INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dominik Sienieński h. Dębno  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sienieński Dominik h. Dębno (zm. 1743), biskup tytularny maronicki, kanonik warmiński, gnieźnieński i krakowski, oficjał gdański. Był synem Aleksandra i Ludwiki Eufrozyny z Połubińskich.

W młodości, za panowania Jana III, planował S. obrać karierę wojskową, lecz zdecydowawszy się na stan duchowny wyjechał na studia zagraniczne, być może do Rzymu, i uzyskał tytuł doktora obojga praw. W r. 1697 został kanonikiem warmińskim, w tym samym zapewne czasie objął ponadto kanonię tarnowską. Działał wówczas głównie na Warmii jako zaufany współpracownik nowego (od r. 1698) bpa warmińskiego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego. Towarzyszył mu na przełomie stycznia i lutego 1700 podczas odbierania Elbląga z rąk pruskich. Przeprowadził wtedy wizytację tamtejszej parafii i kościoła św. Mikołaja. Następnie wraz z biskupem udał się przez Drezno i Pragę do Rzymu. Przebywał tam podczas uroczystości wielkiego jubileuszu w kwietniu i maju t.r. Uczestniczył też w audiencji Załuskiego u papieża Innocentego XII. W lutym–marcu 1701 wraz z Załuskim pojechał do Królewca, by złożyć gratulacje nowo koronowanemu Fryderykowi I, królowi w Prusach. Zwizytował wtedy parafię katolicką w Królewcu. W r. 1702 pośredniczył w załatwianiu kanonikatu warmińskiego dla bpa chełmińskiego Teodora Potockiego. Podczas wojny północnej w l. 1703–9 bezskutecznie próbował ułagodzić szwedzkich generałów, którzy nakładali na Warmię olbrzymie kontrybucje.

W r. 1706 otrzymał S. kanonię katedralną gnieźnieńską (instalował się osobiście 21 X t.r.) i równocześnie prepozyturę kolegiaty w Łasku. Już w r. 1707, jako delegat kapituły gnieźnieńskiej, został wybrany na wiceprezydenta Trybunału Kor. Pełnił tę funkcję jeszcze w l. 1713 i 1717, a w l. 1718 i 1721 był prezydentem Trybunału. Cieszył się zaufaniem również i nowego (od r. 1712) bpa warmińskiego T. Potockiego. Jako jeden z delegatów kapituły uczestniczył w pracach przygotowawczych do sporządzenia nowego katastru podatkowego Warmii. W styczniu 1713 był w Warszawie u bpa T. Potockiego w sprawie odwołania mianowanego poprzednio oficjała biskupiego. Na mocy prowizji papieskiej objął 23 II 1719 dziekanię w kapitule gnieźnieńskiej. Nie rezydował jednak na stałe w Gnieźnie, gdyż jego kuria dziekańska była zniszczona, a dobra stanowiące uposażenie tej kanonii spustoszone. Już z początkiem kwietnia 1719 był w Krakowie, tam też, lub w Tarnowie, na dłużej się zatrzymał. Mimo to w l. 1720–21 aktywnie bronił praw majątkowych kapituły gnieźnieńskiej przed pretensjami ze strony sąsiadującej z jej dobrami szlachty. Skutecznie procesował się w imieniu kapituły ze spadkobiercami prymasa Michała Radziejowskiego o wydanie zamówionych przez niego w Paryżu srebrnych sprzętów kościelnych przeznaczonych dla katedry gnieźnieńskiej.

