INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Skorb  

 
 
1910-12-06 - 1988-12-02
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Skorb Jan, pseud. konspiracyjne: Boryna, Przesieka, Puszkarow, Puszczyk (1910–1988), nauczyciel, oficer Armii Krajowej. Ur. 6 XII we wsi Rynkowce (pow. Szczuczyn Nowogródzki), w rodzinie chłopskiej, był synem Marcina (zm. 1945 w miejscowości Znamienka w Kraju Krasnojarskim, dokąd został w czasie drugiej wojny światowej deportowany) i Michaliny z domu Powajbo.

S. uczył się w l. 1927–33 w Seminarium Nauczycielskim w Szczuczynie. Następnie od 18 IX 1933 do 15 VII 1934 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Ukończywszy ją otrzymał przydział do 23. p. ułanów (uł.), a w r. 1936 został podporucznikiem rezerwy. Po odbyciu służby wojskowej pracował jako nauczyciel do sierpnia 1939 w szkole powszechnej, najpierw w Nowym Dworze, a potem w Dudkach w pow. szczuczyńskim.

W kampanii wrześniowej 1939 r. S. dowodził plutonem ciężkich karabinów maszynowych 23. p. uł., który wchodził w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Został wtedy awansowany do stopnia porucznika. W okolicach Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli radzieckiej, z której zbiegł. W konspiracji czynny był już od jesieni 1939; do lata 1940 dowodził 30-osobowym oddziałem partyzanckim w Puszczy Grodzieńskiej i lasach szczuczyńskich (wg niektórych przekazów oddział ten przetrwał aż do lata 1941), potem konspiracyjną kompanią w Obwodzie Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) – Armii Krajowej (AK) Szczuczyn.

Wg relacji Zbigniewa Koźlińskiego, w grudniu 1941 S. na polecenie kpt. «Gardy» («Starego») z okolic Szczuczyna udał się z trzyosobową grupą (w jej skład wchodził m. in. Z. Koźliński), którą dowodził, w rejon Katynia. Podając się za pastuchów, bądź handlarzy bydłem, uczestnicy tej wyprawy uzyskali od władz niemieckich delegacje na dowiezienie bydła dla żołnierzy niemieckich na froncie wschodnim. Dotarli w rejon Katynia i zebrali informacje, świadczące o dokonaniu zbrodni katyńskiej przez NKWD. Po powrocie raport z tej misji (noszącej krypt. Wernyhora) S. przekazał kpt. «Gardzie» («Staremu»).

Od maja do czerwca 1942 S. był w obwodzie szczuczyńskim dowódcą rejonu o krypt. Moczary i oddziału partyzanckiego AK o krypt. 301, pierwszego na terenie Okręgu AK Nowogródek. Dla uniknięcia niemieckich represji S. początkowo pozorował, iż jest to oddział partyzantki sowieckiej i stąd też jego pseud. Puszkarow. Oddział liczył początkowo tylko 18 ludzi i prowadził działalność na niewielką skalę, ale wkrótce pod komendą S-a rozrósł się do 120 żołnierzy. W r. 1943 S. przeszedł do Komendy Okręgu AK i od stycznia 1944 był adiutantem komendanta Okręgu Nowogródek ppłk. Janusza Prawdzic-Szlaskiego. Brał udział w akcji «Burza». Po jej zakończeniu powrócił na teren obwodu Szczuczyn, gdzie montował od nowa pracę konspiracyjną. Został mianowany przez komendanta Okręgu ppłk. Jana Kalenkiewicza inspektorem zgrupowania «Zachód». Od 28 I do marca lub maja 1945 był komendantem Okręgu AK Nowogródek. Następnie S. ewakuował się pod fałszywym nazwiskiem do Polski. Awansowany został do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dn. 1 VI 1945.

