INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Józef Petrycki (Karliczek)      Józef Petrycki, wizerunek na podstawie fotografii.

Józef Petrycki (Karliczek)  

 
 
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Petrycki (poprzednio Karliczek) Józef (1889–1937), dziennikarz, działacz Narodowej Demokracji, poseł na Sejm. Ur. 25 X w Brzostku w pow. Pilzno, był synem kupca Wiktora Karliczka (ok. 1850–1923) i Julii z Petryckich (1865–1930). Podczas pierwszej wojny światowej P. zaczął używać nazwiska matki ze względów konspiracyjnych. Po ukończeniu w r. 1910 gimnazjum w Jaśle studiował na Wydziale Prawa Uniw. Lwow. i następnie kijowskiego. W gimnazjum należał do tajnej endeckiej organizacji młodzieżowej Przyszłość («Pet»), był redaktorem pisma „Młodzież” i współpracownikiem „Teki”. Na uniwersytecie działał w Związku Młodzieży Polskiej «Zet», wchodził do Zarządu Czytelni Akademickiej i koła akademickiego Tow. Szkoły Ludowej. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionu Wschodniego, a następnie wziął udział w jego rozwiązaniu. Kierował (po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Lwowa) akcją pomocy ludności dotkniętej skutkami wojny na terenie powiatu Pilzno. Przed powrotem wojska austriackiego do Lwowa P. w połowie 1915 r. wyjechał do Kijowa, gdzie w l. szk. 1915/16, 1916/17 i być może częściowo 1917/18 uczył historii w polskim gimnazjum żeńskim. Był członkiem Ligi Narodowej (od ok. r. 1916). Działał w Stronnictwie Demokratyczno-Narodowym (SD-N) na terenie Ukrainy i wchodził w skład zarządu SD-N. Wtedy wystąpił z «Zet»-u. Po wybuchu rewolucji lutowej w Rosji w r. 1917 pracował w Lidze Pogotowia Ratunkowego i w Radzie Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego. Pełnił w r. 1918 (po bitwie pod Rarańczą) rolę politycznego pośrednika między Polskim Korpusem Posiłkowym a II Korpusem Polskim w Rosji. W okresie kijowskim pisał do „Przeglądu Polskiego”, redagowanego przez Michała Pawlikowskiego, a także do „Muzeum” i „Przeglądu Bibliograficznego”.

W Polsce niepodległej P. początkowo mieszkał w Łodzi, gdzie redagował dziennik „Straż Polska”. W r. 1919 przeniósł się do Warszawy. Tutaj pracował jako redaktor polityczny organu Związku Ludowo-Narodowego (ZL-N), „Gazety Warszawskiej”. W końcu 1921 r. osiedlił się w Poznaniu, gdzie powierzono mu redakcję endeckiego tygodnika robotniczego „Nasz Sztandar”. W l. 1922–6 współpracował z teoretycznym organem Narodowej Demokracji (ND) „Przegląd Wszechpolski”. W Poznaniu wchodził także w skład redakcji „Kuriera Poznańskiego”; pisywał do „Orędownika Wielkopolskiego”. W r. 1925 przeniesiony został do Bydgoszczy na stanowisko redaktora naczelnego miejscowego organu ND „Gazety Bydgoskiej”. Na stanowisku tym pozostał do r. 1933, tj. do przejęcia pisma przez Edwarda Pawłowskiego i zerwania „Gazety” z ideologią endecką. W r. 1934 przeniósł się do Warszawy, pracował w redakcji „Gazety Warszawskiej”, a następnie „Warszawskiego Dziennika Narodowego”. Od r. 1919 zasiadał w Zarządzie Głównym (ZG) ZL-N, potem Stronnictwa Narodowego (SN); był członkiem Wydziału Organizacyjnego ZG SN. W r. 1925 wybrany został do władz Zarządu Wojewódzkiego ZL-N w Poznaniu. Po osiedleniu się w Bydgoszczy stanął w r. 1928 na czele Rady Okręgowej SN – Okręg Nadnotecki. Prowadził wykłady z zakresu polityki gospodarczej SN na kursie politycznym w r. 1929 dla działaczy endeckich z województw poznańskiego i pomorskiego. Wchodził w skład Wydziału Robotniczego przy SN w Poznaniu.

