Radecki Jan Kazimierz (chrzestne imię: Kazimierz), pseud. i krypt.: J. K. R., Ja … Ka … Ra..., Mazur, R., Ra (1813–1864), poeta, towiańczyk. Ur. 17 II we wsi Tuniki Małe (pow. błoński w departamencie warsz.), był synem ziemianina Szymona i Wiktorii z Pawłowskich.
R. podczas powstania listopadowego służył w artylerii, dochodząc do stopnia podporucznika. W r. 1841 przeniósł się do Poznania. Rozwinął tam wcale żywą działalność literacką. Współpracował z „Tygodnikiem Literackim” i „Dziennikiem Domowym”, osobno ogłosił Pismo Ja … Ka … Ra … Tom I (P. 1842), zawierające zbiór Polska przedchrześcijańska opowiedziana w klechdach podług podań ludu polskiego przez dziejopisów zebranych, gdzie dał przeróbki odpowiednich tekstów ze średniowiecznych kronik, odrzucając to, co mu się wydawało zmyślone przez ich autorów. W tomie tym ogłosił ponadto popularnie ujętą rozprawkę O zawiązku, wzroście i kształceniu polskiej poezji, opartą na poglądach K. Brodzińskiego i M. Mochnackiego oraz A. W. Schlegla i F. Schillera. Innym przejawem kultu przeszłości były zebrane w dwu tomach i częściowo przełożone przez R-ego (P. 1842–3) Pamiątki z dziejów dawnej Polski, zawierające teksty od XVII po XIX w. (m. in. F. Birkowskiego, J. K. Rubinkowskiego i F. N. Golańskiego). Utwory beletrystyczne (Podróż serca, Nieboszczka Barbara) zawierał tom pt. Karykatury i wzory obyczajów (P. 1843), wierszowane – Poezje Mazura (Bruksela 1844), w których najpełniej wyraziły się patriotyczne, demokratyczne i antyklerykalne poglądy autora. Znalazł się tu także moralizatorski «dramat we dwóch odsłonach» Dożynki o akcji osadzonej w Król. Pol. po powstaniu listopadowym oraz «ustęp dramatyczny» na cześć Karola Levittoux Spaleniec. Tom uzyskał współcześnie pewien rozgłos, a dzięki zbieżnościom tematycznym (i naśladownictwu) przypisywano go, a nawet i inne utwory R-ego, a mianowicie podpisane kryptonimem Ja … Ka … Ra … (Estreicher) – Ryszardowi Berwińskiemu. R. interesował się także teatrem i był «jedną z głównych podpór Władysława Wężyka w utworzeniu ojczystej sceny poznańskiej» (Kazimierz Jarochowski); ta stała scena przetrwała siedem miesięcy w l. 1842–3. Grywał również w przedstawieniach amatorskich.
W r. 1844 R. wyjechał do Francji i osiadł w Paryżu. Dn. 1 IX t.r. wstąpił do Tow. Demokratycznego Polskiego (TDP). W t.r. został wybrany do komisji mającej za zadanie niesienie pomocy przybyłym do Francji Polakom, uchodźcom z Królestwa, których rząd pruski wysiedlił z Poznańskiego. Również w r. 1844 R. kandydował w wyborach do Centralizacji TDP (otrzymał tylko 2 głosy). Od lutego 1845 został towiańczykiem – w maju Adam Mickiewicz wręczył mu medal Sprawy. W związku z tym wyrokiem Sądu Bratniego w Strasburgu został 22 III t.r. wykluczony z TDP. Pisywał krążące w rękopisie wiersze okolicznościowe. Ok. r. 1860 wyjechał do Zurychu (na stałe?). Zmarł w Genewie w r. 1864.
Za pobytu w Poznaniu R. miał się ożenić z panną Le Bon z Paryża.
Nie udało się ustalić, czy R. jest identyczny z Kazimierzem Radeckim, autorem drukowanych w poznańskim „Pokłosiu” (1855 t. 4) życiorysu Joanny d’Arc oraz dramatu historycznego wierszem „Szczepanowski, czyli Męczeństwo świętego Stanisława” (1856 t. 5).
Estreicher w. XIX, (IV 9–10 jako Jan Kanty Radecki, VI 75 przypisał jego książki R. Berwińskiemu); Tyrowicz, Tow. Demokr. Pol., Krawiec L., Lista członków Tow. Demokratycznego Polskiego z l. 1832–1851, w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., I 92; – Jarochowski K., Literatura poznańska w pierwszej połowie bieżącego stulecia, P. 1880 s. 89–90, 190; – Goszczyński S., Dziennik Sprawy Bożej, W. 1984 I–II; tenże, Listy, Kr. 1937; Hertz P., Zbiór poetów polskich XIX w., W. 1961–75 Ks. 2, 6; Kostenicz K., Legion włoski i „Trybuna Ludów”, W. 1969; taż, Ostatnie lata Mickiewicza, W. 1978; Krosnowski A., Almanach historique ou souvenir de l’émigration polonaise, Paris 1847 s. 355; Lelewel J., Listy emigracyjne, Kr. 1952 III; Makowiecka Z., Brat Adam, W. 1975; Tuwim J., Księga wierszy polskich XIX w., W. 1954 I; – B. Pol. w Paryżu: rkp. 387 s. 42–43, Bartkowski J., Spis Polaków zmarłych na emigracji 1831–1891, II s. 17; IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna (A. Bara); Liber baptisatorum paraf. rzymsko-katol. p. wezw. Św. Stanisława w Osuchowie 1813 nr 28 (odpis w Mater. Red. PSB).
Red.