Rossmann Henryk Wilhelm (1787–1850), pułkownik w korpusie inżynierów WP, profesor Wojskowej Szkoły Aplikacyjnej. Ur. 18 VII w Köstritz w Turyngii, był synem Jana Krzysztofa (1753–1812), skarbnika Króla Saskiego i Księcia Warszawskiego Fryderyka Augusta, oraz Marii Heleny z Kehrerów (1760–1826), bratem Fryderyka Teodora (zob.).
R. uczęszczał do szkoły budowlanej założonej w r. 1793 w Berlinie przez Davida Gilly’ego, wybitnego architekta niemieckiego klasycyzmu. Po uzyskaniu dyplomu wstąpił 10 XII 1808 do służby w korpusie inżynierów armii francuskiej. Uczestniczył w kampanii austriackiej 1809 r., był przy ukrytej budowie mostu przez wyspę Lobau na Dunaju (19–20 V) oraz w bitwie pod Wagram (6 VII). Otrzymał uwolnienie z armii francuskiej i przeniósł się do Warszawy, gdzie przebywała jego rodzina.
Dn. 1 X 1810 R. wstąpił w stopniu dozorcy do korpusu inżynierów armii Ks. Warsz. Zatrudniony był w biurze dozoru koszar wojskowych kpt. inżynierów Wilhelma Mintera. Wyruszył na kampanię rosyjską 1812 r., 1 IX t. r. mianowany został porucznikiem 2 kl. w batalionie saperów. Brał udział w licznych bitwach tej kampanii – pod Smoleńskiem (17 VIII), Możajskiem (7 IX), Czirikowem (29 IX), Tarutinem (4 X), w przeprawie przez Berezynę (28 XI). Ze szczątkami Wielkiej Armii przedostał się do Niemiec. Powrócił do służby w armii francuskiej otrzymując przydział do inżynierów XI korpusu marszałka L. Gouvion-Saint-Cyra a następnie E. MacDonalda. Znajdował się w potyczkach pod Greiffenbergiem i Wollenbergiem oraz w bitwach pod Bischofswerda (12 V), Lipskiem (16–19 X), Gelnhausen (29 X), Hanau (30 X). Dn. 19 IX 1813 otrzymał Order Kawalerski Legii Honorowej. W kampanii francuskiej 1814 r. uczestniczył w bitwach pod Chalon-sur-Saône (4 II), Ferté-sous-Jouarre (28 II), Arcis-sur-Aube (20–21 III), Vitry (23 III). Dn. 5 IV 1814 awansował na stopień kapitana 2 kl., 1 V 1814 otrzymał ostateczne uwolnienie ze służby francuskiej.
R. wrócił do Warszawy i w powstającej armii Król. Pol. umieszczony został 22 I 1815 w stopniu kapitana 1 kl. w korpusie inżynierów. Zamieszkał przy ul. Twardej nr 1102, obok domu swej matki (nr 1100). W r. 1820 R. objął obowiązki profesora architektury w Wojskowej Szkole Aplikacyjnej, które «z wielką gorliwością i znajomością rzeczy przez kilka lat wypełniał. Mówił płynnie po niemiecku i po francusku, gorzej nieco po polsku» (K. Kołaczkowski). Dn. 21 X 1823 R. otrzymał Order Św. Włodzimierza 4 kl., 19 VII 1824 awans na stopień podpułkownika, 24 V 1830 Znak Honorowy za 15 lat wzorowej służby oficerskiej. Prowadził roboty przy obwałowaniu brzegów Wisły pomiędzy Górą Kalwarią a Wilanowem, a następnie zatrudniony był przy budowie Kanału Augustowskiego.
Na tym stanowisku zastał R-a wybuch powstania listopadowego. Na wniosek ppłk. Ignacego Prądzyńskiego, podkomendanta twierdzy Zamość, wg którego R. «zawsze się dobrym pokazał oficerem, uczciwym był człowiekiem», skierowany został do Zamościa na stanowisko komendanta dyrekcji inżynierii twierdzy. Uczestniczył w jej obronie przez cały okres trwania oblężenia, w czasie którego 14 V 1831 otrzymał awans na pułkownika. Po kapitulacji Zamościa R. przybył do Warszawy i 12 XI 1831 ponowił przysięgę wiernopoddańczą. W r. 1833 otrzymał dymisję ze służby wojskowej. Zajął się gospodarowaniem w dzierżawionym a następnie zakupionym majątku Bielawa w pow. warszawskim. Był wójtem gminy Jeziorna, członkiem komitetu obywatelskiego pow. warszawskiego, sędzią pokoju II wydziału okręgu i miasta Warszawy, prezesem Rady Opiekuńczej zakładów dobroczynnych. Zmarł 22 VI 1850 w Bielawie i pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie.
Ożeniony (23 II 1819 w Warszawie) z Emilią Henrietą Schmid (1797–1847) miał R. ośmioro dzieci: córki – Emilię Natalię (1820–1833), Wandę Wilhelminę Boetticherową (1823–1868), Helenę Teofilę Henrykową Rossmannową (1826–1910), Joannę Ulrykę de White (1828–1919) i Emilię Stummerową (1837–1872) oraz synów Henryka Aleksandra (1821–1900), Ludwika Wilhelma (1825–1903) i Henryka Wilhelma (1831–1867), doktora medycyny.
Enc. Wojsk., VII; Pol. Enc. Szlach., X; Łoza, Legia Honorowa; tenże, Rodziny pol., I; Uruski, XV; Lista imienna Generałów, Oficerów wyższych i niższych oraz Urzędników wojskowych tak w służbie będących, jak i dymisjonowanych, Znakiem Honorowym Zaszczyconych, W. 1830; – Gembarzewski, Wojsko Pol. 1807–14; tenże, Wojsko Pol. 1815–30; Górewicz J., Opowieść o Kanale Augustowskim, W. 1974 s. 59; Górewicz J., Orłowski B., Kanał Augustowski, Augustów 1973 s. 140; Kimontt A., Z Saksonii, Żmudzi i Kaukazu, „Tyg. Powsz.” 1979 nr 10 (1572); Szulc E., Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, W. 1989 (błędne informacje); Wójcicki, Cmentarz Powązkowski, III; – Kalendarzyk Polityczny, W. 1848; [Kołaczkowski K.], Wspomnienia jenerała, Kr. 1900 III 10–11; [Prądzyński I.] Pamiętnik generała, Kr. 1909 I; Przewodnik Warszawski, W. 1827 s. 65, 106; Roczniki Woyskowe Królestwa Polskiego 1817–1830 (W.); Rozkazy dzienne Naczelnego Wodza 1815–1831 (W.); Źródła do dziejów Warszawy, W. 1966 II; Źródła do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830–31 r., W. 1931 I; – „Gaz. Warsz.” 1821 nr 155 (dodatek); „Kur. Warsz.” 1850 nr 162, 166; – AGAD: Akty KRW rkp. 478 s. 8, rkp. 602 s. 319; Arch. Hist. du Ministère de la Guerre w Paryżu – Château de Vincennes: Sekcja Admin., Teki osobowe; – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.
Zbigniew Zacharewicz