Suchten (Suchtelen, Suechtelen, Zuchten, Sochten, Sichten) Heinrich (ok. 1435–1501), burmistrz, burgrabia, finansista gdański.
Pochodził z rodziny przybyłej do Gdańska z Nadrenii (Schoen am Rhein) w 2. poł. XIV w. Był synem Bertholda, ławnika, rajcy i sędziego Głównego M. Gdańska (zm. 1447), i Elzy, córki rajcy gdańskiego Heinricha Stadena. Miał brata Corda (Kurta) oraz siostry: Elizabeth i Otilien.
Po raz pierwszy S. wzmiankowany był 28 III 1465, gdy otrzymał od rady Głównego M. Gdańska prawo do poł. 350 grzywien, pożyczonych miastu na potrzeby wojny trzynastoletniej przez burmistrza Hermana Stargarda (zm. 1461). W l. 1465–6 domagając się 1300 grzywien, procesował się z mieszczaninem gdańskim Swertem Seitzem o rozliczenie pożyczki, którą ojciec S-a udzielił przed r. 1441 bratu Swerta, nieżyjącemu już Georgowi. W l. 1469–76 był S. ławnikiem i rozpoczął karierę we władzach miejskich; w l. 1477–91 był rajcą, a w r. 1480 także sędzią. W maju 1484 reprezentował miasto na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu, na którym omawiano m.in. spór Gdańska z Elblągiem o Mierzeję Wiślaną oraz sprawy handlowe Hanzy. W r. 1487, wspólnie z burmistrzem Johanem Schewecke, omawiał w Wilnie z królem Kazimierzem Jagiellończykiem problem szkód, wyrządzanych gdańszczanom przez kupców z Kowna. T.r. został wójtem należących do posiadłości Gdańska Żuław Stablewskich; urząd ten sprawował dwa lata. Nakazał wówczas podjęcie prac melioracyjnych, a włączając do tego także poddanych klasztoru cystersów z Pelplina, popadł (w r. 1489) w konflikt z tamtejszym opatem. Prace (i spór) gdańszczanie kontynuowali także po ustąpieniu S-a z urzędu wójtowskiego. Dn. 24 IV 1488, również z Schewecke, był obecny w Toruniu, gdzie dyskutowano m.in. o pomocy dla króla na wyprawę przeciw Turcji. Stamtąd udał się do Piotrkowa w poselstwie do Kazimierza Jagiellończyka w sprawie królewskiego potwierdzenia przywilejów Prus, w tym przestrzegania zasady indygenatu; 1 V t.r. został wraz z innymi posłami przyjęty przez monarchę. W dn. 31 V – 2 VI 1489, wraz z burmistrzem Jurge Bockiem, uczestniczył w zjeździe stanów pruskich w Grudziądzu, gdzie w związku ze staraniami króla o koronę Węgier rozważano zagrożenie Prus przez wojska węgierskie i wysuwano obawy wobec planowanego pobytu w Prusach wojsk królewskich (2 tys. konnych i 600 pieszych), a także omawiano sprawę wolności handlu wiślanego. Razem z Bockiem 4 VII t.r. był obecny ponownie w Toruniu, gdzie szykowano poselstwo do króla z obietnicą pomocy w sprawach węgierskich oraz poparcia dla królewicza Fryderyka Jagiellończyka, królewskiego kandydata na biskupstwo warmińskie. Zgodnie z zaleceniem rady Gdańska obaj przedstawiciele miasta wstrzymali się jednak z deklaracją pomocy. Na zjeździe rady Prus Królewskich w Grudziądzu (23–25 VIII), tym razem w towarzystwie rajcy gdańskiego Jurgena Mantha, brał S. udział w obradach w sprawie powierzenia biskupstwa warmińskiego kontrkandydatowi królewicza Fryderyka, Łukaszowi Watzenrode, oraz planowanego wysłania w tej sprawie poselstwa do króla. Miasta, w tym obaj przedstawiciele Gdańska, odmówiły na to zgody, zasłaniając się brakiem pełnomocnictw. S. był 27–29 VII 1490 w Grudziądzu, gdy Mikołaj Kościelecki wzywał stany pruskie do udzielenia pomocy finansowej Kazimierzowi Jagiellończykowi, w związku z zagrożeniem tureckim i tatarskim. Posłowie Gdańska, S. i burmistrz Johan Ferber, wykorzystali to spotkanie, by prosić z kolei o interwencję króla u władcy angielskiego Henryka