INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Erazm Strawiński  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strawiński Erazm (Erazmus) h. Sulima (zm. 1631), podkomorzy nowogrodzki siewierski i czerniechowski, rotmistrz królewski.

Był jednym z czterech synów Jana Matjasowicza, sędziego grodzkiego trockiego, bratem Baltazara (zob.), Hieronima (Jarosza) Aleksandra, star. rohaczewskiego i rtm. królewskiego, oraz Krzysztofa, sędziego ziemskiego trockiego.

W młodości S. brał udział w wyprawach wojennych Stefana Batorego. Już w r. 1585 był pisarzem grodzkim kijowskim, należał zatem do klientów woj. kijowskiego ks. Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Dn. 7 IV 1589, jako pisarz grodzki kijowski, uzyskał przywilej na dożywotnie posiadanie dóbr w woj. kijowskim: pustego sieliszcza Juriewszczyna (Juriewszczyzna) oraz położonych za Dnieprem koło Baryszpola sieliszcz Milowszczyna i Iwankowo. Za zasługi wojenne otrzymał 26 V 1593 wójtostwo kijowskie. W r. 1597 pełnił funkcję poborcy trockiego. Dn. 7 IV 1598 dostał urząd koniuszego trockiego.

S. wziął udział w wojnie o Inflanty (1600–5), gdzie «w wielu znacznych potrzebach wyświadczał dzielność swą rycerską». W r. 1601 był deputatem trockim do Tryb. Głównego Lit. Dowodził jednym z oddziałów star. uświackiego Jana Piotra Sapiehy, które wkroczyły w lipcu 1608 w granice państwa moskiewskiego dla wsparcia Dymitra II Samozwańca. W grudniu t.r. walczył w rejonie Galicza. Dn. 14 III 1609 na kole wojskowym wybrano go na posła od wojska do Dymitra II Samozwańca. W styczniu 1610 posłował od stacjonującego pod Ławrą Troicką wojska Sapiehy do króla Zygmunta III, przebywającego w obozie pod Smoleńskiem, i 31 I miał audiencję. Dowodził załogą Borowska, po zdobyciu tego miasta przez Sapiehę w lipcu t.r. W listopadzie król Zygmunt III polecił S-emu ustąpić z Borowska, gdyż chciał osadzić tam Andrzeja Młockiego. Zapewne towarzyszył S. choremu Sapieże, który we wrześniu 1611 został przewieziony do Moskwy na Kreml, gdzie stacjonowała polska załoga. Wraz z referendarzem lit. Aleksandrem Gosiewskim i chorążym mozyrskim Józefem Budziłą był świadkiem testamentu Sapiehy spisanego w Moskwie 14 IX 1611. We wrześniu 1612 w odpowiedzi na wezwanie do kapitulacji na honorowych warunkach, wystosowane przez kniazia Dymitra Pożarskiego, dowodzącego oblężeniem Kremla, Budziło, S. i inni polscy dowódcy w imieniu oblężonych kategorycznie, a nawet obraźliwie odmówili (listem z 21 IX 1612). Ostatecznie jednak Polacy skapitulowali w październiku t.r., a S. dostał się do niewoli i 14 XII został przewieziony do Niżnego Nowogrodu. Przebywał tam do lata 1619, kiedy po rozejmie dywilińskim, dzięki staraniom brata Baltazara, uwolniono go. Dn. 11 XII 1620 otrzymał S. za zasługi wojenne nadanie królewskie prawem lennym wieczystym na liczne dobra położone w ujeździe Nowogródka Siewierskiego, a w r. 1623 (po 10 X) urząd podkomorzego nowogrodzkiego siewierskiego i czerniechowskiego. Konsensy królewskie na cesję powyższych dóbr lennych, które S. otrzymał 13 I 1621 i 10 X 1623, pozostały w dużym stopniu niezrealizowane. Koniuszostwo trockie zachował zapewne do końca życia – miał je jeszcze w r. 1625. W r. 1628 powtórnie pełnił funkcję deputacką, tym razem ze Staroduba.

