INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Machnicki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1973 r. w XVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Machnicki Jan (1780–1841), urzędnik, poeta-grafoman, prototyp bohatera powieści S. Goszczyńskiego „Król zamczyska”. Ur. w Białobrzegach (pow. Krosno), pochodził z rodziny chłopskiej lub drobnoszlacheckiej. Posiadał niepełne średnie wykształcenie; ukończył bowiem w Krośnie tzw. poetykę. Pracował przez pewien czas w komisji rachunkowej w Dukli. W latach dwudziestych popadł w obłąkanie. M. załamał się najprawdopodobniej po zwolnieniu go z pracy. Cierpiał na manię wielkości. Jeszcze za jego życia powstała legenda upatrująca źródeł obłędu w przeżyciach związanych z upadkiem powstania listopadowego. Aż do śmierci wiódł M. żywot rezydenta. Latem zamieszkiwał ruiny zamczyska w Odrzykoniu, zimą spędzał czas w okolicznych dworach i chatach. Bliska ideałom literatury romantycznej rola strażnika ruin, którą przybrał M., wieść o ideowym podłożu jego obłędu, a także aspiracje poetyckie (próbki grafomańskiej muzy M-ego znajdowały się niegdyś w archiwum klasztoru franciszkanów w Krośnie) sprawiły, że postać ta, wybijająca się niewątpliwie swym zaangażowaniem patriotycznym na tle oportunizmu okolicznego ziemiaństwa, posłużyła Goszczyńskiemu jako pierwowzór bohatera romantycznej powieści politycznej. M. zmarł w r. 1841 w Krośnie. Mieszano go niekiedy z Kazimierzem Machnickim.

 

Reprod. portretu M-ego (akwarela) pędzla Prospera Konopki w: Goszczyński S., Król zamczyska (w edycji Tretiaka), s. 24; – Bełza W., Odrzykoń, w: tenże, Iwonicz i jego okolice, Lw. 1885 s. 77, 97; Goszczyński S., Król zamczyska, Oprac. J. Tretiak, Wyd. 2., Kr. 1929 s. 22–7, Bibl. Narod., S. I nr 50 (wyd. 3. zmienione, Oprac. M. Inglot, Wr. 1961 s. XXXIII–XXXIX); Hahn W., Kazimierz i Jan Machniccy, „Przegl. Powsz.” T. 174: 1927 s. 341–54; [Szajnocha K.] N. R., Oryginały, „Dzien. Liter.” 1852 nr 36; – Jabłonowski L., Złote czasy i wywczasy, Wyd. 2., P. 1928 s. 4.

Mieczysław Inglot

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Piotr Michałowski h. Jasieńczyk

1800-07-02 - 1855-06-09
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Maksymilian Stanisław Ryłło

1802-12-31 - 1848-06-17
jezuita
 

Wojciech Grochowski

1823-04-05 - 1876-01-11
pedagog
 

Jan Nepomucen Sadowski

1814-05-16 - 1897-07-03
archeolog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.