VII w sprawie ograniczenia przywilejów Hanzy i szkód wyrządzanych kupcom gdańskim przez Anglików. S. uczestniczył w zjazdach w Tczewie (7–11 IX 1490) oraz Grudziądzu (10–14 X t.r.), na którym poruszano sprawy zagrożenia tureckiego. Na kolejnym zjeździe w Grudziądzu (31 X – 5 XI) S. i burmistrz Johan Eggert uzyskali zgodę stanów na interwencję u zachodniopomorskiego ks. Bogusława X w sprawie egzekwowania przez wójta Lęborka prawa brzegowego wbrew przywilejom gdańskim. Nie zdołali natomiast skłonić stanów, by zabiegały u króla o ponowne przyłączenie do Prus Królewskich Lęborka i Bytowa. Na zjeździe w Grudziądzu (6–8 III 1491), na który udał się S. z burmistrzem Bockiem, wypowiadał się przeciw planowanej przez star. malborskiego Zbigniewa Tęczyńskiego regulacji rzeki Tuji na Żuławach. W dn. 17–20 IV 1491, wraz z burmistrzem Ferberem, był obecny na zjeździe w Dzierzgoniu, gdzie dyskutowano o sprawach diec. warmińskiej w obecności bp. Watzenrode zaproszonego przez stany, w tym przez S-a, który posłował do niego wraz z podkomorzym pomorskim Hansem Wulkowskim. Miesiąc później, wspólnie z Eggertem, reprezentował Gdańsk na zjeździe w Grudziądzu, gdzie omawiano m.in. kwestie podatkowe. Na zjeździe w Grudziądzu (29 VI – 2 VII t.r.) był z rajcą Reinholdem Kerckhorde i zabrał głos w sprawie otwarcia przez Krzyżaków cieśniny bałgijskiej dla żeglugi po 25 VII. Wraz z burmistrzem Bockiem na zjeździe w Tczewie (1–4 I 1492) obradował nad kwestią poselstwa do króla i przekazania mu pieniędzy z podatków. Po tym zjeździe, jeszcze w styczniu t.r., wyruszył z poselstwem stanów m.in. w sprawie skarg Gdańska na Duńczyków i kupców kowieńskich do przebywającego w Wilnie Kazimierza Jagiellończyka; do Wilna dotarł 9 II i w dn. 10–18 II prowadził rozmowy z monarchą, uzyskując obietnicę jego interwencji u króla Danii Jana I; podjął również sprawę sprzedaży królewskiego zboża bezpośrednio obcym kupcom, ze szkodą dla Gdańska. Po powrocie z Wilna, w towarzystwie rajcy Tidemana Giesego, wziął udział (8–9 IV) w zjeździe stanów w Tczewie, poświęconym m.in. obronie przywilejów Prus Królewskich. W r. 1492 został jednym z czterech burmistrzów Gdańska; między 10 III a 7 IV 1499 i w r. 1501 łączył tę godność z urzędem burgrabiego. Dn. 31 X 1494 z burmistrzem Heinrichem Falke i rajcą Georgiem Mandtem brał udział w Toruniu w spotkaniu stanów z królem Janem Olbrachtem; dzięki zabiegom S-a władca potwierdził 29 XI t.r. wszystkie przywileje stanów pruskich (J. Zdrenka). W kwietniu 1496, wraz z rajcą Mandtem, był obecny na zjeździe stanów w Malborku, gdzie przedstawiciele miast obradowali nad przeznaczeniem podatków (zwłaszcza akcyzy) dla króla. W lipcu t.r. pojawił się po raz ostatni, w towarzystwie rajcy Matthiasa Zimmermanna, na zjeździe stanów w Malborku, na którym radzono m.in. o obsadzie starostw w Prusach Królewskich. T.r. został starostą należącego do Gdańska star. puckiego.
Po ojcu posiadał S. pod Gdańskiem majątek Małe Leźno (H. Samsonowicz), w r. 1473 miał prawa do części wsi Gołąbkowo. W l. osiemdziesiątych wraz z Filipem Bischoffem nabył dom przy ul. Ogarnej w Gdańsku, w r. 1496 uzyskał na wierzycielach kolejny dom; posiadał też sumy zapisane na parceli przy ul. Długiej, a przed śmiercią uzyskał królewszczyznę Gremblin koło Gniewu. Wg literatury przedmiotu (Samsonowicz) kupował długi (np. w r. 1469 wspólnie z Heinrichem Eggertem w wysokości 3300 grzywien), a ponadto operował majątkami w Szwecji i prowadził interesy z Lubeką. Zmarł 21 VIII 1501.
