INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Efraim Seidenbeutel     

Efraim Seidenbeutel  

 
 
1902-06-07 - 1945
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Seidenbeutel (Zajdenbajtel) Efraim (1902–1945), malarz. Ur. 7 VI w Warszawie, był bratem Józefa (zob.) i bliźnim bratem Menaszego (zob.).

Początek artystycznego wykształcenia zawdzięczał S. starszemu bratu – Józefowi. Od r. 1921 uczył się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie u Miłosza Kotarbińskiego. W t.r. wystawił (wykonaną wraz z Menaszem) płaskorzeźbę Portret Anskiego na wystawie prac artystów żydowskich; w r. 1922 brał udział w IV Wystawie Obrazów i Rzeźb – obie wystawy w Gmachu Gminy Żydowskiej (przy ul. Grzybowskiej 22) w Warszawie. W r. 1924 wstąpił do Szkoły Sztuk Pięknych (SSP), gdzie studiował do r. 1929 w pracowniach Tadeusza Pruszkowskiego, Władysława Skoczylasa i Władysława Jastrzębowskiego. W r. 1931 (lub 1932) odbył z bratem Menaszem podróż po zachodniej Europie. Uczestniczył w życiu koleżeńskim grupy uczniów i artystów związanych z Pruszkowskim; brał udział w różnych imprezach artystycznych, kabaretach (często dla żartów wykorzystując swoje podobieństwo do brata bliźniaka), wyjeżdżał też na wakacyjne plenery do Kazimierza Dolnego.

W r. 1930 S. wszedł wraz z bratem Menaszem w skład Stowarzyszenia Artystycznego «Szkoła Warszawska», obejmującego uczniów Pruszkowskiego. Brał udział we wszystkich wystawach Stowarzyszenia: w Warszawie w r. 1930 (Tow. Zachęty Sztuk Pięknych – TZSP), dwukrotnie w r. 1933 (Instytut Propagandy Sztuki – IPS), w r. 1936 (IPS) i 1939 (IPS), w Poznaniu w r. 1931 (Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych – TPSP), w Łodzi w r. 1931 (IPS) i w r. 1936 (IPS), we Lwowie: w r. 1933 (TPSP) i w r. 1939 (TPSP), a także w Genewie w r. 1931 (Musée Rath). Uczestniczył w wystawach zagranicznych w: Edynburgu w r. 1932 (międzynarodowa wystawa sztuki), Moskwie w r. 1933 (Galeria Tretiakowska – zakupiono wówczas jego obraz Julcia), Nowym Jorku w r. 1933 (College Art Association), Wenecji w r. 1934 (XIX Biennale), Rydze w r. 1934 (wystawa sztuki polskiej), Brukseli w r. 1935 (międzynarodowa wystawa sztuki) oraz w Szwecji, Estonii, Finlandii i w Londynie w r. 1939. Wspólne wystawy dzieł obydwu braci odbyły się w Warszawie w r. 1935 (IPS) i w r. 1936 (w Salonie Henryka Koterby) oraz w Morawskiej Ostrawie w r. 1938.

W r. 1934 S. był odnotowany jako członek Żydowskiego Zrzeszenia Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy w Krakowie (nie wystawiał jednak swych prac na wystawach Zrzeszenia), utrzymywał kontakty z artystami lwowskimi, członkami grup «Artes» i «Ster».

