INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Franciszek Szczepański  

 
 
1842-08-28 - 1907-07-04
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczepański Franciszek (1842–1907), działacz narodowy na Warmii.

Ur. 28 VIII w Lamkowie (pow. olsztyński) w rodzinie chłopskiej; jego ojciec był tamtejszym sołtysem.

Ok. r. 1856 ukończył S. szkołę ludową w Lamkowie. W poł. l. sześćdziesiątych związał się z polskim ruchem narodowym na ziemi chełmińskiej. W r. 1867 agitował za Ignacym Danielewskim, kandydatem do Reichstagu z Warmii; nadsyłał korespondencje do gazet polskich w Wielkopolsce i na Pomorzu. W r. 1885, wraz z Danielewskim, Janem Liszewskim i Andrzejem Samulowskim (zob.), zorganizował wiece w Barczewie (15 I) i Olsztynie (16 I) w sprawie przywrócenia polskiego języka nauczania w szkołach ludowych. Był współautorem kolportowanej t.r. na Warmii petycji w tej sprawie, podpisanej przez ok. 50% populacji polskojęzycznej. W r. 1890 był współzałożycielem i członkiem Tymczasowego Komitetu Wiecowego na Warmii po jego przekształceniu 7 III t.r. w pierwszy Polski Komitet Wyborczy dla Warmii (pod kierownictwem Samulowskiego) kandydował z jego ramienia w wyborach do Reichstagu w okręgu olsztyńsko-reszelskim, uzyskując 34% głosów (wśród populacji polskojęzycznej – 44%). Był zwolennikiem związania ruchu warmińskiego z polskim ruchem narodowym w zaborze pruskim; na łamach „Gazety Olsztyńskiej” publikował w tej sprawie artykuły i korespondencje. W związku ze sprowadzeniem w r. 1890 prochów Adama Mickiewicza na Wawel został jednym z trzech członków Komitetu Warmińskiego celem Uczczenia Pamięci Mickiewicza. Działał na rzecz upowszechniania polskiego czytelnictwa i od r. 1890 był delegatem poznańskiego Tow. Czytelni Ludowych na Warmię. Na terenie powiatów olsztyńskiego i części reszelskiego, podzielonych na osiem okręgów czytelniczych, założył 52 biblioteki; objął kierownictwo okręgu VII z siedzibą w Lamkowie, któremu podlegało 31 wsi. W „Gazecie Olsztyńskiej” apelował o datki na rozwój polskiej sieci bibliotecznej, uzyskując w l. 1890–1900 wsparcie 1021 czytelników. W r. 1892 był ponownie jednym z organizatorów petycji w sprawie przywrócenia języka polskiego w szkołach ludowych. Zmarł 4 VII 1907 w Lamkowie, został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

S. miał syna Bernarda, ożenionego z Bronisławą (1895–1957), córką Andrzeja Samulowskiego.

W r. 1999 szkole podstawowej w Lamkowie nadano imię S-ego.

 

Chłosta J., Słownik Warmii, Olsztyn 2002; Orack i, Słown. Warmii XIX i XX w.; PSB (Samulowski Andrzej); Słown. Pracowników Książki Pol., s. 871; – Grygier T., Sprawa polska w Prusach Wschodnich w latach 1870–1900 w oświetleniu władz pruskich, „Przegl. Zachodni” 1951 nr 3–4 s. 521–2; tenże, Świadomość narodowa Mazurów i Warmiaków w polskich rachubach politycznych w latach 1870–1920, „Komunikaty Mazur.-Warmińskie” 1962 nr 1 s. 50, 54, 56, 58–9; Jasiński J., Andrzej Samulowski 1840–1928. O narodowe oblicze Warmii, Olsztyn 1976; tenże, Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku. Narodziny i rozwój, Olsztyn 1983; tenże, Wiece i petycja warmińska z 1885 roku, „Komunikaty Mazur.-Warmińskie” 1987 nr 2 s. 195–222; Obłąk J., Sprawa polska ludności katolickiej na terenie diecezji warmińskiej w latach 1870–1914, „Nasza Przeszłość” T. 18: 1963 s. 82–3, 87, 129; Traba R., Niemcy–Warmiacy–Polacy 1871–1914. Z dziejów niemieckiego ruchu katolickiego i stosunków polsko-niemieckich w Prusach, Olsztyn 1994; Wakar A., Oceny polityczne „Gazety Olsztyńskiej” w latach 1886–1893, „Komunikaty Mazur.-Warmińskie” 1962 nr 2 s. 430, 443, 451–2; tenże, Przebudzenie narodowe Warmii 1886–1893, Olsztyn 1982; Wróblewski J., Biblioteki polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1881–1939, Olsztyn 1968 s. 21–34, 176–7; tenże, Działalność bibliotekarska Franciszka Szczepańskiego, „Komunikaty Mazur.-Warmińskie” 1968 nr 4 s. 589–620; – „Ermländische Zeitung” 1885 nr 97; „Gaz. Olsztyńska” R. 1: 1886 nr 9, R. 2: 1887 nr 13, R. 3: 1888 nr 5, 40, 48, R. 5: 1890 nr 7–9, 12–13, R. 6: 1891 nr 7, 90, 93, R. 7: 1892 nr 38, R. 10: 1895 nr 100, R. 23: 1907 nr 80; „Goniec Wpol.” R. 9: 1885 nr 192; „Pielgrzym” R. 17: 1885 nr 41; „Wielkopolanin” R. 3: 1885 nr 183.

Janusz Jasiński

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław Grabowski

1883-06-01 - 1961-07-06
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ignacy Hilary Rzepecki

1885-01-02 - 1944-09-02
księgarz
 

Zygmunt Różycki (Rola-Różycki)

1883-12-07 - 1930-04-03
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.