INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Henryk Norbert Straszewski  

 
 
1820-06-10 - 1889-04-25
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Straszewski Henryk Norbert (1820–1889), ziemianin, działacz samorządowy i społeczny.

Ur. 10 VI w Boguchwale koło Rzeszowa w rodzinie szlacheckiej; był synem Teodora Stanisława (1783–1861), od r. 1817 właściciela majątków Boguchwała i Lutoryż w pow. rzeszowskim, od r. 1819 członka Stanów Galicyjskich, autora „Kroniki” (rkp.) rodziny Straszewskich, bratankiem Michała (zob.) i Floriana (zob.). Matką S-ego była Marianna z Rupniewskich (zm. 1839). Miał braci: Józefa Ryszarda i Marcelego, gospodarującego w majątku żony Marii z Łempickich w Żyznowie (pow. strzyżowski), oraz siostry: Kamillę (1818–1864), żonę Jana Kantego Rola Wolskiego, oficera WP w powstaniu listopadowym, Amelię (1822–1890), upośledzoną umysłowo, zamieszkałą w Boguchwale, i Zofię (1826 – ok. 1902), zamężną za Juliuszem Dembińskim.

Po ukończeniu gimnazjum w Rzeszowie pomagał S. ojcu w prowadzeniu majątku. W r. 1848 odkupił (dla uniknięcia wysokiego podatku od darowizn) od ojca Boguchwałę i Lutoryż; poł. tych dóbr sprzedał w r. 1850 bratu Ryszardowi, ale w wyniku podziału majątku z rodzeństwem został ponownie w r. 1853 jedynym właścicielem Boguchwały. Od r. 1857 był w Krakowie członkiem Tow. Gospodarczo-Rolniczego (od r. 1859 Tow. Gospodarczo-Rolnicze Krakowskie), a od r. 1860 nowo powstałego Tow. Wzajemnych Ubezpieczeń od Ognia (w l. 1861–7 pełnił funkcję jego delegata na pow. rzeszowski). W r. 1867 został wybrany z kurii większej własności do pierwszej rady powiatowej i wydz. powiatowego w Rzeszowie. Propagował ideę zakładania powiatowych kas zaliczkowych i przyczynił się do powstania w r. 1870 Tow. Zaliczkowego dla Rzeszowa i Powiatu Rzeszowskiego (od r. 1874 Tow. Zaliczkowo-Kredytowe). W lipcu 1870 zorganizował w Rzeszowie pierwszą kasę zaliczkową, uzyskując kapitał w postaci pożyczki z Tow. Wzajemnych Ubezpieczeń oraz z własnych środków. Wspomagał w tym okresie organizacyjnie i finansowo ks. Feliksa Dymnickiego w staraniach o założenie bursy dla ubogiej młodzieży szkolnej. Za zasługi przy założeniu kasy zaliczkowej i bursy otrzymał w r. 1873 honorowe obywatelstwo m. Rzeszowa. Przyczynił się do wzniesienia w r. 1875 budynku dla bursy ks. Dymnickiego, a po jego śmierci, w r. 1876, został prezesem utworzonego t.r. Tow. Bursy Gimnazjalnej im. F. Dymnickiego.

W l. siedemdziesiątych, wycofując się czasowo z pracy w samorządzie rzeszowskim, zaangażował się S. w działalność organizacji rolniczych i finansowych, m.in. w r. 1871 został członkiem wydz. Tow. Kredytowego Ziemskiego w Rzeszowie, a w r. 1872 przyczynił się do zawiązania rzeszowskiego oddziału Tow. Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego (od r. 1882 Tow. Rolnicze Krakowskie). W r. 1874 został przewodniczącym nowo powstałego, rzeszowskiego oddziału Zakładu Kredytowego Ziemskiego w Krakowie; od r. 1875 do końca życia pełnił funkcję prezesa jego rady nadzorczej. Od r. 1879, również do końca życia, był prezesem rady nadzorczej rzeszowskiego Tow. Zaliczkowo-Kredytowego.

