Oremus Władysław (1906–1973), mistrz ślusarstwa artystycznego, nauczyciel metaloplastyki. Ur. 27 III w Krakowie, był synem Jana Gwalberta (zob.) i Marii z Kalinowskich. Po ukończeniu szkoły wydziałowej podjął trzyletnią naukę ślusarstwa w warsztacie ojca, zakończoną w r. 1924 wyzwoleniem na czeladnika. Niebawem dzięki poparciu zaprzyjaźnionego z rodziną Oremusów Tadeusza Stryjeńskiego O. wyjechał na Wystawę Światową (w r. 1925) do Paryża, gdzie przyozdabiał polski pawilon metalowymi dekoracjami. We Francji podjął dalszą naukę z zakresu ślusarstwa artystycznego: ukończył trzyletnią École des Arts et Métiers w Paryżu, pracował w firmie ślusarstwa artystycznego Edgara Brandta. W okresie pobytu w Paryżu O. uzyskał srebrny medal za projekty metaloplastyczne od Chambre Syndicale de Serrurerie. W r. 1929 wyjechał do Genewy, gdzie pracował w swoim zawodzie w pracowni «Wanner et Cie Ferronerie d’Art». Następnie wyjechał do Wiednia, gdzie uczył się w firmie Eisenkonstruktions-Werkstäte u. Kunstschmiede Augusta Filzamera. W r. 1930 wrócił do kraju do warsztatu ojca; wziął udział w wykonaniu potężnych drzwi kutych w miedzi do kościoła Mariackiego w Krakowie.
W r. 1937 uzyskał uprawnienia mistrzowskie i w r. n. przejął z rąk ojca kierownictwo warsztatu. Swe prace pokazywał na różnych wystawach krajowych i zagranicznych, uzyskując za nie nagrody, m. in. w r. 1936 na wystawie przemysłowej w Warszawie srebrny medal, w r. 1938 na Wystawie Internationale Handwerksausstellung w Berlinie medal złoty. W r. 1938 zasiadał w Komisji Egzaminacyjnej ślusarzy. W r. 1941 został wyłącznym właścicielem warsztatu. Mimo iż działalność zawodowa O-a przypadła przeważnie na czasy wojny i niekorzystny dla rękodzielnictwa okres powojenny, wykonał on wiele wybitnych dzieł. Długa ich lista zawiera m. in. ołtarz do kościoła w Zawierciu (1950) wg projektu Jana Budziły, balustradę do kościoła Św. Norberta w Krakowie, kopię włóczni św. Maurycego na wystawę «Historia Wawelu» (1954), artystyczne kraty i lampy dla obiektów zabytkowych Wawelu i dla reprezentacyjnych budynków Huty im. Lenina, kratę do okna zewnętrznego w Domu Matejki, rzeźby w metalu ustawione przed budynkiem Akademii Sztuk Pięknych przy ul. Humberta, wiele tabernakulów do licznych kościołów krakowskich i z obszaru Polski południowej. Wyroby O-a zdobią nadto krakowskie muzea (np. gablota na kostium Lajkonika, uchwyty do halabard, lasek marszałkowskich, klucze do lad cechowych itd.) i Muzeum Miedzi w Legnicy, dla którego O. przekazał świecznik metalowy «Kościół Mariacki». O. wystawiał swe prace w r. 1946 na Wystawie Pomorskiej w Bydgoszczy (medal złoty). Brał O. udział także w wystawie wyrobów artystycznych w Wiedniu w r. 1967 i wielu konkursach krajowych, m. in. „Echa Krakowa” na pamiątkę krakowską (III miejsce).
Wysokie kwalifikacje zawodowe i umiejętności pedagogiczne pomogły O-owi związać się z krakowską Akademią Sztuk Pięknych (ASP). W r. 1950 przekształcił warsztat w pracownię metaloplastyczną dla studentów Wydziału Architektury Wnętrz ASP. Rozpoczął się w ten sposób trwający do przejścia w r. 1971 w stan spoczynku okres pracy O-a jako nauczyciela akademickiego, która zbliżyła go do wielu wybitnych twórców z zakresu dekoracji wnętrz i rzeźby. Równocześnie był czynny jako działacz w pracach cechu i Izby Rzemieślniczej. W l. 1945–55 był członkiem zarządu Izby Rzemieślniczej w Krakowie, od r. 1965 podcechmistrzem Cechu Rzemiosł Metalowych i długotrwałym (od 1945) członkiem jego zarządu; w t. r. powołało go krakowskie Muzeum Historyczne na konsultanta w zakresie zabytków metalowych. Był inicjatorem opracowania i opublikowania wydawnictwa pt. „Tysiąclecie rzemiosł metalowych w Krakowie” (1973), którego koszt całkowity poniósł Cech Rzemiosł Metalowych. Należał (od r. 1948) do Stronnictwa Demokratycznego. Nie doczekał się O. większej rzeszy uczniów. Od r. 1947 miał ich (poza studentami ASP) tylko 26, z których dwu zaledwie (w tym jego syn Antoni) poszli w ślady mistrza. Zmarł 4 I 1973 i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
O. był dwukrotnie żonaty. Pierwszą jego żoną była (od r. 1934) Jadwiga z Siwińskich, drugą (od r. 1953) Maria z Kucharskich. Z pierwszego małżeństwa miał córkę Barbarę (ur. 1938) i syna Antoniego (ur. 1940), ślusarza artystycznego, właściciela zakładu Oremusów. Z drugiego małżeństwa pozostała córka Jadwiga (ur. 1955).
Fot. w Materiałach Red. PSB; – Kiryk F., Cechowe rzemiosło metalowe, w: Tysiąclecie rzemiosł metalowych w Krakowie, Kr.–W. 1973; – Arch. Zakładu Ślusarstwa Artystycznego oraz rodziny Oremusów w ich domu w Krakowie przy ul. Rakowickiej 15 (papiery osobiste, świadectwa szkolne, kursów krajowych i zagranicznych, korespondencja, liczne wycinki z gazet, dyplomy oraz bogaty zestaw fotografii wyrobów i zdjęć osobistych).
Feliks Kiryk