Z nominacji bpa kujawskiego Konstantego F. Szaniawskiego objął S. 10 IV 1720 urząd oficjała i proboszcza gdańskiego. Zapewne wówczas został też proboszczem w Pręgowie (pow. tczewski). Coraz częściej przebywał odtąd w Gdańsku (zwłaszcza po r. 1729), załatwiając bieżące sprawy archidiakonatu pomorskiego. Jesienią 1722 podczas obrad sejmu w Warszawie towarzyszył bpowi T. Potockiemu starającemu się o arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Wobec przewidywanego wakatu na biskupstwie warmińskim, S. na zlecenie kapituły tamtejszej zabiegał (m.in. w nuncjaturze) o zachowanie jej uprawnień do wyboru nowego biskupa (sprzeciw kapituły budziła osoba kandydata królewskiego – bpa przemyskiego Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka, nie będącego indygeną pruskim). Wobec niepowodzenia tych zabiegów złożył 12 I 1723 rezygnację z kanonikatu warmińskiego. W t.r. zastał kanonikiem katedralnym krakowskim. W marcu 1724 podczas pobytu w Warszawie pośredniczył w polubownym załatwianiu sporów między nowym prymasem T. Potockim a kapitułą gnieźnieńską. We wrześniu t.r. został powołany do komisji królewskiej, która miała przeprowadzić śledztwo w sprawie toruńskiej (zdemolowania przez protestancki tłum kolegium jezuickiego w lipcu t.r.). Brał udział w pracach komisji śledczej w Toruniu, a następnie w czynnościach sądu asesorskiego w Warszawie (październik–listopad t.r.), dokooptowany do jego składu przez kanclerza kor. Jana Szembeka. W sierpniu 1725 pisał z Gdańska do kanclerza Szembeka, że może się udać z jakąś misją za granicę. W r. 1728 był w Rzymie, gdzie otrzymał prekonizację na biskupa tytularnego maronickiego (Maronitarum). Wracając, zatrzymał się w kwietniu 1729 w Dreźnie. Do Polski powrócił zapewne wraz z całym dworem Augusta II z początkiem maja t.r. Przed październikiem 1731 zrzekł się dziekanii gnieźnieńskiej na rzecz swego bratanka Stanisława Sienieńskiego. W r. 1733 objął probostwo w Miłobądzu koło Tczewa, a w r. 1734 probostwa w Oksywiu i Chylonii. W czasie bezkrólewia po zgonie Augusta II (w r. 1733) przebywał w Gdańsku, opowiadając się po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Podczas oblężenia tego miasta przez wojska rosyjskie w r. 1734 sprawował nadzór nad sprowadzonymi z Paryża srebrnymi świecznikami i krzyżem ołtarzowym przeznaczonymi dla katedry gnieźnieńskiej (legat prymasa Radziejowskiego). Obawiając się, że w razie zdobycia Gdańska kosztowności te mogą paść łupem obcych żołnierzy, kazał je zamurować w klasztorze gdańskich dominikanek. Dopiero po r. 1737 przewieziono je do Gniezna. U schyłku r. 1738 S. zrezygnował z urzędu oficjała gdańskiego. Nadal pełnił jednak funkcje proboszcza w Gdańsku, Pręgowie i Miłobądzu.

Podczas swego pobytu na Warmii, S. zachęcony przypuszczalnie przez A. Ch. Załuskiego, napisał pracę poświęconą życiu Mikołaja Kopernika (rkp. tego siedmioarkuszowego dzieła przekazano w r. 1745 bibliotece paulinów na Jasnej Górze, gdzie wraz z większością księgozbioru, zaginął w początkach XIX w.). S. zmarł, być może w Gdańsku, przed majem 1743.

 

Estreicher; Niesiecki; Żychliński, VIII; Czaplewski P., Wykaz oficjałów gdańskich i pomorskich 1467–1824, „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” R. 19: 1912 s. 91–4; Korytkowski, Prałaci gnieźn., III; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; – Birkenmajer L. A., Mikołaj Kopernik, Kr. 1900; Brachvogel E., Die Chorkleidung der ermländischen Dom-und Kolegiatstiftherren, „Zeitschr. für die Gesch. und Altertumskunde Ermlands” Bd. 21: 1920 s. 107–8; tenże, Das Coppernicus-Grab im Dom zu Frauenburg, tamże Bd. 27: 1939 s. 276; Eichhorn A., Geschichte der ermländischen Bischofswahlen, tamże Bd. 2: 1863 s. 31, 67, 71–2, 93–4, 97–9; tenże, Die Weihbischöfe Ermlands, tamże Bd 3: 1866 s 150; Hipler F., Die Biographen des Nikolaus Kopernikus, „Altpreuss. Monatsschrift” Bd. 10: 1873 s. 198; Szorc A., Diaspora diecezji warmińskiej za biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego (1698–1711), „Studia Warmińskie” T. 3: 1966 s. 56; tenże, Dominium warmińskie 1243–1772, Olsztyn 1990; tenże, Losy biskupstwa warmińskiego w dobie wojny północnej (1700–1711), „Studia Warmińskie” T. 2: 1965 s. 77; tenże, Z działalności kościelnej biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego na Warmii (1698–1711), tamże T. 4: 1967 s. 60, 71–2; Załęski, Jezuici, III 2; Żochowski H., Die Seelsorge im Ermland unter Bischof Christoph Andreas Johann Szembek 1724–1740, „Zeitschr. für die Gesch. und Altertumskunde Ermlands” Beiheft 11: 1993; – Schwengel G., Ad historiam ecclesiasticam Pomeraniae apparatus pauper, Wyd. B. Czapla, „Fontes Tow. Nauk. w Tor.” T. 16–17: 1912–13; B. Czart.: rkp. 481 k. 165–168.

Jerzy Dygdała

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Piotr Boym

ok. 1614 - 1659-08-22
jezuita
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.