INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Baltazar Spis  

 
 
1845-01-06 - 1913-12-09
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Spis (Spiess, Spiss) Józef Baltazar (1845–1913), nauczyciel, inspektor szkolny. Ur. 6 I w Radymnie (pow. jarosławski), był synem Jakuba i Cecylii z Zarańskich, młodszym bratem Stanisława (zob.).

W l. 1857–8 uczęszczał S. do gimnazjum w Rzeszowie, a następnie w Przemyślu; w aktach szkolnych zapisany był jako Spiess. W r. 1863, wraz ze swym bratem Stanisławem, wziął udział w powstaniu styczniowym. Od ok. r. 1866 był nauczycielem szkoły trywialnej we wsi Munina (pow. jarosławski), a od r. 1874 zastępcą nauczyciela męskiej szkoły ludowej w Jarosławiu. Ok. r. 1876 przeniósł się do Przemyśla, gdzie uczył w szkole wydziałowej. W l. 1878–80 był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej (RSO) w Przemyślu. W l. 1880–8 pełnił funkcję inspektora szkolnego pow. sokalskiego, a równocześnie był członkiem tamtejszej RSO. Dzięki staraniom m.in. S-a wprowadzono naukę robót ręcznych (slöjd) do programu szkół ludowych w pow. sokalskim, a w l. 1885–6 w całej Galicji. S. udzielał również wskazówek dotyczących metod nauczania tego przedmiotu pedagogom z Król. Pol. i W. Ks. Pozn.; swe starania opisał potem w pracy Nauka zręczności (slöjd), jej powstanie i rozwój w naszym kraju (Kr. 1891).

W r. 1888 został S. powołany na stanowisko inspektora okręgu szkolnego krakowskiego, chrzanowskiego, wielickiego i podgórskiego z siedzibą w Krakowie. Był równocześnie członkiem RSO w Krakowie i Wieliczce. W l. 1889–93 dojeżdżał też do Przemyśla, gdzie uczył w 6-klasowej szkole męskiej. W podległych mu szkołach okręgów podkrakowskich rozwinął nauczanie ogrodnictwa. Od r. 1904 był członkiem (od r. 1908 zastępcą przewodniczącego) Komisji Egzaminacyjnej dla nauczycieli szkół ludowych w Krakowie. W r. 1905 obchodził 25-lecie pracy na stanowisku inspektora; z tej okazji krakowskie środowisko nauczycielskie utworzyło Tow. im. Józefa Spisa (zatwierdzone przez namiestnictwo 30 VI 1906), którego celem było udzielanie zapomóg chorym nauczycielom. S. był członkiem Polskiego Tow. Pedagogicznego, a w r. 1908, na wniosek oddziału krakowskiego, otrzymał członkostwo honorowe tego towarzystwa. Od t.r. do śmierci był członkiem zarządu fundacji schroniska dla zaniedbanej moralnie młodzieży w Krakowie, założonego przez Aleksandra Lubomirskiego. Był współinicjatorem założenia, a następnie prezesem Tow. Bursy dla synów i córek nauczycieli im. ks. Stanisława Spisa w Krakowie. W ostatnich latach życia otrzymał stanowisko nadinspektora, miał również tytuł radcy cesarskiego i Złoty Krzyż Zasługi z Koroną (1900). Pod koniec życia zaczął używać nazwiska Spiss. Na emeryturę przeszedł w końcu 1912. Zmarł 9 XII 1913 w Krakowie i pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

S. był od r. 1870 żonaty z Ludwiką z Lamache’ów (1848–1913) i miał czworo dzieci: Janinę (1882–1938), nauczycielkę, zamężną za Stanisławem Kłodnickim (uprzednio używającym nazwiska Spitzer, 1879–1962), Stanisławę, zakonnicę w zgromadzeniu Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Tadeusza (zob.), i Ludwika (zob.), używających nazwiska Spiss.

 

Estreicher, w. XIX; – Grodziska-Ożóg, Rakowice, s. 140; – Księga jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Lw. [1908] s. 54–5; – Szematyzm nauczycieli i nauczycielek szkół wydziałowych i pospolitych miejskich w Krakowie w roku 1903, Kr. 1903 s. 35 (Spisówna Janina); Szematyzm nauczycielski na r. 1904, Lw. 1904; toż na r. 1909, Lw. 1909; Szematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli […] konsystorza przemyskiego na r. 1866, [b.m.r.w.] s. 8; Szematyzmy Król. Galicji, 1874, 1876–1902, 1908–10, 1912–13; – XLVIII Sprawozdanie z czynności Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Lw. [b.r.w.] s. 4, 19; Jahresbericht des k.k. Obergymnasium zu Przemyśl für das Schuljahr 1859, Przemyśl 1859 s. 20; Jahresbericht des kaiserl. königl. Staats-Gymnasiums in Rzeszow für das Schuljahr 1857, Rzeszow [b.r.w.] s. 37; toż za r. szk. 1858, Rzeszow 1858 s. 61; Kalendarz Szkoły… za l. 1887–94, Lw.; – „Szkoła” 1914 nr 1; – Nekrologi z r. 1913: „Czas” nr 570, „Nowa Reforma” nr 569; – B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: sygn. 7525 (statut Tow. im. J. Spisa, druk z r. 1906); Paraf. rzymskokatol. p. wezw. św. Wawrzyńca w Radymnie: Akt ur. nr 3/1845; – Informacje wnuka, Ludwika Spissa oraz Anny Spissowej z Kr.

Stanisław Konarski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jan Nepomucen Spis

1843-05-08 - 1920-10-20 biblista
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Tadeusz Kamil Żeleński ("Boy")

1874-12-21 - 1941-07-04
pisarz
 

Józef Jerzy Szujski

1835-06-16 - 1883-02-07
historyk
 

Mieczysław Cybulski

1903-03-16 - 1984-08-13
aktor filmowy
 

Janina Sokołowska

1900-06-07 - 1992-05-05
aktorka teatralna
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Michał Mościcki

1894-09-29 - 1961-03-04
dyplomata II RP
 

Eugenia Lewicka

1896 - 1931
lekarz
 

Karol Mikołaj Radziwiłł

1886-12-05 - 1968-10-24
ziemianin
 

Wincenty Korotyński

1831-08-15 - 1891-02-07
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.