Paravesino (Paravicino) Jacopode (XIV/XV), Włoch, dyplomata w służbie Władysława Jagiełły. Był synem Giovanniego de Paravesino rodem z Mediolanu. Do Polski P. przybył prawdopodobnie na początku XV w., osiedlił się w Krakowie i tu 14 XII 1408 przyjął prawo miejskie. W czerwcu 1410 prowadził proces przed sądem konsystorskim w Krakowie z mincerzem Monaldo z Lukki. Był jeszcze wtedy nieznany w środowisku krakowskim, toteż nie mógł znaleźć wymaganych poręczycieli sądowych. W jakiś czas później dostał się na dwór Władysława Jagiełły, szybko zaskarbił sobie zaufanie i względy królewskie. Już w r. 1414 wysłał go król z pierwszą misją do Bolonii w sprawach kościelnych Polski. Tam też 9 VIII t. r. był świadkiem aktu kardynała Angelo de Anna de Summaripa, przywracającego kilka wsi kapitule katedralnej gnieźnieńskiej. W r. 1419 został P. wysłany przez Władysława Jagiełłę do Rzymu z poleceniem oskarżenia przed papieżem Marcinem V bpa łuckiego Grzegorza. T. r. stawał dwukrotnie przed sądem w Krakowie, po raz pierwszy wraz z Alberto de Medicis, poręczając za swego rodaka Isidora de Annono z Mediolanu, a po raz wtóry oskarżając dwóch płatnerzy za znieważenie i wystąpienie przeciwko niemu z obnażonym mieczem. Już w maju lub czerwcu 1420 był P. powtórnie w Rzymie wraz z rektorem Uniw. Krak. Pawłem Włodkowicem. Król polski polecił swym posłom – po niesprawiedliwym wyroku, wydanym przez cesarza rzymskiego Zygmunta we Wrocławiu (6 I 1420), przyznającym prawo do Pomorza, ziemi chełmińskiej i michałowskiej Krzyżakom – wyjednać u papieża zmianę względnie unieważnienie zapadłych tam postanowień. Po drodze posłowie odwiedzić mieli zaprzyjaźnione dwory włoskie, a to: Republiki Weneckiej, księcia mediolańskiego i księcia mantuańskiego. Chociaż kredytywy (otrzymane nieco później, bo 23 XI 1420) nie formułowały tego wyraźnie (zlecone im sprawy posłowie mieli przedstawić ustnie), zadaniem ich było wyjednanie poparcia dworów włoskich dla żądań królewskich, a może nawet zorganizowanie ligi przeciw Zygmuntowi. W sierpniu 1420 posłowie przedłożyli cel swej legacji. W Wenecji zaopatrzeni zostali w listy polecające do Florencji, kardynałów i papieża. Marcin V poparł stanowisko Polski i Litwy i we wrześniu t. r. skierował osobną bullę do zainteresowanych stron, aby wysłały swych pełnomocników do ponownego rozpatrzenia spornej kwestii.
P. uczestniczył także w obradach soboru w Konstancji; nawiązał tam bliski kontakt ze sprzyjającym Polakom kardynałem G. Fillastre, który z polecenia papieża miał się zająć zbadaniem referowanej przez polskiego posła sprawy. Za poparciem P-a na czele komisji wysłanej do Polski dla rozstrzygnięcia sporu stanął legat A. Zeno, mediolańczyk, doktor dekretów i referendarz papieski. W r. 1422 w długotrwałych przesłuchaniach świadków i całym przewodzie sądowym, jaki wkrótce miał miejsce pomiędzy Polską i Litwą a Krzyżakami, P. brał żywy udział (podpisy jego widnieją na kilkunastu dokumentach). W pracach mediacyjnych procesu uczestniczył również brat P-a – Giovanni. W rok później, tj. w r. 1423, prowadził P. w Rzymie negocjacje w sprawach polityki Władysława Jagiełły i Witolda wobec husytów oraz informował papieża o zarządzeniach wydanych przeciwko nim w Polsce. Usprawiedliwiał także nieobecność na obradach soboru w Pawii – Sienie bpa wileńskiego Macieja z Trok i złożył zobowiązanie w imieniu bpa Zbigniewa Oleśnickiego w sprawie składania zwyczajowych opłat. Owa misja musiała się przeciągnąć i na r. n., bowiem przy sporządzaniu aktu notarialnego 17 I 1424 przez J. Falkenberga, zawierającego odwołanie znanego pamfletu przeciw Jagielle i Polakom, oprócz innych dostojników polskich był obecny także P. Kolejna jego legacja w r. 1425 do Stolicy Apostolskiej dotyczyła uzyskania zatwierdzenia dla kandydata królewskiego Stanisława Pawłowskiego na biskupstwo płockie.
