INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Michał Franciszek Straszewski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Straszewski Michał Franciszek (1786–1820), kapitan szwoleżerów, asesor Komisji Włościańskiej.

Ur. 9 X (wg S. Kirkora 29 IX 1784, wg R. Bieleckiego 9 I 1785) w Łuczycach (woj. krakowskie), był synem Antoniego (1726–1791), dziedzica znacznych dóbr w pow. krakowskim, i jego drugiej żony, Tekli z Chomętowskich (zm. 1825), potem zamężnej za Michałem Paszewskim. Informacje o rodzeństwie S-ego w biogramie przyrodniego brata, Floriana Straszewskiego (zob.).

S. uczył się prawdopodobnie w l. 1787–1802 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, które ukończył z wynikiem celującym. Na mocy testamentu ojca oraz działów rodzinnych został dziedzicem 1/5 dóbr Łuczyce i Kocmyrzów pod Krakowem o łącznej wartości ok. 78 tys. złp.; ze wsi Łuczyce matka zapisała mu ponadto (27 VI 1804) 1 tys. złp. dochodu rocznie. W r. 1805 wylegitymował się ze szlachectwa w Galicji Zachodniej. Po wkroczeniu wojsk napoleońskich na ziemie polskie opuścił S. Galicję i 25 XII 1806 zaciągnął się do kawalerii Ks. Warsz. Dn. 25 V 1807 przeniesiony został do 1. p. szwoleżerów Gwardii, co wiązało się z koniecznością sprawienia konia i munduru na własny koszt. Po zawarciu pokoju w Tylży udał się z pododdziałami pułku przez Niemcy i Francję do Hiszpanii. Dn. 1 IV 1808 awansował na brygadiera (kaprala), a 15 VIII t.r. na wachmistrza. Wraz z pułkiem brał udział w kampanii 1808 r. w Hiszpanii, a następnie w wojnie 1809 r. przeciw Austrii. W l. 1810–11 walczył ponownie w Hiszpanii. Dn. 16 IV 1810 przyrodni brat S-ego, Florian zapisał mu 30 tys. złp. celem utrzymania Kocmyrzowa i Łuczyc w rękach rodziny; przebywającego na wojnie S-ego reprezentował pełnomocnik.

W lutym 1811 przeniósł się S. do powołanego przez Napoleona 2. p. ułanów Legii Nadwiślańskiej, awansując 17 II t.r. na podporucznika, a 6 IV na porucznika. Od maja t.r. do lutego 1812 był zaangażowany przy organizacji pułku w Sedanie; 16 VI 1811 pułk przemianowany został na 8. p. szwoleżerów (francuskich). S. nawiązał wówczas bliższą znajomość ze swym dowódcą, płk. Tomaszem Łubieńskim i jego żoną, Konstancją; Łubieński pisał o nim «to człowiek pewny, przyjemny, zawsze go lubiłem». Wiosną 1812 wymaszerował S. z pułkiem przez Niemcy w kierunku granicy rosyjskiej; 17 VI t.r. awansował na kapitana. Podczas kampanii 1812 r. uczestniczył wraz z pułkiem, włączonym do 8. korpusu marsz. N. Ch. Oudinota, w walkach pod Połockiem (od lipca do października), a następnie w bitwie nad Berezyną (26–28 XI). W lutym 1813 wycofał się z pułkiem do Saksonii, a 2 V t.r. został ranny w bitwie pod Lützen. Podczas rozejmu, latem t.r., przebywał w Dreźnie, m.in. pośrednicząc w korespondencji rodziny Łubieńskich. W kampanii jesiennej t.r. walczył zapewne pod Dreznem, Kulm, Altenburgiem, Lipskiem i Hanau; został w niej ranny. Za postawę wykazaną podczas kampanii l. 1812 i 1813 otrzymał na mocy decyzji Napoleona z 4 XII 1813 Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej. Po abdykacji Napoleona opuścił Francję w lipcu 1814 z 7. p. szwoleżerów, który skierowany został do Kłodawy, a następnie do Kutna. Po przekształceniu 7. p. szwoleżerów w 3. p. strzelców konnych S. objął w nim 13 II 1815 stanowisko kapitana. Jesienią t.r. zwolnił się z armii ze względów zdrowotnych; 30 XII otrzymał dymisję z prawem noszenia munduru.

W wyniku sprzedaży w r. 1817 przez rodzeństwo majątków Łuczyce i Kocmyrzów osiedlił się S. w Krakowie. Dokonał wówczas zapisu przypadających na niego 150 tys. złp. na rzecz brata przyrodniego, Floriana, który prawdopodobnie pomógł mu w znalezieniu stałej posady. Dn. 20 VIII 1818 został zatrudniony na stanowisku asesora przy Komisji Włościańskiej Wolnego M. Krakowa (z pensją 3 300 złp. rocznie) «z głosem doradczym, a w razie potrzeby decydującym»; do jego obowiązków należało zestawianie inwentarzy powinności chłopów z dóbr narodowych i kościelnych, sporządzanie projektów regulacji gruntów, a przede wszystkim uczestniczenie w oczynszowaniu włościan z piętnastu wsi. Dn. 6 VI 1820 został odznaczony przez cara Aleksandra I Orderem św. Stanisława IV kl. W obliczu pogarszającego się stanu zdrowia 1 XI t.r. sporządził testament. Pisał pracę „O filozofii wojennej”, której nie zdążył ukończyć. Zmarł 15 XII 1820 w Krakowie.

S. rodziny nie założył.

 

Bielecki R., Szwoleżerowie gwardii, W. 1996 s. 104; Kirkor S., Legia Nadwiślańska 1808–1814, Londyn 1981 s. 314, 321–2, 479, 516, 566–7; Łoza, Kawalerowie; Pol. Enc. Szlach. (mylna data śmierci: 1821); Starzyński B., Polonais décorés de la Légion d’Honeur, [b.m.w.] 1899 s. 68; – Żeleńska-Chełkowska A., Feliks Radwański senator Rzeczypospolitej Krakowskiej (1756–1826), Kr. 1982; – Łubieński R., Generał Tomasz Pomian hrabia Łubieński, W. 1899 I 247, 259, 280; Pomniki prawa Rzeczypospolitej Krakowskiej, 1815–1818, Wyd. W. Tokarz, Kr. 1932 I 559; Źródła do historii pułku polskiego lekkokonnego Gwardii Napoleona I, Wyd. A. Rembowski, W. 1899 s. 78, 581, 589, 677; – AP w Kr.: Kom. Włościańska, sygn. WMK IX–3 lit. A k. 43, 47–8, Lit.C k. 7–8, 10–14, sygn. WMK IX–19 (protokoły posiedzeń 1818–19), akta USC paraf. NMP, księga zgonów 1820, mf. J 1007 s. 53 nr 159; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Acta ces.-reg, cancellariae terrestris Cracoviensis, ks. 80 nr 414, ks. 81 nr 434–436, ks. 82 nr 157, ks. 85 nr 917; – Mater. Red. PSB: Włodek J. M., Straszewscy ze Straszewia h. Radwan. Rodowody, biogramy, życiorysy, Kr. 1985 (mszp.).

Michał Baczkowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Henryk Norbert Straszewski

1820-06-10 - 1889-04-25 ziemianin
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Hugo Kołłątaj (Kołłontay)

1750-04-01 - 1812-12-28
filozof
 

Józef Bohdan Zaleski

1802-02-14 - 1886-03-31
poeta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Wincenty Kasprzycki

1802 - 1849-05-27
malarz
 

Hipolit Stupnicki

1806-08-13 - 1878-10-18
dziennikarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.