INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Jeziorański     

Jan Jeziorański  

 
 
1833 - 1864-08-05
Biogram został opublikowany w latach 1964-1965 w XI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jeziorański Jan (1833–1864), komisarz Komunikacji w Organizacji Narodowej powstania styczniowego. Ur. w Lublinie, syn Jana (1796–1846), urzędnika Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, i Wandy z Dolańskich. W Warszawie ukończył 4 klasy szkoły powiatowej, po czym rozpoczął pracę w Administracji Rządowej Dochodów Tabacznych, na stanowisku miejscowego rewizora tabacznego (stąd przezwany Tabaką). W r. 1861 ożenił się z Wandą Gołębiowską, miał dwoje dzieci. W powstaniu styczniowym początkowo – zdaje się – czynnego udziału nie brał. Źródła notują jego działalność w Organizacji Narodowej dopiero od grudnia 1863 r., zrazu jako referenta, a następnie komisarza Komunikacji przy Sekretariacie Stanu Rządu Narodowego. Funkcję tę objął po Eugeniuszu Korytce, który, w związku z aresztowaniami działaczy organizacji łączności, ścigany przez policję, musiał opuścić Warszawę. J. na stanowisku komisarza komunikacji kontaktował się bezpośrednio z sekretarzem stanu J. K. Janowskim, od którego odbierał polecenia. Do głównych zadań organizacji komunikacji należało przewożenie koleją lub innymi środkami lokomocji ludzi, broni, amunicji, towarów i korespondencji. Współdziałała z nią ściśle Ekspedytura, którą w miesiącach zimowych 1863–4 kierował Roman Żuliński, a po jego aresztowaniu J. Działalność J-ego przypadła na najcięższy okres powstania, kiedy represje władz carskich dokonywały coraz większych wyłomów w organizacji powstańczej, sięgając do jej centralnych ośrodków dyspozycyjnych.

W nocy z 13 na 14 IV 1864 r. policja carska aresztowała J-ego i osadziła w więzieniu śledczym przy ul. Dzielnej (Pawiak). Torturowany przez samego przewodniczącego Komisji Śledczej Tuchołkę nie załamał się. Przyznał się tylko do udziału w powstaniu, ale nikogo ze współpracowników nie wydał. Oto co oświadczył we własnoręcznie napisanym zeznaniu: «Innych ludzi, którzy niegdyś ufali mi i w stosunki ze mną jako z uczciwym człowiekiem wchodzili, nie jestem w stanie zdradzić, niech cierpię karę za wszystkich, ale pamięć moja w grobie nie będzie przeklinaną, a dzieci i rodzina moja nie będą pogardzane od ludzi. Jest to wszystko, co im pozostawić mogę». Dn. 30 VII 1864 r. namiestnik Berg konfirmował wydany na J-ego przez Sąd Wojenno-Polowy i Audytoriat Polowy wyrok śmierci przez powieszenie. Jego postawa w śledztwie nie była bez wpływu na wymiar kary. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że «odmawiał on uparcie wskazania współwinnych». Dn. 5 VIII J. został stracony na stokach cytadeli wraz z Trauguttem i trzema współtowarzyszami.

 

Fot. w Muzeum Wojska Polskiego fot. nr 27929/358; – Uruski; – Dubiecki M., Romuald Traugutt i jego dyktatura podczas powstania styczniowego, Kijów 1911 s. 159; – Cederbaum, Powstanie styczniowe, s. 147–56; Heurichowa E. i z Heurichów Kiślańska T., Wspomnienia matki i córki z powstania 1863 r., W. 1918 s. 102, 103, 160; Proces R. Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z l. 1863–1804, Red. E. Halicz, W. 1960–1 II–IV; W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1803–1903, Lw. 1903 s. 204; Zeznania śledcze i zapiski Oskara Awejde, Moskwa 1961 s. 575–6; Zeznania śledcze o powstaniu styczniowym, Oprac. S. Kieniewicz, Wr. 1956; – „Rocznik Urzędowy” na r. 1863; – AGAD: Audytoriat Polowy nr 1266, 1268-70.

Franciszka Ramotowska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Partner ms-warszawa.png
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Stanisław Moniuszko h. Krzywda

1819-05-05 - 1872-06-04
muzyk
 

Leopold Leon Lewandowski

1831-03-14 - 1896-11-22
dyrygent
 

Adam (Wiktor Adam) Malinowski

1829-12-13 - 1892-05-04
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Edward Michał Stawecki

1829-09-06 - 1866-04-04
wydawca
 

Cecylia Plater-Zyberk

1853-05-08 - 1920-01-06
pedagog
 

Roman Sołtyk

1790-02-28 - 1843-10-22
generał brygady WP
 

Jan Konstanty Stella-Sawicki

1831-02-24 - 1911-08-29
emigrant
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.