Twórczość S-a i jego brata Menaszego stanowi fenomen w zakresie sztuki i psychologii twórczości. Obydwaj artyści, ukształtowani w tym samym kręgu artystycznym, reprezentowali identyczny styl i zakres tematyczny malarstwa. Podczas studiów i na początku l. trzydziestych S. malował i wystawiał oddzielnie (sygnując obrazy inicjałem imienia i nazwiska). Część obrazów bracia wykonywali wspólnie (sygnowali je wówczas samym nazwiskiem). W związku z tym rozróżnienie wkładu każdego z nich w dane dzieło jest trudne lub wręcz niemożliwe. Liczba wspólnie namalowanych obrazów wzrasta od r. 1936, niemal wypierając ok. r. 1938 indywidualną twórczość. W początkowej fazie twórczości oddziałał na nich starszy brat Józef. Obrazy S-a z r. 1930 bliskie są tradycji postimpresjonistycznej: Kobieta sprzedająca jabłka (Muz. Sztuki w Ein Harod, Izrael), czy W Kazimierzu – przedstawienie fragmentu rynku w jasnych, białych i niebieskich tonacjach, skontrastowanych z czerwienią dachu fary (Muz. Sztuki w Ein Harod). W indywidualnej twórczości S-a, mniejszej ilościowo lub słabiej zachowanej od dzieł brata Menaszego, wyróżnia się Martwa natura (Muz. Narodowe w Warszawie) – pendant do wykonanego wspólnie z bratem Widoku z okna (1930, Muz. Sztuki w Łodzi). W obydwu dziełach przedmioty na parapecie okna oświetlone zostały światłem przenikającym z ulicy. Martwa natura, utrzymywana w jasnych, choć chłodnych słonecznych harmoniach bieli, żółcieni i brązów, jest bardziej spokojna, klasycyzująca, w stylu Cézanne’a, od Widoku z okna, w którym wprowadzenie (przez Menaszego) dynamicznych form, m.in. «uciekającej» perspektywy, nieregularnych kształtów gałązek, tkanin z intensywnym kolorystycznie deseniem, nawiązujących do sztuki Dalekiego Wschodu (m.in. grafiki japońskiej), stwarza dramatyczny, ekspresyjny nastrój. Wśród wystawionych (do r. 1933) przez S-a obrazów wymienić można kompozycje figuralne: Kulisy, Gitarzysta, Chłopiec, portrety: Portret brata, Julka (Ermitaż – Petersburg), martwe natury, np. z zegarem, i Akt. W dalszej indywidualnej (nie zachowanej) twórczości pojawiały się pejzaże z Kazimierza Dolnego (1933) i z Krakowa (1934–5), widoki portów i morza (Port rybacki w Gdyni, Motyw Helu), motywy ze Śląska Cieszyńskiego (1938), kwiaty (Gladiole, 1934), portrety (Studium chłopca, 1933, Magda, 1936) i martwe natury (z anemonami, z krzesłem i gitarą. 1939). Podobne motywy były charakterystyczne dla wspólnej twórczości obydwu braci, obejmującej pejzaże z Kazimierza Dolnego (Ulica Krakowska), z Krakowa (Pejzaż z domami, 1934 – ŻIH), Helu (Motyw z Helu), Skoczowa (Uliczka w Skoczowie, Motyw ze Śląska Cieszyńskiego – ŻIH), Borysławia i Drohobycza (Motyw z zagłębia naftowego, 1938), a także pejzaże nastrojowe (Zmrok, wyst. 1936, 1938, Pejzaż romantyczny, 1938), studia portretowe (Gołębiarz, Matka z dzieckiem, Dziewczynka z gołębiem, 1937 – ŻIH), portrety (Portret Jacka Woszczerowicza, Portret Elizy Woszczerowiczowej – obydwa z r. 1938, Portret Moniki Żeromskiej) oraz Przy kuźni (1936) i Przy pracy (1937). W twórczości S-a bardziej intymne, nastrojowe pejzaże z początków l. trzydziestych o pewnej skłonności do deformacji i ekspresyjnego traktowania koloru zostały wyparte przez szerokie, pełne powietrza i światła widoki utrzymane w jasnych, białych i złocistych, słonecznych tonacjach (Pejzaż wiejski, Widok na wieś z kościołem – obydwa obrazy w ŻIH). W portretach bliskie wydają się związki z École de Paris (Dziewczynka z kwiatami, 1938?, Muz. Narodowe w Warszawie).

W r. 1939 S. znalazł się we Lwowie, gdzie wraz z bratem schronił się u koleżanki ze studiów, malarki Marii Obrębskiej-Stieber. Zapewne w r. 1940 przebywał w Moskwie. Później znalazł się w Białymstoku, gdzie pracował w Woj. Domu Sztuki. Po wejściu (1941) do Białegostoku Niemców był w getcie, po likwidacji getta wywieziono go do obozu w Stutthofie, a następnie do Flossenburga; tam w kwietniu 1945 został zamordowany przez Niemców.

 

