Choński Henryk (1809–1881), emigrant, publicysta polityczny i ekonomiczny. Był synem Michała, profesora Liceum Krzemienieckiego. Urodził się w Krzemieńcu, tam pobierał nauki niższe, po czym przeszedł do Akademii Wileńskiej. W r. 1831 wziął udział w ruchu narodowym i wstąpił do Komitetu ziem ruskich, który powstał w Warszawie na zgromadzeniu obywateli ziem ruskich u reprezentanta Wołynia, Narcyza Olizara 17 VII 1831. Po zatwierdzeniu Komitetu przez Rząd Narodowy Ch. został wybrany sekretarzem Komitetu, a po upadku Warszawy uszedł do Paryża. Tutaj żądano od niego wyrachowania się z zebranych funduszów, które przed wyjazdem do Paryża w części zwrócił był na żądanie ofiarodawców. Stąd zawikłał się w procesy kilkuletnie, z których wyszedł z honorem. Z tego czasu pochodzi kilka drukowanych pism polemicznych, adresowanych do Leonarda Chodźki i Aleksandra Jełowickiego. W życiu emigracji polskiej w Paryżu brał żywy udział. W r. 1832 ogłosił Comptes rendus du comité central en faveur des Polonais présidé par Lafayette. Był współpracownikiem, a później redaktorem publikacji pt. »Polska Malownicza« (»Pologne Pittoresque«), wydawanej przez Grabowskiego; należał również do wydawnictwa związku literatów polskich w Paryżu pt. »Brise du Nord. Keepsake Polonais« (1838 i 1839). W r. 1840 wydał książkę pt. De la réconstitution des nationalités européennes (w drugim wydaniu 1849), w której wskazywał na niebezpieczeństwo Rosji dla Europy i domagał się restauracji Polski po Morze Czarne. Przyjął obywatelstwo francuskie i został przyjęty do ministerstwa rolnictwa i handlu. W r. 1850 ogłosił Etudes sur les colonies hollandaises, a w r. 1851 Des institutions de crédit foncier et agricole dans les divers états de l’Europe. W tymże roku tłumaczył z angielskiego na język polski pamiętniki dyplomatyczne kanclerza lorda Hollanda. W sprawie polskiej szerzył dalej propagandę w imię idei narodowości jako nowej zasady politycznej. W tym celu ogłosił Głos miany na biesiadzie krzemienieckiej w Paryżu 1 października 1859.
Janowski L. »Kraj« 1901, nr 26; Choński H., Zdanie sprawy z użycia funduszów Komitetu Ziem Ruskich, 1834. Niewymienione wyżej publikacje autora podaje Estr., 1881, VI.
Stanisław Głąbiński