INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jerzy Konopacki  

 
 
ok. 1550 - 1605
Biogram został opublikowany w latach 1967-1968 w XIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Konopacki Jerzy h. własnego (ok. 1550–1605), kasztelan chełmiński. Był najstarszym synem Jerzego, kaszt. chełmińskiego, i Anny Kostczanki. Po śmierci ojca (1566) objął liczne królewszczyzny. W r. 1568 otrzymał w dożywocie wsie Rudno i Lignowy, wydzielone ze star. gniewskiego, Łopatki i Poledno ze star. świeckiego i Wałycz ze star. kowalewskiego. W r. 1570 trzymał także wsie Straszewo, Trzciano i Mikołajki w star. sztumskim, nadane mu następnie w dożywocie w r. 1571. Wkrótce jednak w wyniku egzekucji dóbr zaczął tracić te dzierżawy. Jeszcze w r. 1569 została mu odebrana dzierżawa lignowska i wraz ze wsią Łopatki oddana Stanisławowi Przyjemskiemu, który – jak się zdaje – w r. 1570 objął dzierżawy. K. jednak natychmiast po śmierci Zygmunta Augusta odebrał siłą Przyjemskiemu swe dawne posiadłości. Wybuchł głośny spór mający ten aspekt polityczny, że Przyjemski nie był szlachcicem pruskim i stany pruskie opowiedziały się za K-m. Przyjemski skarżył się w październiku 1572 r. na zjeździe w Kole. Szlachta wielkopolska usiłowała siłą odebrać posiadłości K-emu, ale udaremnił to star. golubski Krzysztof Kostka na czele okolicznej szlachty. Sprawa odbiła się szerokim echem na sejmikach, była dyskutowana na sejmie konwokacyjnym 1573 r. i sejmie koronacyjnym 1574 r. Dn. 7 IV 1574 r. król wydał dekret na korzyść Przyjemskiego. Wyrok królewski nie został jednak w Prusach wykonany. Ostatecznie specjalna komisja wyznaczona przez senat zebrała się we wrześniu 1574 r. w Toruniu i przyznała dzierżawę Przyjemskiemu z prawem zbrojnego jej odzyskania, ale bez odszkodowania za okres bezprawnego trzymania jej przez K-ego. Warunki ugody nie zostały jednak widocznie dopełnione, bo sprawa była jeszcze później przedmiotem instrukcji poselskich.
W r. 1565 był K. dworzaninem królewskim, a w 1571 jest nazwany dworzaninem i stolnikiem królewskim. W r. 1581 został naznaczony poborcą do wybierania poboru w woj. malborskim. W czasie bezkrólewia 1586/7 r. uważano go za stronnika Habsburgów. On też był zapewne tym Konopackim, który 22 VIII 1587 r. głosował za Maksymilianem. Wiosną 1590 r. wszedł K. do senatu jako kasztelan chełmiński i jako taki był członkiem komisji do spotkania z przedstawicielami cesarza dla załatwienia spraw granicznych. K. był gorliwym katolikiem (w wizytacji biskupiej z 1584 nazwany jest «vir catolicissimus»). Odnowił zdewastowany w czasie reformacji klasztor bernardynów w Nowem i w r. 1604 oddał ponownie zakonnikom. We wsi Rynkówka w pow. nowskim, odziedziczonej prawdopodobnie po matce, zbudował zamek. Był ożeniony z Elżbietą Dąbrowską. Jego synowie (Jan, zm. 1594, Krzysztof, Rafał, zm. 1619) nie piastowali wyższych godności. Zmarł K. w r. 1605 i został pochowany w kościele Bernardynów w Nowem.

Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Uruski; Słow. Geogr. (Nowe); Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Glemma T., Piotr Kostka, Tor. 1959; Lengnich, Gesch. d. Preuss. Lande, III, IV; Maercker H., Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis, „Zeitschr. d. West-preuss. Gesch.-vereins” H. 17: 1886 – H. 19: 1888; – Ad historiam ecclesiasticam Pomeraniae apparatus pauper, Curavit B. Czapla, Tor. 1912–5, Fontes XVI–XIX; Akta sejmikowe woj. krak., I; Akta sejmikowe woj. pozn., I cz. 1; Diariusze sejmowe r. 1587, Wyd. A. Sokołowski, Kr. 1887, Script. Rer. Pol., XI; Heidenstein R., Rerum Polonicarum ab excessu Sigismundi Augusti libri XII, Francofurti 1672 s. 17, 55–6; Lustracja województw chełmińskiego i malborskiego 1570, Wyd. S. Hoszowski, Gd. 1962; Materiały do historii stosunków kulturalnych w XVI w., Zebrał i oprac. S. Tomkowicz, Kr. 1915; Matricularum summ., V nr 2106, 3675, 10704; Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro; Visitationes archidiaconatus Pomeraniae Hieronymo Rozrażewski factae, Curavit S. Kujot, Tor. 1897–9, Fontes I–III; Vol. leg., II 1036, 1375.
Jan M. Małecki

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.    

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Maciej Konopacki

brak danych - 1613-11-01 wojewoda chełmiński
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Henryk (de Valois)

1551-09-19 - 1589-08-02
król Polski
 

Wacław z Szamotuł

około 1526 - około 1560
kompozytor
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.