INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Franciszek Kazimierz Chojecki h. Lubicz  

 
 
pocz. XVIII w. - 1779
Biogram został opublikowany w 1937 r. w III tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Chojecki Franciszek Kazimierz, h. Lubicz († 1779), chorąży kijowski, zasłynął w tej linii Ch-ich, która przesiedliła się w w. XVII z Mazowsza do Bracławszczyzny. Ojciec jego Jan, skarbnik kijowski († 1750), będąc regimentarzem partii ukraińskiej, skierował syna do służby wojskowej. Zaczął ją w chorągwi pancernej starosty włodzimierskiego A. Ledóchowskiego, gdzie z czasem doszedł do szarży chorążego.

Chrzest ogniowy otrzymał w czasie bezkrólewia w r. 1734, gdy, walcząc pod regimentarzem Piotrem Borejką po stronie St. Leszczyńskiego, odniósł w bitwie pod Sołobkowcami na Podolu ranę i dostał się do niewoli rosyjskiej. Po zwycięstwie Augusta II jako »meritis et martis expers vir« rzucił się do czynnego życia politycznego w szeregach stronnictwa Potockich. Pomagało mu w tym znaczenie ojca i duży majątek rodzinny, powiększony dzierżawą paru wsi ordynacji ostrogskiej. Jako ich posesor służył w złotej chorągwi tejże ordynacji, równocześnie zaś dalej należał do partii ukraińskiej pod komendą Stefana Malińskiego, podkomorzego krzemienieckiego. W r. 1735 został burgrabią kijowskim, jako asesor na sejmiku przedsejmowym woj. bracławskiego 1 IX t. r. został obrany rotmistrzem chorągwi tego wojew. i jednym z posłów do Józefa Potockiego, wdy kij., i gen. ros. Münnicha w sprawie ochrony kresów przed przemarszem wojsk. W r. 1737 komornik graniczny bracławski, został z ramienia Ign. Zawiszy, marsz. w. lit., gen. komisarzem hrabstwa berdyczowskiego i przedostatnim komendantem tamtejszej fortecy, którą dowodził do r. 1764. Jako wojskowy odznaczał się bezwzględnością w tępieniu hultajów i hajdamaków, mając zaś duże doświadczenie w sprawach pogranicza, został jako wojski bracławski (1744) mianowany przez króla sędzią i pierwszym komisarzem woj. bracławskiego do polsko-rosyjskiej komisji granicznej. W r. 1748 posłował z ziemi liwskiej na sejm; okazał się zapalonym mówcą, autorytetem w sprawach pogranicza, obrońcą przywilejów ordynacji ostrogskiej, rozprawiał niby o aukcji wojska, ale naprawdę przyczynił się do udaremnienia sejmu.

W sprawach pogranicznych znosił się odtąd wyłącznie z hetm. Józefem Potockim, który polecił go jako »godnego człowieka« marsz. nadw. kor. J. Mniszchowi. Jako ajent hetmański jeździł w r. 1751 w misji do chana Arslan Gireja, aby sparaliżować zabiegi oficjalnego posła Rzpltej St. Sługockiego, strażnika kor., co udało mu się w zupełności. We wrześniu 1751 r. (już po śmierci hetmana kor.) przywiózł Ch. przychylną deklarację chana, uwzględniającą postulaty Potockich. Na sejmie grodzieńskim 1752 r. należał do przywódców opozycji »patriotycznej« i uparcie tamował obrady. Transakcja kolbuszowska 1753 r. pobudziła go znów do żywszego wystąpienia. Jako posesor 8 wsi w ord. ostrogskiej, które przypadły w podziale Augustowi Czartoryskiemu i St. Lubomirskiemu, poczuł się i sam pokrzywdzony i ujrzał zagrożone prawa ogółu posesorów dóbr ordynackich. Zaraz też, 18 I 1754, podpisał we Lwowie zbiorowy manifest przeciw transakcji. Jako porucznik podniósł złotą chorągiew pułku ord. ostrogskiej i przyłączał się z nią do zbrojnej akcji Mokronowskiego. Kazał czy też pozwalał głosić o sobie, że St. Lubomirski gotuje nań zamach trucicielski. Jako najznamienitszy mąż w Bracławskiem witał szumną przemową przybywającego do Dubna 7 I 1755 J. Kl. Branickiego, hetm. kor.