Król cenił wysoko wierną służbę P-a, jak również zdolności i znajomość rzemiosła dyplomatycznego. W listach m. in. do papieża król nazywał go często «familiaris», dodając, że słowom jego można wierzyć tak, jak królewskim. Również Marcin V mając sposobność dokładnego poznania P-a polecał go łasce i opiece książąt. W czasie pobytu w Polsce P. mieszkał w Krakowie, gdzie posiadał własny dom. Z wspomnianym już kardynałem G. Fillastre utrzymywał bliższe stosunki, on to mianował P-a w r. 1425 w swoim zastępstwie ojcem chrzestnym syna Władysława Jagiełły – Władysława. W tym roku kończą się wszystkie wiadomości o P-nie, stąd sądzić należy, że powrócił on do Włoch.
W Polsce pozostał brat P-a, Giovanni (zm. po r. 1440), który początkowo był w służbie żupnika bocheńsko-wielickiego Antoniego z Florencji (1431), następnie współpracował również z żupnikiem w Soli Nicolò Serafinem (1437). W l. 1436–40 potwierdzony jest jako podżupek w Soli.
Chłopocka H., Procesy Polski z zakonem krzyżackim w XIV w., P. 1967 s. 165, 168, 170; Fijałek J., Polonia apud Italos scholastica, saeculum XV, Cracoviae 1900 s. 14, 15, 81; Morawski, Historia UJ, I 187–9, 192–4; Prochaska A., Król Władysław Jagiełło, Kr. 1908 II 54; Ptaśnik J., Kultura włoska wieków średnich, W. 1922; tenże, Włoski Kraków za Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły, „Roczn. Krak.” R. 13: 1911 s. 70, 72, 91–4; tenże, Z dziejów kultury włoskiego Krakowa, tamże R. 9: 1907 s. 7; Zajączkowski S., Studia nad procesami Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim w l. 1420–1423, „Ateneum Wil.” T. 12: 1937 s. 293, 354–8, 361, 373, 393; – Akta grodz. i ziem., XIII; Cod. epist. saec. XV, II; Cod. epist. Vitoldi, indeks; Długosz, Historia, IV 281, 282; Kod. katedry i diecezji Wil., I nr 87; Kod. Wpol., V; Księgi przyjęć do prawa miejskiego; Liber cancellariae Stanislai Ciołek, Cz. I, Wyd. J. Caro, Archiv für Österreichische Geschichte, Wien 1871 XIV nr 73; Liber cancellariae Stanislai Ciołek. Cz. II, Wyd. tenże, tamże, Wien 1874 LII nr 29, 35, 36, 38, 39, 40, 43, 44, 58, 101, 131; Lites, Wyd. T. Działyński, P. 1855 II 16, 17, 20, 22, 24, 56, 57, 58, 59, 71, 72, 74, 75, 78, 84, 98; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1665, 1667, VII nr 1391; – Życiorys Giovanniego Paravesino, opracowany przez Danutę Quirini-Popławską, w Materiałach Red. PSB.
Danuta Quirini-Popławska