W r. 1875 został S. ponownie wybrany z kurii większej własności do rady powiatowej w Rzeszowie oraz został członkiem wydz. powiatowego. Szacunek, jakim się cieszył, także wśród ludności wiejskiej, sprawił, że w l. 1878–81 zasiadał w radzie jako przedstawiciel z kurii gmin wiejskich. W l.n. ponownie wybrano go do rady powiatowej z kurii większej własności, w której pracował m.in. w komisji szpitalnej i dróg (1886); zasiadał w radzie do końca życia. Równocześnie działał nadal w organizacjach rolniczych; w l. 1882–9 pełnił funkcję zastępcy delegata rzeszowskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego na walne zgromadzenia Towarzystwa we Lwowie. W r. 1884 został wiceprezesem rzeszowskiego oddziału Tow. Rolniczego Krakowskiego, a po rezygnacji z tej funkcji w r. 1886 był członkiem jego wydziału (do końca życia). W r. 1887 został pełnomocnikiem Komitetu Wystawy Krajowej na pow. rzeszowski oraz przewodniczył rzeszowskiemu Komitetowi powiatowemu w sprawie zakupu akcji poznańskiego Banku Ratunkowego. Był jednym z kuratorów fundacji stypendialnej im. Dra Jana Towarnickiego w Rzeszowie. Wspierał instytucje społeczne i charytatywne, jednak pod koniec życia popadł w problemy finansowe. Zmarł 25 IV 1889 w Boguchwale, został pochowany 29 IV w rodzinnej kaplicy na miejscowym cmentarzu. Testamentem przekazał cały majątek bratankowi Maurycemu Straszewskiemu (zob.). Oprócz licznych legatów dla krewnych ustanowił przy kościele w Boguchwale fundusz mszalny 1 tys. złr. za dusze rodziców oraz fundusz 2 tys. złr., z którego odsetki miały być wypłacane corocznie dwóm najbiedniejszym i najbardziej zasłużonym robotnikom rolnym w Boguchwale. Starszej służbie zapisał równowartość zarobków dwuletnich, a młodszej – rocznych.

S. ożenił się 7 VI 1857 w Pruchniku z Marią Cecylią Dorotą Klementyną Zakliczanką (ur. 1840), córką Edwarda, żołnierza napoleońskiego, i Kazimiery z Bobowskich, właścicieli Hawłowic Górnych i Jodłówki (pow. jarosławski) oraz Lutczy, poł. Łopuszki i Baryczki (pow. rzeszowski). Małżeństwo było bezdzietne; od r. 1877 żyło w separacji (żona wyjechała do Florencji). Bratankiem S-ego był Maurycy (zob.).

 

Encyklopedia Rzeszowa, Rzeszów 2004; Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857 s. 241 (dot. ojca S-ego); – Basta J., Życie gospodarcze w XIX w. w Rzeszowie, w: Rzeszów dawny i współczesny. Gospodarka, Red. K. Kaszuba, A. Szromnik, Rzeszów 2005 s. 27, 29; Budziński T., Zamki i pałace południowo-wschodniej Polski, Rzeszów 1998 s. 138; Dzieje Rzeszowa, Red. F. Kiryk, Rzeszów 1998 II; Gacek J., Honorowi obywatele miasta Rzeszowa, Rzeszów 1998 s. 37; Lippoman J. A., Pamiętnik Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego za czas od r. 1845 do r. 1895, Kr. 1898 s. 140; Mrazek J., Monografia Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, Kr. 1886 s. 47, 102; Ostrożyński W., Galicyjskie Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Jego powstanie i półwieczny rozwój, Lw. 1892 s. 372; – Sprawozdania Tow. Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie za l. 1863/4, Kr. 1864 s. 43; toż za l. 1866/7, Kr. 1867 s. 53; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1859–89; – „Kur. Rzeszowski” 1884 nr 9, 1886 nr 35, 1887 nr 19, 46; – Nekrologi z r. 1889: „Czas” nr 98–99, „Dzien. Pol.” nr 116, „Kur. Rzeszowski” nr 17–18, „Nowa Reforma” nr 98; – AP w Kr.: Kom. Zniesienia Ciężarów Gruntowych, nr 1125, 1138; AP w Rzeszowie: Zespół 214 nr 138–139, 140; Arch. Metropolitalne w Przemyślu: Kopie ksiąg metrykalnych paraf. Boguchwała i Pruchnik; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: Tabula Krajowa, F. 166 op. 1, Liber Dominium, 23, 55, 94; Sąd Rejonowy w Rzeszowie: Wydz. Ksiąg Wieczystych, lwh 256 (Boguchwała); – Kronika Straszewskich w posiadaniu rodziny; Mater. Red. PSB: Włodek J. M., Straszewscy ze Straszewia h. Radwan. Rodowody, biogramy, życiorysy, Kr. 1985 (mszp.).

Marian Wolski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Maurycy Straszewski

1848-09-22 - 1921-02-27 filozof
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zygmunt Szczęsny Feliński

1822-11-01 - 1895-09-17
święty
 

Wojciech Chrzanowski

1793-01-14 - 1861-02-26
generał dywizji WP
 

Wacław Jan Gąsiorowski

1869-06-27 - 1939-10-30
powieściopisarz
 

Mieczysław Karłowicz

1876-12-11 - 1909-02-08
kompozytor
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Radtke

1872-02-10 - 1958-12-22
wójt Gdyni
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.