Radziwiłł Jerzy h. Trąby (1721–1754), wojewoda nowogródzki. Ur. 4 II, był synem Mikołaja Faustyna (zob.) i Barbary z Zawiszów, bratem Udalryka Krzysztofa (zob.), Albrychta (zob.) i Stanisława (zob.).
R. kształcił się (wg E. Kotłubaja) w szkole pijarskiej w Warszawie („Catalogus convictorum Collegii Nobilium Varsaviensis Scholarum Piarium” nie wymienia go jednak wśród uczniów tego kolegium). Początkom jego działalności publicznej patronował hetman lit. Michał Kazimierz Radziwiłł «Rybeńko», u którego w Nieświeżu często gościł z rodziną. W r. 1744 R. został wybrany na deputata z pow. pińskiego do Trybunału Lit. Ponieważ osłabł wtedy antagonizm między M. K. Radziwiłłem a «familią» Czartoryskich i doszło do aliansu między nimi, R. jako kandydat hetmański został również poparty przez podkanclerzego lit. Michała Czartoryskiego i uzyskał laskę marszałkowską. Trybunał ten miał się wsławić hulankami, co uwiecznił w swym diariuszu podstarości upicki Kazimierz Straszewicz. Pod koniec kadencji R. spotkał się z próbą pozbawienia go funkcji marszałkowskiej przez Wojniłowicza, Józefa Mogilnickiego i Andrzeja Abrahamowicza, którzy sami rozpoczęli sądy przed jego przybyciem. Zapobiegł temu jednak, nakazując warcie trybunalskiej aresztowanie przeciwników. R. posiadał już wtedy star. luboszańskie (w woj. witebskim). Miał również star. nowogródzkie. W r. 1744 otrzymał pułkownikostwo chorągwi husarskiej «znaku najstarszego królewicza» (M. Matuszewicz). Z regimentem tym we wrześniu t.r. uczestniczył w popisie wojska lit., urządzonym dla króla pod Zabłudowem przez hetmana Radziwiłła. Pod koniec r. 1744 został R. mianowany pisarzem lit. po przejściu Tadeusza Ogińskiego na kaszt. trocką, lecz urzędu nie przyjął. W r. 1746 R. posłował z pow. nowogródzkiego na sejm warszawski, gdzie został wyznaczony do sądów sejmowych. Podczas obrad sejmowych Stanisław Burzyński, poseł smoleński, rekomendował m. in. R-a do wakujących na Litwie godności.
Dn. 24 XI 1746 otrzymał R. przywilej na woj. nowogródzkie po zmarłym ojcu. Nominacja ta była możliwa dzięki temu, że M. Czartoryski wciąż jeszcze podtrzymywał przyjaźń z hetmanem Radziwiłłem i nie sprzeciwiał się oddaniu tego wakansu R-owi, choć uważał go za bezwartościowego politycznie. Okazję tę chciała wykorzystać matka R-a do wzmocnienia wpływów w województwie, polecając synowi, aby bez jej woli nie dawał nikomu listów kredencjalnych na żaden urząd. W r. 1750 rezydent francuski w Polsce L. A. Duperron de Castéra w swoim memoriale wymienił R-a w szeregach republikanckiego stronnictwa Potockich. Dn. 3 VIII t.r. król August III odznaczył go Orderem Orła Białego. W r. 1752 R. uczestniczył w obradach sejmu grodzieńskiego, gdzie na sesji w izbach połączonych dn. 11 X zabierał głos, postulując odłożenie podatku «ultimae consumentiae» na aukcję wojska, poprawę sądownictwa oraz wznowienie sądów pogranicznych dla powstrzymania grasujących hajdamaków. Nie podpisał jednak remanifestu, przygotowanego z inicjatywy Czartoryskich przeciwko manifestowi posła sochaczewskiego Kazimierza Morskiego, który zerwał sejm.
«Był to pan wzrostu pięknego, hoży, silny i piękny, serca mężnego… w Dreźnie będąc wpadł w chorobę, z której z wielką szkodą domu Radziwiłłowskiego nie wyszedł» (M. Matuszewicz). Zmarł 13 XII 1754 w swoich dobrach Jawor na Litwie i został pochowany w Nieświeżu w r. 1757. Kazania i mowy, wygłoszone podczas jego pogrzebu, zostały współcześnie wydane w Nieświeżu w drukarni radziwiłłowskiej. M. in. na polecenie hetmana w. lit. M. K. Radziwiłła żegnał zmarłego od wojska lit. Józef Matuszewicz, brat pamiętnikarza Marcina, który mu tę mowę przygotował.
R. z zawartego w Lubczu 6 II 1742 małżeństwa z Salomeą Zofią Sapieżanką (ur. 1712), córką Jerzego, woj. mścisławskiego, dwukrotną wdową po Antonim Szczuce, podkanclerzym W. Ks. Lit., i Leonie Nowosielskim, star. luboszańskim, nie pozostawił potomstwa.
Estreicher; Kotłubaj E., Galeria Nieświeżska portretów Radziwiłłowskich..., Wil. 1857 (drzeworyt M. Starkmana); Dworzaczek; Niesiecki, s. 77 (błędnie podane imię Krzysztof i błędna data zgonu); Uruski; Żychliński, IV (tabl. VI), XI 175; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Konopczyński, W., Mrok i świt, W. 1911; Waliszewski K., Potoccy i Czartoryscy, Kr. 1887; Zielińska Z., Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752, W. 1983; – Diariusze sejmowe z w. XVIII, II, III; Matuszewicz M., Diariusz życia mego, W. 1986; – „Kur. Pol.” 1755 nr 77; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. IV teka 18, koperty 217–222 (142 listy R-a z l. 1741–54), Dz. XI (dokumenty familijne i majątkowe); Arch. PAN: Materiały L. Chmaja, III–76, j. 60, „Catalogus convictorum Collegii Nobilium Varsaviensis Scholarum Piarum” – odpis z dawnego Arch. Oświecenia; B. Narod.: rkp. 3254, 3279; B. PAN w Kr.: rkp. 3599.
Hanna Dymnicka-Wołoszyńska