Pol. Bibliogr. Sztuki; Bénézit, Dictionnaire; Vollmer, Künstler Lexikon (J. Sandel); Confrérie de St. Luc, École de Varsovie, Exposition des tableaux de Jeunes Peintres Polonais, Musée Rath, Genève 1931; XIX Biennale, Venezia 1934 s. 362; Efraim i Menasze Seidenbeutlowie. Malarstwo, Wstępy: D. Wróblewska, J. Pollakówna, Galeria Kordegarda, W. 1993; Exhibition of Polish Art, The National Gallery of Canada, Ottawa 1942; Katalogi IPS w Warszawie: Salon Listopadowy 1930, Salon Wiosenny im. Józefa Piłsudskiego 1931, III Salon Zimowy 1932/33, wystawy zbiorowej Stow. Plastyków p.n. Szkoła Warszawska 1933, Kazimierz Dolny w malarstwie 1933, V Salon Zimowy 1935, Efraim i Menasze Seidenbeutlowie 1935, wystawa Stow. Plastyków „Szkoła Warszawska” 1936, X Salon. Malarstwo–Rzeźba–Grafika 1938, Wystawa Stow. Plastyków «Szkoła Warszawska» 1939, Martwa natura w malarstwie polskim 1939; Katalogi TPSP we Lwowie: Wystawa Wiosenna (Salon Listopadowy IPS 1930), 1931, wystawa «Szkoły Warszawskiej» 1933; Katalogi TZSP w Krakowie: Salon Warszawski (Listopadowy IPS 1930) 1931, Salon 1934; Kultura ocalona, Muz. Narodowe w Warszawie 1983; Malarze z kręgu Tadeusza Pruszkowskiego, Wstęp J. Zanoziński, Muz. Narodowe w Warszawie 1978; Memorial Exhibition. Jewish Artists Who Perished in the Holocaust, The Tel-Aviv Museum 1968; I wystawa prac Stow. Plastyków «Szkoła Warszawska», TZSP, W. 1930; Spraw. TZSP za r. 1930, s. nlb. 47; Sztuka warsz. Katalog; Wystawa Dzieł Artystów Żydowskich 1918–1939, Wstęp J. Malinowski, BWA Olsztyn 1987; Wystawa dzieł żydowskich artystów plastyków męczenników niemieckiej okupacji 1939–1945, W. 1948; Żydzi-polscy, katalog wyst. Muz. Narodowe w Krakowie 1989; – Bartoszewicz W., Buda na Powiślu, W. 1983; Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo pol.; Efron Z., Museum of Art, Ein Harod 1970; G., Szkoła Warszawska, „Ilustr. Republika” 1931 nr 148; Lauterbach A., Szkoła Warszawska, „Chwila” 1939 nr 7221 wyd. poranne; tenże, Wystawa Wiosenna (TPSP Lwów), tamże 1931 nr 4396; M.J., Wystawa obrazów Stowarzyszenia Plastyków „Szkoła Warszawska”, „Ilustr. Republika” 1939 nr 78; Masłowski M., Plastyka – V-ty Salon IPS, „Pion” 1935 nr 9; tenże, Wystawa w I.P.S., tamże nr 24; Materiały do dziejów Instytutu Propagandy Sztuki (1930–1939), Oprac. J. Sosnowska, W. 1990 s. 54; Norblin-Chrzanowska Z., Salon „Bloku” w I.P.S.ie, „Świat” 1936 nr 13 s. 7; Odorowski W., Malarze Kazimierza nad Wisłą, W. 1991 s. 70; Olszewski A. K., Dzieje sztuki polskiej 1890–1980, W. 1988; Pinkas Warsze, Buenos Aires 1955 s. 1156; Paluch Staszkiel K., Malarstwo Efraima i Menasze Seidenbeutlów (Wystawa w Warszawie), „Przegl. Powsz.” 1994 nr 4 s. 110–12; Piwocki, Hist. ASP, s. 234; Pollakówna J., Rudzińska W., Malarstwo polskie między wojnami 1918–1939, W. 1982; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Przegląd kulturalny w kraju, „Tyg. Ilustr.” 1939 nr 4; Rafałowski A., …i spoza palety, W. 1970 s. 72–3; Salon Malarski IPS, „Nasz Przegl. Ilustr.” 1937 nr 9; Sandel J., Umgekumenc jidisze kinstler in Pojln, W. 1957 I; Schulz B., Proza, Kr. 1964 s. 636, 651; Wallis M., Seidenbeutlowie i Jędrzejewski, „Wiad. Liter.” 1935 nr 25; tenże, Rysunki i akwarele Seidenbeutlów, „Wiad. Liter.” 1936 nr 1951; tenże, Sztuka polska dwudziestolecia. Wybór pism z lat 1921–1957, W. 1959; Winkler K., Salon malarski w I.P.S., „Pion” 1937 nr 6; tenże, X Salon IPS, tamże 1938 nr 47; Zastępca, Wystawa w IPS, „Tyg. Ilustr.” 1935 nr 23; Zarębowicz R., Rewolucja faszystowska w IPS, tamże 1937 nr 8; Żydzi polscy. Dzieje i kultura, W. 1983; – Żeromska M.,Wspomnienia, W. 1993; – „Pion” 1934 nr 44; „Sztuka i Życie Współcz.” 1934 nr 1 s. 46; „Sztuki Piękne” R. 6: 1930 nr 3 s. 111, R. 7: 1931 nr 1 s. 11, nr 2 s. 73, 78, nr 3 s. 105, nr 4 s. 154, R. 9: 1933 nr 1 s. 28, 35, nr 3 s. 94, 117, nr 11 s. 419–20, nr 12 s. 461, R. 10: 1934 nr 1 s. 34, 38, nr 6 s. 230, nr 10 s. 398; – IS PAN: Mater. Słown. Artystów Pol.

Jerzy Malinowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Józef Seidenbeutel

1894-10-24 - 1923-06-15 malarz
 

Menasze Seidenbeutel

1902-06-07 - 04.1945 malarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Irena Kwiatkowska

1912-09-17 - 2011-03-03
aktorka teatralna
 

Tadeusz Kalinowski

1915-06-01 - 1969-08-22
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Karpowicz

1864-02-24 - 1921-06-16
pedagog
 

Paweł Sosnowski

1859-03-22 - 1947-10-29
geograf
 

Klaudiusz Angermann (Angerman)

1861-07-07 - 1922-11-11
geolog
 

Bolesław Bałzukiewicz

1879-02-12 - 1935-02-13
rzeźbiarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.