Od r. 1755 poświęcił się wyłącznie sprawom województwa, uzyskując kolejno urzędy pisarza grodzkiego kijowskiego (1753), podwojewodziego kij. (1757), stolnika owruckiego (1758) i chorążego żytomierskiego (1759). Najwięcej pracowitości wykazał na niewdzięcznym stanowisku sędziego i komisarza pogr. woj. bracławskiego, czego dowodzą akta dotyczące sporów polsko-rosyjskich. Sam zresztą doznał w tym czasie rabunku od hajdamaków. Otoczony opieką Fr. S. Potockiego, woj. kij., otrzymał przy poparciu Mniszcha w r. 1759 niewielką tenutę wsi Skurzyniec i Parparowiec w pow. winnickim, przynoszącą 6.000 zł. W r. 1760 posłował z woj. kijowskiego na sejm, brał udział w rozmowach z posłem ros. Wojejkowem w sprawach pogranicznych i sam ułożył imieniem sędziów bracławskich »respons« na memoriał tegoż. Pod koniec panowania Augusta III usunął się zupełnie z życia politycznego. Za Stanisława Augusta, choć zacięty wróg Czartoryskich, nie wziął już czynnego udziału w konfederacji barskiej. U schyłku życia doczekał się w r. 1776 uchwały sejmiku kij., podnoszącej jego zasługi i zalecającej go do łaski królewskiej.

Typowy przedstawiciel żywiołów konserwatywnych, pracownik gorliwy i rozgarnięty, był szczególnym opiekunem karmelitów berdyczowskich i polskiego zakonu marianów, których sprowadził do swych włości. Żonaty ze Spendowską a potem z Przyłuską, zostawił z tej ostatniej pięcioro dzieci, z których Hilary i Jan Nepomucen, zarzuciwszy ojcowską ideologię, stali się krzewicielami ducha reformy.

 

Niesiecki; Boniecki; Uruski; Estr.; Iwanowski E., Kilka rysów i pamiątek, P. 1860, 434 i n.; tenże, Wspomnienia polskich czasów dawnych i późniejszych, Lw. 1894, II 193–5; tenże, Listki z Ukrainy, Kr. 1902, III 51; Rulikowski E. w artykule o Policzyńcach w »Słowniku Geogr.« VIII; tenże, Opis powiatu kijowskiego, Kijów 1913, 188, 204; Konopczyński Wł., Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11, I–II; tenże, Mrok i świt, Kr. 1911; tenże, Polska a Turcja 1683–1792, W. 1936; Ochocki J. D., Pamiętniki, Wil. 1857, II 198; Memuar Dominika Zabrockiego pro koliwszinu, wyd. Szpytkowskij J. (Zapiski T. N. im. Szewczenki, Lw. 1910, t. 96, s. 62–3, t. 97, s. 62–3); Diariusz sejmu z r. 1748 wyd. Wł. Konopczyński, W. 1911; tenże, Diariusz sejmu z r. 1752 (w przygotowaniu); Akta publiczne do interesu Ordynacji Ostrogskiej należące, b. m. r., 65, 67, 82, 85; Archiw Jugo-Zapadnoj Rossii III/3, Kijów 1876; Czart. rkp. 620, 870, 3585, 3835; Ossolineum rkp. 1413; Dziennik Ch-go z l. 1759–60 w B. Wołyńskiego T-wa Przyjaciół Nauk.         

Julian Nieć

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Hilary Chojecki

1755-01-19 - XVIII/XIX w. skarbnik kijowski
 
 
    Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.