Oremus Jan Gwalbert (1877–1941), mistrz ślusarstwa artystycznego, radny m. Krakowa.
Ur. 11 VII w Wieliczce, był synem Józefa i Walerii z Papieżów, niezamożnych mieszczan. W r. 1888 podjął naukę rzemiosła w pracowni ślusarskiej Ludwika Górki w Krakowie. W r. 1892 został wyzwolony na czeladnika, przedstawiając w cechu świadectwo ukończenia Szkoły Przemysłowej oraz sztukę czeladniczą w postaci «zamka wpuszczanego do bramy». Jako czeladnik (pracujący nadal w warsztacie Górki) O. ukończył w Szkole Przemysłowej (1901/2) pod kierunkiem K. Stadtmüllera kursy specjalne dla obsługujących maszyny i kotły parowe oraz dla prowadzących lokomotywy, a także kursy metaloplastyki w Muzeum Przemysłowym. W r. 1905 odbył dwumiesięczny kurs w pracowni Alvisa Steinbanera w Wiedniu. Pod koniec 1907 r. uzyskał dyplom mistrzowski i kartę przemysłową. Otrzymał wówczas bezprocentową pożyczkę z Wydziału Krajowego (z fundacji Feliksy Marii z Golejewskich Czarkowskiej) w wysokości 1500 koron «na założenie samoistnej pracowni ślusarskiej w Krakowie». Otworzył warsztat początkowo przy ul. Długiej, ale w r. 1917 zakupił realność i budynki przy ul. Rakowickiej 15 i tu stworzył (po przebudowie w r. 1922) pracownię nowoczesną, zaopatrzoną w maszyny o napędzie elektrycznym, produkującą okucia i konstrukcje budowlane, ogrodzenia oraz wytwarzającą różne przedmioty artystyczne, np. kraty, świeczniki i lampy metalowe. W l. 1912–14 wykonał m. in. roboty ślusarskie w budynku weterynarii UJ, w r. 1926 w klinice ginekologicznej tego Uniwersytetu, zaś w r. 1939 metalowe półki na książki do nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej. Ważniejsze prace O-a to: drzwi boczne do kościoła Mariackiego, wykonane z metalu, brama do kaplicy zamkowej Habsburgów w Żywcu, latarnia pod kalwarią przy kościele Św. Marka w Krakowie. Najciekawsze z prac O-a były eksponowane na wystawach zagranicznych i krajowych i przyniosły mu medale złote i srebrne (Berlin, Lwów, Poznań, Warszawa). W ślusarstwie budowlanym wykształcił kilkudziesięciu uczniów, z których kilku wyspecjalizowało się w metaloplastyce artystycznej. O. wyjeżdżał za granicę, zwiedzając tam warsztaty ślusarstwa artystycznego. W r. 1925 był na Światowej Wystawie w Paryżu, w r. 1938 w Niemczech.
Od r. 1931 był O. starszym cechu, od r. 1932 – przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej dla Wszystkich Zawodów Metalowych przy Izbie Rzemieślniczej w Krakowie oraz inicjatorem Komisji Cennikowej przy Cechu. W cechu powołał Komisję Opiekuńczą dla Młodzieży Rzemieślniczej, popierał usilnie kształcenie młodzieży w Szkole Dokształcającej, w której wprowadzono (1936) za jego staraniem wykłady wybitnych majstrów w zakresie kucia i ręcznej obróbki żelaza, okuwania okien i drzwi, spawania elektrycznego, toczenia, frezowania i strugania żelaza. Ufundował berełko dla starszego cechu, następnie sztandar cechowy i księgę wpisów mistrzów egzaminujących oraz czeladników egzaminowanych. W r. 1932 zdobył zaszczytny tytuł króla kurkowego (przy czym pozostawał przez wiele lat członkiem Rady Zawiadowczej Bractwa Kurkowego), a w r. 1936 został radnym miejskim. Dwudziestopięciolecie w r. 1932, a trzydziestolecie zakładu w r. 1937 stały się uroczystościami wszystkich ślusarzy-artystów krakowskich. Został O. wówczas odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W r. 1938 O. ustanowił notarialnie pełnomocnikiem i kierownikiem pracowni swego syna Władysława, usuwając się powoli na skutek złego stanu zdrowia z czynnego życia zawodowego. Zmarł 31 VIII 1941 i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Z małżeństwa z Marią z Kalinowskich pozostawił O. córkę Walerię, zamężną Meresińską, oraz synów: Władysława (zob.) i Jana Mariana (1908–1939), doktora medycyny, który prowadził badania nad gazami dla potrzeb wojskowych i zginął wraz z dwoma kolegami od wybuchu w komorze gazowej 28 IV 1939.
Portret przez Józefa Krzyżaka (olej., własność rodziny w Kr.); Fot. w Materiałach Red. PSB; – Kiryk F., Cechowe rzemiosło metalowe, w: Tysiąclecie rzemiosł metalowych w Krakowie, W.–Kr. 1973; – Arch. Zakładu ślusarstwa Artystycznego i rodziny Oremusów w ich domu w Krakowie przy ul. Rakowickiej 15 (papiery osobiste, dotyczące warsztatu, prac na wystawach, korespondencja, wycinki z gazet, medale i zbiór fotografii).
Feliks Kiryk