INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Radtke      Jan Radtke, wizerunek na podstawie fot. Inger Borchsenius z lat 1930-ych.

Jan Radtke  

 
 
1872-02-10 - 1958-12-22
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Radtke Jan (1872–1958), pierwszy polski wójt Gdyni. Ur. 10 II we wsi Dębogórze w pow. puckim, w rodzinie chłopskiej, był drugim z dziewięciorga dzieci Józefa i Julianny z Magrianów.

Po ukończeniu ludowej szkoły rolniczej R. pracował na Żuławach, prowadząc kontraktację buraków cukrowych. W r. 1910 zamieszkał w Gdyni. Już od r. 1917 w domu R-go odbywały się spotkania, na których omawiano sprawę przejęcia administracji Gdyni przez Polaków, w rezultacie czego w październiku 1918 w skład Rady Gminnej weszło kilku Kaszubów, m. in. R. W listopadzie t. r. został usunięty niemiecki wójt J. Jansen, język polski stał się językiem urzędowym, a na budynku wójtostwa R. wywiesił polską flagę. W dn. 30 VIII 1919 został wybrany na wójta gminy jako pierwszy Polak na tym stanowisku. W dn. 18 I 1922 ponownie wybrano go na wójta gminy i sołtysa wsi Gdynia. Funkcje te pełnił do kwietnia 1926. Działalność R-go związana była z budową portu w Gdyni (ustawę o budowie portu gdyńskiego Sejm uchwalił we wrześniu 1922). Zdając sobie sprawę z tego, że dotychczasowa administracja wiejska nie jest w stanie podołać rozwiązywaniu problemów towarzyszących tej inwestycji, R. już w r. 1923 poczynił pierwsze kroki w kierunku nadania Gdyni praw miejskich. W wyniku jego starań Gdynia uzyskała w lutym 1925 energię elektryczną. Pod jego kierownictwem obradująca 27 V 1925 Rada Gminna podjęła uchwałę o przyjęciu przez Gdynię ordynacji miejskiej (oficjalnie Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 II 1926). Z chwilą utworzenia Rady Miejskiej wszedł w jej skład i został wybrany na członka magistratu. Funkcję tę pełnił do czerwca 1927. W sierpniu 1929 w wyborach samorządowych został radnym z prorządowej listy Zjednoczonego Bloku Pracy. W r. 1930 na skutek wprowadzenia rządów komisarycznych w Gdyni większość Kaszubów przeszła do opozycji, a wśród nich R., który stał się działaczem Narodowej Demokracji. W następnych wyborach samorządowych w r. 1933 kandydował do Rady Miejskiej z listy Narodowego Bloku Gospodarczego, lecz nie uzyskał mandatu. Był jednym z założycieli powstałego w r. 1934 Tow. Budowy Bazyliki Morskiej w Gdyni. Od września 1937 pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Grodzkiego Stronnictwa Narodowego w Gdyni. Działał też w organizacjach kościelnych, m. in. jako członek Rady Parafialnej Kościoła Najśw. Marii Panny w Gdyni. W r. 1941 został przez Niemców wywieziony do obozu przesiedleńców w Potulicach, gdzie przebywał przez kilka miesięcy. Następnie wrócił na Wybrzeże i zamieszkał w Pustkach Demptowskich. Po wyzwoleniu w r. 1945 powrócił do Gdyni. Mimo podeszłego wieku brał udział w działalności Zrzeszenia Kaszubskiego. Zmarł 22 XII 1958, został pochowany na cmentarzu Witomińskim w Gdyni.

R. rodziny nie założył.

 

Aleksandrowicz W., Nim Jan Radtke został wójtem, „Tyg. Morski” 1968 nr 1 s. 8; tenże, Wspomnienia o wójcie Janie Radtke, „Dzien. Bałt.” 1966 nr 84 s. 5; Gdynia, Pod red. A. Bukowskiego, Gd. 1979; Szulist W., Gdynia i jej dzisiejsze dzielnice przed powstaniem miasta, w: Gdynia, Gd. 1968 s. 18–19; – „Dzien. Bałt.” 1958 nr 305–7 s. 2; „Kaszëbë” 1959 nr 2 s. 5; – Arch. Państw. w Bydgoszczy: Rep. 4/7357, Kwestionariusz personalny; Arch. Państw. w Gd.: 123/76, Księga Protokólarna Gminy Gdynia 1922–1924.

Mieczysław Widernik

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław Tatarkiewicz

1886-04-03 - 1980-04-04
filozof
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ignacy Pinkas

1888-12-12 - 1935-08-03
malarz
 

Karol Grzesik

1890-05-30 - V 1940
powstaniec śląski
 

Julian Pękala

1904-05-11 - 1977-03-03
biskup polsko-katolicki
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.