W l. 1603–9 toczył S. spór z opiekunami cerkwi Narodzenia NMP w Trokach o dobra Mejlowszczyzna (Mielowszczyzna) położone nad jeziorem Gołwie (Galvé) w pow. trockim. W końcu sąd ziemski trocki odesłał strony do króla Zygmunta III, który dwukrotnie w l. 1604 i 1609 nakazał S-emu stawić się przed sobą. Rozpoczęta w r. 1609 wojna uniemożliwiła jednak rozstrzygnięcie sprawy, a sporne dobra pozostały co najmniej do początku XVIII w. w rękach Strawińskich. Na Siewierszczyźnie posiadał S. z nadania z r. 1620 wsie: Radziczów (Radyczów), Hrymacza (Hrymiacza), Witeml (Witelm) i Zadów (Zadowo), sioła: Mieżyn, Słuczewsk i Mamiekin oraz pół obrębu waryckiego. Większość z tych dóbr lennych S. scedował zięciom. Zmarł w r. 1631, przed 24 III lub 31 VII, kiedy to (dwukrotna nominacja) podkomorstwo nowogrodzkie siewierskie i czerniechowskie otrzymał po jego śmierci Dadzibóg Kierło.

Z małżeństwa, zawartego zapewne przed czerwcem 1609, z Rainą (Reiną) z Szostowskich (Szostowickich) S. pozostawił córki, które poślubiły zasłużonych żołnierzy: Ewę, zamężną za podkomorzym starodubowskim Janem Kunińskim (zm. 1646 lub 1648), Katarzynę, żonę stolnika nowogrodzkiego siewierskiego Jana Wacława Karskiego i Helenę, żonę Olbrychta Haraburdy. Bratankiem S-ego był Kazimierz (zob.).

 

Boniecki, VII 240 (Haraburdowie), IX 295 (Karscy h. Radwan), XIII 194 (Kunińscy); Ciechanowicz J., Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeszów 2001 V 146–60; Kojałowicz, Compendium; Kulakowskyj P., Urzędnicy ziemscy Czernihowszczyzny i Siewierszczyzny (do 1648 r.), „Studia Źródłozn. Commentationes” T. 38: 2000 nr 5, 24; Niesiecki; Święcki, Historyczne pamiątki, II 151; Uruski, VI 227 (Karski h. Radwan); Urzędnicy, III/4; Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, W. 2003 IV; – Bohun T., Moskwa 1612, W. 2005 s. 269–70; Ciechanowicz J., Na styku cywilizacji, Rzeszów 1997 s. 60; – Akty Vil. Archeogr. Kom., I 27–30; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, II 162–3, 172, V 11–12; Budziło J., Wojna moskiewska, wzniecona i prowadzona z okazji fałszywych Dymitrów od 1603 do 1612 r., Oprac. J. Byliński, J. Długosz, Kr. 1995; Diariusz drogi Króla Imci Zygmunta III..., Oprac. J. Byliński, Wr. 1999; Polska a Moskwa w pierwszej połowie wieku XVII, Wyd. A. Hirschberg, Lw. 1901; Ruska (Wołyńska) Metryka, Kijów 2002 VIII 37, X 3, XI 193, XXIII 108, 142, 240; Sumariusz Metryki Koronnej, S. Nowa, Kr. 1999 I; – AGAD: Arch. Platerów, sygn. 30; AP w Kr.: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów, sygn. 52; B. Czart.: Herbarz lit. W. Kojałowicza z 1658 r., rkp. 1352 s. 304; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: Metryka Lit., F. 389 nr 83 k. 320, nr 197 k. 44–4v, nr 200 k. 163–3v, nr 209 k. 165v–7, 216v–17v, 330v–1v, nr 217 k. 2v–3v; – Informacje Henryka Lulewicza z W.

Andrzej Haratym

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Druga połowa XVI wieku

Druga połowa XVI wieku, a przede wszystkim interesujący nas okres panowania ostatniego Jagiellona – Zygmunta Augusta – to okres dominacji wojsk zaciężnych, co przekładało się na konieczność......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Samuel Zborowski h. Jastrzębiec

1 poł. XVI w. - 1584-05-26
hetman kozacki
 

Tomasz (Tommaso) Dolabella

ok. 1570 - 1650-01-17
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.