 4 (wywiad, fot.), 14; – Żywień M., Gdy rektor naprawiał dachy, w: Portrety z pamięci, Wr. 1985 s. 189–91 (fot.); – Wspomnienia pośmiertne z r. 1984: „Arch. Combustionis” nr 1 s. 3–4 (P. Wolański, fot.), „Arch. Termodynamiki” nr 1 s. 1–2 (W. Gogół, fot.), „Nauka Pol.” nr 4 s. 179–81 (W. Findeisen, Z. Kaczmarek), „Notatki Płockie” nr 1–2 (T. Chrostowski, fot.), i z r. 1987: „Szkice Legnickie” T. 13, 313–14 (A. Bojakowski); – Nekrologi z r. 1984: „Słowo Pol.” nr 35, „Tryb. Ludu” nr 34–5, 37, „Życie Warszawy” nr 34–8, 40–2, 44–7; – AAN: Karty ewidencyjne Prezydium Rady Ministrów, Min. Spraw Wojskowych, sygn. 232; Arch. PAN: Teczka osobowa S-ego nr 153, Zespół Minerwa; Arch. Politechn. Warsz.: Teczka akt studenckich nr 6403, teczka akt osobowych S-ego nr 3643; B. Ossol.: rkp. 14889/II, 14915/II; CAW: sygn. AP 8445, AP 31728; Muz. Politechn. Warsz.: Teczka akt S-ego, wspomnienia S-ego (m.in. taśma magnetofonowa nr 80), dziekana Jana Podoskiego i przewodniczącego Zrzeszenia Studentów Polskich na Politechn. Warsz. dot. wydarzeń r. 1968 (taśma magnetofonowa nr 152); – Informacje Aleksandra Kochańskiego z W.; – Mater. Red. PSB: Ankieta Interpress.

Stanisław Konarski