S. był dwukrotnie żonaty. Dn. 15 VII 1464 poślubił Margarethę Zimmermann (zm. 1496), córkę ławnika gdańskiego Johana (zm. 1457). Wraz z jej ręką przejął prawa do sum po teściu, pożyczonych przez niego radzie Głównego M. Gdańska na potrzeby wojny trzynastoletniej. Wg nowożytnych gdańskich rękopisów genealogicznych, których ustalenia, przyjęte przez część autorów (Weichbrodt, Zdrenka) zostały podważone przez dokument podziału majątku po zmarłej Margarecie Zimmermann, przeprowadzonym przez S-a w r. 1496, ze związku tego pochodziło ośmioro dzieci: Heinrich (ok. 1475–1519), ławnik, rajca i sędzia gdański, Christoph (zob.), Barthel (Bertold, zm. 1494 w Anglii), kupiec, Kurt (Kort, ok. 1480–1538), ławnik, sędzia i burmistrz gdański, Johan (zm. 1495), student w Lipsku w r. 1493, Katherina, od r. 1490 żona Petera Rabenwaldta, Gertruda, po r. 1501 żona Barthela (Bertolda) Stefana, Georg (Jurgen, ok. 1485 – po 1526), ławnik gdański, który miał syna Aleksandra (zob.). Wg dokumentu podziałowego nieletni jeszcze wówczas: Heinrich, Gertruda, Kurt, Georg i Christoph mieli otrzymać poł. parceli przy ul. Długiej, dom przy ul. Ogarnej, poł. spichrza na (przy) Bramie Kogi oraz czynsze. Dorosłej Katherinie miała przypaść druga część tych dóbr, przekazana przez zmarłą siostrę Margarethy, Gertrudę Zimmermann, niegdyś żonę Johana Barenbrucka. Katherina miała także otrzymać poł. ogrodu Sandgrube (obecnie ul. Rogaczewskiego). S. reprezentując swoje dzieci, występował wspólnie ze szwagrem Matthiasem Zimmermannem, jako jeden z realizatorów testamentu po zmarłym Johanie Barenbrucku (1496); obaj mieli podzielić dom po nim oraz uregulować jego interesy handlowe i sukiennicze w Anglii, Zelandii i Brabancie. Ok. r. 1498 zawarł S. związek małżeński z Barbarą Angermünde, córką rajcy Ottona, jednego z najbogatszych gdańszczan (jego majątek szacowano na 30 tys. grzywien). Małżeństwo to uwikłało go w głośny spór między Angermündami i Ferberami, którzy zabiegając dla Maurycego Ferbera (później bp. warmińskiego) o rękę Anny Pilemann, wnuczki Ottona Angermünde, a siostrzenicy Barbary, wobec stanowczej odmowy uciekali się do szantażu i nawet odwoływali do Stolicy Apostolskiej. Z kolei S. wymuszał, przez uwięzienie, zeznania różnych kobiet przeciw Maurycemu. Zamieszanie wokół tej sprawy doprowadziło do obłożenia Gdańska w r. 1500 klątwą przez Stolicę Apostolską. Spór, który zantagonizował władze Gdańska, toczył się jeszcze po śmierci S-a i zakończył się w r. 1504, z chwilą małżeństwa Anny z synem S-a, Heinrichem. Małżeństwo S-a i Barbary Angermünde (powtórnie zamężnej z mieszczaninem gdańskim Ernestem von Hermansdorf) pozostało bezdzietne.
Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; – Biskup M., Starostowie-burgrabiowie gdańscy w latach 1457–1506, „Czas. Prawno-Hist.” T. 6: 1954 z. 1 s. 51, 58; Bogucka M., Życie codzienne w Gdańsku, wiek XVI–XVII, W. 1967 s. 16, 17; Borawska T., Życie umysłowe na Warmii w czasach Mikołaja Kopernika, Tor. 1996 s. 181; Haberling W., Alexander von Suchten, ein Danziger Arzt und Dichter des 16. Jahrhunderts, „Zeitschr. des Westpreuss. Geschichtsvereins” T. 69: 1929 s. 179, 228; Kestner E., Eberhard Ferber. Bürgermeister von Danzig, tamże T. 2: 1880 s. 25; Löschin G., Die Bürgermeister, Rathsherren und Schöppen des Danziger Freistaates und die Patrizierfamilien, denen sie angehörten, Danzig 1868 s. 13; Milewska T. D., Nieznany portret Krzysztofa von Suchtena z 1507 r. w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, „Gdań. Studia Muz.” T. 6: 1995 s. 10; Możejko B., Czynsz gdański w polityce Kazimierza Jagiellończyka i jego synów 1468–1516, Gd. 2004; Muhl J., Danziger Bürgergeschlechter in ländlichem Besitz, „Zeitschr. des Westpreuss. Geschichtsvereins” T. 71: 1934 s. 111; Reinhold H., Danzigs Inschriften, Baretenstein 1899 s. 51–2; Samsonowicz H., Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w II połowie XV wieku, W. 1960 s. 68, 84 (przyp. 294), s. 115; Simson P., Geschichte der Stadt Danzig, Danzig 1913 I 364, 380; Strehlau H., Die Danziger Patrizierfamilie von Suchten, „Ostdeutsche Familienkunde” H. 3: 1973 s. 326–9; Weichbrodt D., Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafel vom 14–18. Jahrhundert, Klausdorf-Schwentine 1986 I 10, 431, 500; Zdrenka J., Danziger Burggrafen 1457–1792/93, Hamburg 1989 s. 40, 99; tenże, Rats- und Gerichtspatriziat der Rechten Stadt Danzig, Hamburg 1991 s. 147–79, 423–4; Zins H., Ród Ferberów i jego rola w dziejach Gdańska w XV i XVI wieku, L. 1951 s. 19, 21–4; – Cod. epist. saec. XV, III nr 327, 349–51; Hanserecesse von 1477–1530, Hrsg. D. Schöfer, Leipzig 1881 I cz. 3 s. 372 (przyp. 6), 1890 IV nr 80 par. 11, nr 81 par. 45; Hansisches Urkundenbuch, Hrsg. W. Stein, München–Leipzig 1916 XI nr 175 par. 1, nr 543, 692, 1054, 1050, 1059; Matricularum summ., III/2 nr 52, 54; Script. Rer. Pruss., IV 333 (Amtliche historische Aufzeichnungen über die Verfassung und die inneren Einrichtungen Danzigs vor dem Jahre 1458), 758, 790, 794 (Caspar Weinreichs Danziger Chronik), V 547 (Bernt Stegmann’s Chronik vom Aufruhr 1515); – AP w Gd.: Listy, rkp. 300 D/4 nr 538, 539, rkp. 300 D/6 nr 150, rkp. 300 D/8 nr 69, 99, rkp. 300 D/13 nr 198, rkp. 300 D/22 nr 257, rkp. 300 D/45B nr 59–60, rkp. 300 D/45C nr 98, rkp. 300 D/51 nr 138, rkp. 300 D/53 nr 154, rkp. 300 D/54 nr 43, 44, rkp. 300 D/56 nr 118, rkp. 300 D/57 nr 136, rkp. 300 D/59 nr 90–92, 98 (?), 103, rkp. 300 D/63 nr 19, rkp. 300 D/68 nr 281, rkp. 300 D/70 nr 129, rkp. 300 D/77 nr 97, rkp. 300 D/80 nr 67, 69, 95, rkp. 300 D/82 nr 177, 194, Księgi ławnicze Głównego M. Gd., rkp. 300/43 nr 2b k. 18v, 149v, rkp. 300/43 nr 4 k. 1–1v, 14–14v, rkp. 300/43, 4b k. 10v, rkp. 300/43 nr 195 k. 142v–9, 156–63, 172–7v, księga tzw. Missiwów, rkp. 300/27 nr 7 k. s. 269ff, 278f, 299f, rkp. Nowożytne, rkp. 300 R/Bb 31b (geneal.), rkp. 300 R/G 1 G 4, rkp. 300 R/L1 28 k. 1, 27; B. Gdań. PAN: rkp. Ms. 52 s. 70 (Christian Fischer, Chronologia und Zeitbuch der Stadt Danzig, XVII w.), Ms. 599 s. 5 (geneal.), Ms. 604 s. 84, 92 (geneal.), Ms. 806b s. 84, Ms. 1033 (rkp. z h. Suchtenów), Ms. 1047 k. 54b, Ms. 1791 (dot. syna, Heinricha), Uph. Fol. 172 III s. 9 (Collectanea Genealogia Bornbachiana), Curicke R., Der Stadt Danzig historische Beschreibung, 1688 s. 94, 116, Akta Stanów Prus Królewskich, t. I s. 220, 484, t. II s. 142–7, 143–44, 145, 163–4, nr 247 s. 254–5, t. III cz. I s. 142–3, 145–7, 163–4, 242–5, 254–5, cz. II s. 115, t. IV cz. I s. 7, t. V cz. III s. 243.
Beata Możejko