INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jakub Sulecki     

Jakub Sulecki  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sulecki Jakub (1862–1941), rzemieślnik, działacz społeczny i narodowy w Toruniu.

Ur. 10 VII w Grębocinie (pow. toruński).

Po ukończeniu (prawdopodobnie w r. 1883) szkoły rzemiosła malarskiego w Poznaniu służył S. przez trzy lata w krotoszyńskim pułku piechoty (tzw. Kaczmarek-Regiment). W r. 1886 zamieszkał w Toruniu i od r. 1891 prowadził zakład malarski w gm. Mokre (włączonej do miasta w r. 1907). W Toruniu działał społecznie w niemiecko-polskich stowarzyszeniach katolików: Tow. Piusa i Tow. Czeladzi Katolickiej. Czynny był również w organizacjach polskich. W Tow. Przemysłowym został członkiem zarządu. W grudniu 1894 był jednym z założycieli miejscowego Tow. Gimnastycznego «Sokół»; od kwietnia r.n. wchodził w skład jego zarządu, a w l. 1899–1919 był jego prezesem. W mieszkaniu S-ego odbywały się prowadzone przez «Sokoła» kursy języka polskiego. W l. 1900–2 pełnił funkcję wiceprezesa Tow. Wzajemnej Pomocy Robotników i Rzemieślników pod patronatem św. Wojciecha. Również w pierwszej polskiej spółdzielni toruńskiej «Oszczędność – Tow. Oszczędnościowo-Spożywcze i Budowlane» był od stycznia 1901 członkiem zarządu, a w l. 1904–10 dyrektorem. Działał w Tow. Śpiewu «Lutnia», w którym w r. 1903 został wiceprezesem, a w l. 1905–6 był prezesem. Od r. 1908 był także wiceprezesem Okręgu IV Nadwiślańskiego Tow. Gimnastycznego «Sokół», nadzorującego drużyny z pogranicza prowincji poznańskiej oraz Prus Zachodnich. Agitował za polskimi kandydatami w wyborach do Landtagu i Reichstagu oraz do toruńskiej Rady Miejskiej; do r. 1914 wielokrotnie był w Toruniu członkiem i przewodniczącym komitetów wyborczych. Jako dekorator i aktor uczestniczył w polskich przedstawieniach amatorskich, m.in. w r. 1912 wystąpił w reżyserowanym przez Helenę Steinbornową spektaklu z okazji 300-lecia śmierci Piotra Skargi. Z ks. Janem Męczykowskim organizował biblioteki poznańskiego Tow. Czytelni Ludowych; dla jednej z nich udostępnił swe mieszkanie. Podczas pierwszej wojny światowej oficjalną działalność «Sokoła» zawieszono. W sierpniu 1916 został S. ponownie prezesem Tow. Śpiewu «Lutnia». Inicjował większość toruńskich akcji patriotycznych oraz imprez kulturalnych, m.in. obchód stulecia śmierci Tadeusza Kościuszki w Parku «Victoria» (11–15 X 1917). Zaprojektował wówczas dekoracje do żywego obrazu wg „Kościuszki pod Racławicami” Jana Matejki; wkrótce po premierze jego wystawienia zostały zabronione przez cenzurę niemiecką.

Po zakończeniu wojny został S. 17 XI 1918 członkiem Polskiej Rady Ludowej w Toruniu oraz tajnej Organizacji Wojskowej Pomorza. W listopadzie t.r. wybrano go na delegata pow. toruńskiego do Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Pod koniec grudnia należał do konspiracyjnej grupy przygotowującej w Toruniu z kpt. Wacławem Hulewiczem, emisariuszem szefa sztabu wielkopolskich wojsk powstańczych płk. Juliana Stachiewicza, powstanie na Pomorzu, jednak aresztowania wśród konspiratorów udaremniły ten plan; S. został uwięziony (31 I – 4 II 1919). W listopadzie 1919 wszedł do pięcioosobowego Komitetu Uroczystości Narodowej przy Polskiej Radzie Ludowej, powołanego w związku z przygotowaniami do przyłączenia Torunia do Polski. Później zaangażował się w akcję plebiscytową na Warmii i Mazurach, a po niekorzystnym dla Polaków rozstrzygnięciu plebiscytu (11 VII t.r.) należał do współzałożycieli powstałego 26 VIII Komitetu Niesienia Pomocy Ofiarom Plebiscytowym na Warmii i Mazurach. Od 20 IX 1920 do 1 IV 1922 pełnił urząd komisarycznego burmistrza Pucka. W r. 1923 odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W sierpniu 1926 wszedł w skład toruńskiej Rady Nadzorczej Centralnej Kasy Rzemieślniczej na Pomorzu. W październiku 1927 został pierwszym wiceprezesem Zjednoczenia Gospodarczego, kierowanego przez Jana Kruszewskiego. W l. 1928–9 był członkiem Związku Ludowo-Narodowego. Jako prezes honorowy (od r. 1919) toruńskiego «Sokoła» przewodniczył w styczniu 1930 uroczystościom jego trzydziestopięciolecia w mieście; w r. 1934 pełnił funkcję ławnika zarządu «Sokoła». W okresie międzywojennym był także radcą miejskim oraz członkiem Rady Miejskiej w Toruniu. Pozostawił w rękopisie pracę Towarzystwa polskie i ich rozwój w Toruniu po wojnie francusko-pruskiej 18701 (mszp. w AP w Tor.).

