Nosal Jan, pseud. Boruta, Jan, Stary (1883–1944), górnik, działacz socjalistyczny, poseł na Sejm RP. Ur. 10 II w Woli Batorskiej koło Niepołomic, w rodzinie chłopskiej, był synem Wojciecha i Marianny z domu Pustuła. Po ukończeniu tamże szkoły ludowej odbył w l. 1904–7 służbę wojskową w 13 p. piechoty Szkoły Podoficerskiej w Wadowicach. Potem wyjechał do Zagłębia Ostrawskiego, gdzie rozpoczął pracę jako górnik w kopalni węgla w Przywozie (obecnie dzielnica Ostrawy). Tutaj związał się z Polską Partią Socjaldemokratyczną (PPSD) Galicji i Śląska Cieszyńskiego oraz klasową organizacją zawodową «Unia Górników». Z chwilą wybuchu pierwszej wojny światowej powołany do wojska, walczył na froncie wschodnim, gdzie został ranny. W r. 1914 otrzymał stopień sierżanta. Po zakończeniu wojny wrócił na pogranicze morawsko-śląskie. W okresie konfliktu polsko-czeskiego o Śląsk Cieszyński w l. 1918–20 występował w obronie przynależności Śląska do Polski. Po decyzji delimitacyjnej Rady Ambasadorów z 28 VII 1920 zmuszony był opuścić Morawską Ostrawę w obawie przed aresztowaniem przez władze czeskie. Wrócił wówczas do Galicji. Pracował w kopalni węgla Brzeszcze początkowo jako górnik, a następnie, jako członek Oddziału Centralnego Związku Górników w Brzeszczach, był delegatem górników w tejże kopalni. Został też przewodniczącym Związku Uchodźców Śląska Cieszyńskiego. Niezmiennie związany z ruchem socjalistycznym, od czasu zjednoczenia w r. 1919 członek Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), był czynnym agitatorem tej partii w zasięgu kilku sąsiednich powiatów. Przez kilka lat, na pewno w r. 1928, był przewodniczącym Komitetu Miejscowego PPS w Brzeszczach, współpracował z organami prasowymi tej partii, wychodzącymi w Krakowie: „Naprzód” i „Prawo Ludu”. Od r. 1921 pełnił obowiązki przewodniczącego zarządu Powiatowej Kasy Chorych w Oświęcimiu aż do r. 1932, tj. do likwidacji tego powiatu, był też prezesem Kasy Chorych w Brzeszczach. Od r. 1921 należał do zarządu Rady Spółdzielni Spożywców w Brzeszczach; był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej tej Rady do czasu jej rozwiązania ok. r. 1935.
W r. 1922 kandydował N. do Sejmu RP z listy PPS (nr 2) w okręgu wyborczym 42 (obejmującym Kraków-powiat, Chrzanów, Oświęcim, Olkusz i Miechów), lecz nie został wybrany. Kandydatura jego przeszła natomiast w wyborach do Sejmu RP w marcu 1928 z tej samej listy i okręgu wyborczego. W Sejmie należał do klubu Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów. Od pierwszej chwili po wyborze na posła N. rozwinął ożywioną działalność propagandową, przemawiając w l. 1928–30 (tj. w okresie trwania kadencji Sejmu) co najmniej na kilkudziesięciu zebraniach PPS i zgromadzeniach ludowych w wielu miejscowościach nie tylko w powiatach jego okręgu wyborczego, ale również w pow. bialskim, wadowickim, bocheńskim i ropczyckim. Działalność tę kontynuował nie będąc już posłem. Opowiadając się za platformą polityczną Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS na wielu zgromadzeniach występował ostro przeciwko J. Piłsudskiemu i reprezentowanej przez niego formie rządów, co wzbudzało zastrzeżenia policji. W r. 1930 N. kandydował do Sejmu z listy nr 7 Związku Obrony Prawa i Wolności Ludu z ramienia PPS w okręgu 42; listę tę Okręgowa Komisja Wyborcza unieważniła. Współpracował ze Stronnictwem Ludowym (SL) w Brzeszczach. W lutym 1934 wybrany został członkiem Okręgowego Komitetu Robotniczego (OKR) PPS w Białej, jako reprezentant Brzeszcz. Na XXII Kongresie PPS (w maju 1931) wybrano go na zastępcę członka Rady Naczelnej (RN) PPS, a na kolejnych dwu kongresach, XXIII (w lutym 1934) i XXIV (w lutym 1937) na członka RN PPS. Na początku maja 1939 z ramienia PPS wybrany został na stanowisko burmistrza m. Jaworzna; po wybuchu drugiej wojny światowej i objęciu magistratury przez władze niemieckie został usunięty z tego stanowiska na początku czerwca 1940.
W latach okupacji niemieckiej N. kontynuował działalność w Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość (PPS-WRN) pod pseud. Boruta, Jan i Stary. Wiosną 1940 z jego inicjatywy zorganizowana została pierwsza polityczna trójka PPS-WRN w Brzeszczach; grupa brzeszczańska (Brzeszcze, Jawiszowice, Przecieszyn, Skidzin i okolica) stanowiła najsilniejszy ośrodek nielegalnej PPS-WRN na Ziemi Oświęcimskiej. Na przełomie lat 1940/1 przeistoczyła się ona w grupę przyobozową. W domu N-a odbywały się konspiracyjne narady członków tej partii. N. przy współudziale Piotra Hałonia z Brzeszcz i Adama Rysiewicza (pseud. Skiba, Teodor), delegata Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS-WRN z Krakowa, zmontował siatkę ludzi z ośrodka brzeszczańskiego, którzy zaangażowali się w akcji niesienia pomocy więźniom obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W przyobozowym ruchu oporu działał wraz z żoną Gabrielą, współpracując z grupą przyobozową Batalionów Chłopskich. W nocy z 9/10 VIII 1943 N. i jego żona zostali aresztowani i wywiezieni do więzienia w Bielsku, a następnie w Mysłowicach. Po trzech miesiącach pobytu w więzieniu śledczym N. został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginął 13 I 1944. Żona Gabriela, przewieziona wcześniej do obozu w Brzezince, zmarła tam 21 XII 1943. N. i jego żona zostali pośmiertnie odznaczeni Orderami Krzyża Grunwaldu III kl. Imieniem N-a nazwano jedną z ulic w Jaworznie i Brzeszczach.
N. żonaty był z Gabrielą Szustkową (od r. 1910), pozostawił dwie córki: Marię (zamężną Słoń), zamieszkałą w Kielcach, i Olgę (zamężną Siuta), zamieszkałą w Brzeszczach.
Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–33, s. 88 (fot.), 89, 90; – Świebocki H.. Obwód oświęcimski ZWZ/AK w akcji niesienia pomocy więźniom KL Auschwitz, „Studia Hist.” 1972 z. 4 s. 608–9; – Jekiełek W.–„Żmija”, W pobliżu Oświęcimia, W. 1963 s. 36, 43, 51, 52 (fot.), 61, 62, 120, 122; – „Naprzód” 1929 nr 15, 19 z 19 i 24 I; „Prawo Ludu” 1922 nr 10, 42; „Robotnik” 1930 nr 329 s. 1; „Z Pola Walki” 1958, 1969; – Centr. Arch. KC PZPR: 280/II – t. 1–6, sprawozdania Urzędu Woj. Krakowskiego za l. 1928–30; – Informacje córki N-ego Olgi Siuty oraz proboszczów w parafii rzymskokatolickiej w Brzeszczach z 23 IV 1976 i Woli Batorskiej z 27 VII 1976.
Andrzej Pilch