Rudert Henryk Krzysztof (1811–1862), lutnik, muzyk, kompozytor. Ur. w Korneuburg (Austria), był synem lutnika Jana Michała (I, Johanna Michaela) i Anny Katarzyny z Sandnerów, bratem lutnika Jana Michała (II).
R. kształcił się u ojca i Józefa Bielawskiego w klasie instrumentów smyczkowych Konserwatorium Warszawskiego (ok. 1821–2). Od ok. r. 1828 współpracował z ojcem. W r. 1833 otworzył własną pracownię i skład instrumentów w Warszawie przy ul. Długiej 545, po r. 1841 ul. Freta 278, od października 1843 ul. Krakowskie Przedmieście 366, od ok. 1844 r. ul. Długa 546, od października 1853 ul. Krakowskie Przedmieście 366. W r. 1845 notowany był jako korektor Orkiestry Teatrów Warszawskich. Był jednym z najlepszych lutników Król. Pol. Jego instrumenty odznaczały się pięknym wykończeniem, czystym, czerwonożółtym werniksem, zdobieniem inkrustacją (macicą perłową, kością słoniową, srebrem), intarsją i snycerką. Gitary miały lekko wypukłą płytę spodnią. Smyczki oprawiał w srebro. Budował skrzypce (wg modeli N. Amatiego, A. Guarneriego, A. Stradivariego i własnych), altówki, wiolonczele, kontrabasy, gitary, gitary basowe, cytry, mandoliny, filomele. Wytwarzał struny i kalafonię. Stosował drukowane karteczki rozpoznawcze. Swoje instrumenty prezentował z powodzeniem na wystawach przemysłowych w Warszawie (1838, 1841 – nagrodzony pochwałą, jego gitarę nabył namiestnik Królestwa, 1845, 1857 – nagrodzony medalem srebrnym małym), w Londynie (1851 – nagrodzony medalem pamiątkowym, 1862 – nagrodzony medalem złotym). Pod koniec 1858 r. zbudował, opierając się na pomyśle paryskiego lutnika La Prévotte’a, skrzypce w kształcie płaskiej skrzynki, próbowane przez Apolinarego Kątskiego (eksperyment nie udał się). Przed r. 1862, wg pomysłu i na zamówienie melomana J. K. z Lublina, wykonał instrument smyczkowy o brzmieniu gitarowym, nazwany gitar-cello, z 6 strunami na mostku i 4 rezonansowymi pod mostkiem. Instrumenty R-a osiągały wysokie ceny nie tylko za wystrój zewnętrzny, ale i doskonałe brzmienie (szczególnie wiolonczele i gitary). Na jego wiolonczeli grał m. in. Józef Szabliński a na skrzypcach Henryk Wieniawski, Apolinary Kątski (wg Szulca), Nikodem Biernacki. Otrzymał listy pochwalne m. in. Karola Lipińskiego (1841), Serwego (A. F. Servaisa?), Sivorego (?), A. Artôta, A. Piattiego i in. Był znakomitym gitarzystą i altowiolistą. Popisywał się grą na gitarze m. in. podczas wystawy w r. 1841, a na altówce wielokrotnie w zespołach kameralnych w salonach warszawskich. Ok. r. 1841 był muzykiem Teatru Wielkiego. Założył bliżej nie znane stowarzyszenie muzyczne. Komponował drobne utwory, np. Mazur na fortepian, dedykowany Emilii Fraget (wyd. I. Klukowskiego 1849). Zmarł 3 IV 1862 w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. Pogrzeb zgromadził tłumy wielbicieli, a w następnych dniach warszawski fotograf Wilnow sprzedawał portrety R-a.
R. był ożeniony z Krystyną z Bautzów i miał z nią córki: Adelę Koch i Ludwikę.
Po śmierci R-a zakład prowadziła wdowa, a następnie pod dawną firmą H. Schuster. Instrumenty R-a prezentowano w Warszawie na Pierwszej Polskiej Wystawie Muzycznej (1888), Wystawie Powstania Listopadowego (1931). W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdowała się w l. międzywojennych jego cytra sprzed 1841 r. oraz gitara, prawdopodobnie owa zakupiona przez namiestnika w r. 1841 (zaginiona w czasie wojny). Futerał po tej gitarze, cytrę z ok. 1850 r. (podobną lub identyczną z zaginioną), skrzypce z l. 1850 i 1860 oraz kontrabas z r. 1847 posiada Muzeum Instrumentów w Poznaniu, skrzypce z r. 1842 Muzeum Narodowe w Krośniewicach, wiolonczelę z ok. r. 1850 Państwowa Kolekcja Instrumentów Lutniczych w Warszawie, a gitarę-lirę sprzed r. 1841 Instytut Teatru, Muzyki i Kinematografii w Leningradzie.
Szulc Z., Słownik lutników polskich, P. 1953 (bibliogr.); Katalog wystawy Powstania Listopadowego, W. 1931 poz. 1577; – Kamiński W., Skrzypce polskie, Kr. 1969 ilustr. 29–31 (fot. cytry z ok. r. 1850, wiolonczeli z ok. 1850 i kontrabasu z r. 1847); Vogel B., Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego, Kr. 1980 s. 201–2 (bibliogr.); tenże, Szafa gra, „Ruch Muzycz.” 1982 nr 10 s. 19 (fot. gitary-liry); – „Kron. Wiad. Krajowych i Zagran.” 1857 nr 214 s. 4; „Kur. Codz.” 1867 nr 108 s. 3, nr 161 s. 7; „Kur. Warsz.” 1822 nr 26 s. 1, 1838 nr 161 s. 1, 1841 nr 170 s. 814, 1843 nr 283 s. 1387, 1844 nr 8 s. 37, 1849 nr 307 s. 1620, 1851 nr 99 s. 510, 1852 nr 337 s. 1765, 1853 nr 283 s. 1387, 1855 nr 188 s. 967, nr 219 s. 1132, nr 241 s. 2045, 1856 nr 255 s. 2126, 1857 nr 135 s. 722, nr 150 s. 807, 1862 nr 79 s. 448–9.
Beniamin Vogel