Czosnowski Jakub (1783–1861), podpułkownik. Urodził się w rodzinnych Horodyszczach na Podolu austriackim jako syn cześnika winnickiego, Szymona, i Agaty z Siemiaszków. Po wkroczeniu wojsk francuskich na ziemie polskie 15 I 1807 r. zgłosił się w Warszawie do gwardii honorowej, przeznaczonej do boku cesarza. Należąc do tego oddziału, wziął udział w kampanii 1807 r. na terenie Prus Wschodnich, uczestniczył w potyczkach pod Depen, Dobrym Miastem, Licbarkiem oraz w bitwach pod Pułtuskiem, Iławą i Frydlandem. W dniu 16 VIII 1807 r. otrzymał stopień podporucznika w pułku szwoleżerów gwardii, jednakże już w styczniu 1808 r. opuścił szeregi i pozostał w kraju, podczas gdy pułk cały wyruszył na boje do Hiszpanii. Powtórnie wszedł w służbę dnia 12 II 1809 r. jako kapitan i adiutant przy boku gen. brygady Kamieńskiego. Przy jego boku odbył kampanię 1809 r., brał udział w zdobyciu Zamościa i w wyprawie pod Tarnopol. Podczas reorganizacji armii po tej wojnie otrzymał 12 XII 1809 r. stopień szefa szwadronu w 12. pułku ułanów (formowanym przez płk. Rzyszczewskiego na Podolu), a za swój udział w wojnie ozdobiony został złotym krzyżem wojskowym. Dnia 30 XI 1810 r. przeniesiono go do 9. pułku ułanów, zakwaterowanego w Gdańsku. Wedle opisu z tego czasu był Cz. blondynem o niebieskich oczach, twarzy okrągłej, brodzie okrągłej i zadartej. Z powodu choroby został w r. 1812 wyznaczony dowódcą zakładu pułku i pozostał w Gdańsku, gdy szwadrony bojowe poszły na wyprawę moskiewską. W sierpniu 1812 r. wyruszył z oddziałem marszowym do pułku, który w tym czasie poniósł duże straty. Ponieważ dowódca pułku, Feliks Przyszychowski, dostał się w kampanii r. 1812 do niewoli pod Wiazmą, a jego zastępca major Krzycki, poległ, Cz. jako najstarszy w pułku szef szwadronu objął komendę. Dowodząc podczas odwrotu ułanom, doprowadził ich do Gdańska. W dniu 18 I 1813 r. otrzymał awans na majora do 14. pułku kirasjerów, ponieważ jednak Gdańsk był odcięty i Cz. nie mógł stanąć w wyznaczonym mu oddzielę, jego miejsce zajął Fortunat Skarżyński. Ułani 9. pułku podczas oblężenia Gdańska należeli do 3. prowizorycznego pułku jazdy. Z nim to odbył Cz. dzielnie oblężenie Gdańska, za które otrzymał krzyż kawalerski legii honorowej. Na skutek kapitulacji twierdzy dostał się Cz. do niewoli rosyjskiej, stosownie jednak do warunków został puszczony do domu. Przy reorganizacji armii polskiej Królestwa Kongresowego został umieszczony w 2. pułku ułanów w stopniu podpułkownika. Niedługo w niej pozostawał, gdyż już 18 XI 1817 r. wziął dymisję i udał się do swych majątków w Galicji. Gospodarząc na roli, brał udział w życiu społecznym. W r. 1829 został członkiem Stanów Galicyjskich. Żonaty był z księżną Puzynianką, a po jej śmierci z Mo-destą Cieńską. Zmarł 24 VI 1861 r. bezpotomnie.
Arch. Akt Dawnych w W., Komisja Rządowa Wojny, 3066; Rodowody pułków jazdy Księstwa Warszawskiego nr 118; Arch. Główne Akt Dawnych w W., Ministerstwo Wojny Księstwa Warszawskiego 607; Arch. Państw. we Lwowie, Dawna Tabula Krajowa, Liber Donationum, t. 80, 129, 358 i 393, Liber Majestaticus t. 22; Boniecki; Złota księga, VI 119; Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857; Gembarzewski Bron., Wojsko polskie 1807–12, W. 1912; Rembowski A., Źródła do historii pułku polskiego lekkokonnego gwardii Napoleona I, W. 1899; Łubieński Roger, Generał Pomian hr. Łubieński, W. 1899; d’Artois, Relation de la défense de Danzig en 1813, Paris 1820.
Janusz Staszewski