S. prowadził później gospodarstwo rolne w dzielnicy Torunia Stawki. W r. 1950 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa; ale zwolniono go z braku dowodów winy. Aby uniknąć dalszych represji przeniósł się w r. 1951 do Żukczyna na Ziemiach Zachodnich, gdzie pracował jako pomocnik młynarza i w r. 1962 uzyskał tytuł mistrza młynarskiego. Następnie został kierownikiem młyna w Nowej Wsi (pow. Lębork); zakupił tu gospodarstwo rolne dla najmłodszego syna Tomasza. Od r. 1956 brał udział w pracach środowiska byłych żołnierzy AK z Nowogródczyzny. S. zmarł 2 XII 1988 w Bydgoszczy, pochowany został na cmentarzu w Lęborku. Był odznaczony m. in. Krzyżem Virtuti Militari 5 kl., Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944), Krzyżem Walecznych (1945).

S. był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy od r. 1946 z Aliną z Jankowskich (1916–1974), żołnierzem Okręgu ZWZ–AK Nowogródek, aresztowaną 19 VII 1943 przez Niemców, więzioną w obozach koncentracyjnych: Majdanek, Oświęcim i Neustadt-Gleve koło Hamburga. Po raz drugi S. ożenił się z Janiną Niewiarowską, wdową po partyzancie z oddziału AK «Ragnara» w okręgu Nowogródek. Z pierwszego małżeństwa S. miał troje dzieci: synów – Sylwestra, inspektora plantacyjno-surowcowego «Herbapolu S. A.» w Poznaniu, Tomasza, rolnika w Nowej Wsi, i córkę Marię, historyka.

Brat S-a Witold (1912–1995) był uczestnikiem kampanii wrześniowej i żołnierzem ZWZ–AK (pod pseud.: Grot, Woronko) w okolicach Szczuczyna, a potem szefem sztabu 2. batalionu 77. pp AK. Po wojnie pracował jako geodeta w Szczecinie. Wspomnienia pt. „Spojrzenie wstecz” opublikował w pracy zbiorowej pt.: ,,Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek” (Oprac. E. Wawrzyniak, W. 1988).

 

Erdman J., Droga do Ostrej Bramy, Londyn 1984; Kucharski K., Na ziemi nowogródzkiej. „Nów” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, W. 1997 (fot., tu inne daty pełnienia funkcji komendanta Okręgu Nowogródzkiego: listopad 1944 – maj 1945); Pożegnanie rtm. Jana Skorba – „Puszczyka”, „Boryny”, ostatniego komendanta Okręgu Nowogródzkiego AK, w: Szlakiem Narbutta, „Biul. Środowiska Żołnierzy AK Okręgu Nowogródzkiego” 1989 nr 2 s. 1–6; – Koźliński Z., Czas Wernyhory, W. 1997 s. 9–10, 95–137, 170–2 (mylnie: Skorp); NKWD o polskim podziemiu 1944–1948. Konspiracja polska na Nowogródczyźnie i Grodzieńszczyźnie, Pod red. T. Strzembosza, W. 1997; Prawdzic-Szlaski J., Nowogródczyzna w walce 1940–1945, Londyn 1976 (wspólna fot.); Wspomnienie o rotmistrzu Janie Skorbie, ps. „Puszczyk”, „Boryna”, Oprac. W. Skorb, „Biul. Nowogródzkiego Środowiska AK przy Warszawskim Oddziale ŚZŻAK” 1991 nr 5 (8) s. 10–12; Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek, Oprac. E. Wawrzyniak, W. 1988 s. 14, 27, 52, 67, 112–13 (fot.), 178, 227–8, 232, 280; – „Życie Warszawy” 1988 nr 283; – CAW: Ap. 3530; – Informacje syna, Sylwestra z P. i dokumenty w jego posiadaniu.

Grzegorz Mazur

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jakub Marian Krzemieński

1882-06-16 - 1955-10-11
prawnik
 

Stefan Antoni Pawlik

1864-07-11 - 1926-11-23
ekonomista rolny
 

Jan Alfred Szal

1899-12-23 - 1942-06-29
inżynier mechanik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.