W czasie okupacji niemieckiej S. w porozumieniu z Bolesławem Makowskim podjął w r. 1939 działalność konspiracyjną w Toruniu; po powstaniu ZWZ w jego strukturach. Dn. 14 V 1941 w następstwie niewykrycia przez Niemców sprawców podpalenia młynów w Toruniu i Lubiczu został aresztowany jako zakładnik (w grupie czterdziestu Polaków) i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthof (Sztutowo). Po czterodniowych torturach powieszono go 19 V 1941 na placu apelowym w grupie «toruńskich sokołów». Został pochowany na cmentarzu obozowym na Zaspie koło Gdańska. Po wojnie jego prochy przeniesiono na cmentarz przy ul. Wybickiego w Toruniu.

S. był dwukrotnie żonaty. W pierwszym małżeństwie zawartym ok. r. 1888 z Magdaleną z Krasińskich miał córki Franciszkę i Leokadię oraz synów Henryka i Mieczysława. Następnie ożenił się z Marią z Malinowskich, z którą miał syna Zdzisława, mistrza malarskiego, działacza społecznego w toruńskim Bractwie Kurkowym.

Imieniem S-ego nazwano jedną z ulic Torunia.

 

Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939–1945, Tor. 1996 II; Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; Toruński słownik biograficzny, Tor. 2000 II; – Bobowski F., 40 lat Sokoła w Toruniu 1894–1934, Tor. 1934 s. 18; Bogucki A., Bolesław Makowski (1885–1979). Naczelnik Towarzystwa Gimnastycznego «Sokół» na Pomorzu, Bydgoszcz 1988 s. 6–7; tenże, Dzieje Towarzystwa Gimnastycznego «Sokół» w Toruniu w l. 1894–1939, „Roczn. Tor.” R. 21: 1992 s. 83–4, 93, 95, 98, 100; Chudański W., Ruch ludowy w województwie pomorskim 1920–1939, W. 1970; Historia Pucka, Red. A. Groth, Gd. 1998; Historia Torunia, Red. M. Biskup, Tor. 2003 III cz. 1, 2; Przybyszewski T., Toruń w drugiej Rzeczypospolitej (1920–1939). Społeczeństwo i gospodarka, Tor. 1994; tenże, Wyzwolenie i pierwsze lata Torunia w niepodległej Polsce, „Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1978, S. Historia, t. 14 Nauki Human.-Społ., z. 101 s. 97; Wapiński R., Endecja na Pomorzu 1920–1939, Gd. 1966; Wierzchosławski S., Polski ruch narodowy w Prusach Zachodnich w latach 1860–1914, Wr. 1980; Zakrzewski T., Jakub Sulecki (1862–1941), senior polskich działaczy społecznych w Toruniu w latach zaboru pruskiego i w okresie międzywojennym, męczennik Stutthofu, „Roczn. Tor.” R. 16: 1983 s. 153–63; tenże, Życie polskie Torunia w ostatnich latach zaboru pruskiego (1916–1920), Tor. 1985 s. 44, 58–60 (fot.), s. 64; – Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, w grudniu 1918, P. 1912 s. 112; Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920 roku. Wybór źródeł, Red. P. Stawecki, W. Wrzesiński, Olsztyn 1986; – „Słowo Pomor.” R. 10: 1930 nr 15 (fot.); – AP w Tor.: Tow. Badania Hist. Ruchu Niepodległościowego na Pomorzu, sygn. 2 k. 95–100 (organizacje młodzieżowe i sportowe), sygn. 8 s. 33, sygn. 9 k. 17 (pisemne relacje Adama Przybyły i Leona Adamskiego z obozu w Stutthof), sygn. AMTC 18167 (karta meldunkowa S-ego i jego rodziny).

Tadeusz Zakrzewski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.