Przez dwie kadencje P. zasiadał w Sejmie RP (1922–7, 1930–5). W r. 1922 został wybrany na posła w okręgu 37 (pow. Ostrów, Odolanów, Ostrzeszów, Kępno, Pleszew, Jarocin, Koźmin, Krotoszyn i Gostyń) z listy nr 8 Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Pracował w Komisji Emigracyjnej, Zagranicznej i Konstytucyjnej. W kwietniu 1923 wybrano P-ego do Państwowej Rady Emigracyjnej. Na posiedzeniu Sejmu referował projekt ustawy o wyłączności portów polskich dla wychodźstwa oraz zgłosił wnioski o rozwiązanie Sejmu i zmianę ordynacji wyborczej. Ponownie został wybrany do Sejmu w r. 1930 w okręgu 32 (bydgoskim) z «Listy Narodowej» (nr 4). Podczas prowadzenia ostrej kampanii wyborczej został aresztowany w listopadzie 1930 w Bydgoszczy. Z ramienia Klubu Narodowego zabierał głos w dyskusji na plenarnym posiedzeniu Sejmu nad ustawą o przedłużeniu okresu urzędowania organów samorządowych w województwach zachodnich (22 II 1932), nad 25 artykułem ustawy samorządowej (15 II 1932) i ustawą o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o prawie przemysłowym (16 I 1934). W l. 1934–7 pracował z ramienia SN w okręgu łódzkim. Był dobrym mówcą. Ogłosił broszury Dwie u nas w czasie wojny polityki (W. 1918) i Roman Dmowski (W. 1920) oraz artykuł pt. Historia Legionu Wschodniego („Gaz. Warsz.” 1928 nr 336). W marcu 1937 P. był ponownie aresztowany; zapadł wówczas na chorobę nerek. Zmarł na skutek uremii 1 X 1937 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.

P. był ożeniony (od r. 1923) z Marią z Gładyszów (1899–1974), córką Wiktora (zob.), która w młodości działała w tajnej organizacji «Warta» w Poznaniu, a potem w Polskim Czerwonym Krzyżu. W małżeństwie tym P. miał dwóch synów: Romana (ur. 1924), operatora filmowego w telewizji warszawskiej, scenarzystę i reżysera filmów dokumentalnych, i Bolesława (ur. 1929), profesora Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku.

 

Enc. XX w.; Mościcki-Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 258 (fot.), 259, 464, 474; Skład osobowy Sejmu RP w dniu 1 marca 1931 r., W. 1931 s. 28, 44, 54; Skład osobowy Sejmu RP w dniu 25 stycznia 1935 r., W. 1935 s. 17, 24, 32; – Bielecki T., W szkole Dmowskiego, Londyn 1968; Bydgoszcz, Historia, kultura, życie gospodarcze, Gdynia 1959 s. 380; Grzegorczyk P., Diariusz kultury polskiej 1937, [Wyd.] W. 1937 s. 7; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964; Micewski A., Roman Dmowski, W. 1931; Seyda M., Polska na przełomie dziejów, P. 1927 I; Terej J. J., Rzeczywistość i polityka, W. 1971; [Wasilewski Z.] Z. W., Ś. P. Józef Petrycki, „Myśl Narod.” 1937 s. 650; – Spraw. stenogr. Sejmu, 1922–7; toż za l. 1930–5; – „Gaz. Bydgoska” 1929 nr z 22 I, 1930 nr z 16 XI; „Gaz. Warsz.” 1928 nr 336; „Kur. Pozn.” 1937 nr 452 (fot.); „Kur. Warsz.” 1937 nr 272; „Myśl Narod.” 1937 s. 650; „Warsz. Dzien. Narod.” 1937 nr 271 B s. 1, 272 B s. 5 (fot.), 274 B s. 1 (fot. pogrzebu); – Arch. Państw. w P.: Kartoteka Ewidencji Ludności; – Informacje byłego dziennikarza „Gazety Bydgoskiej” i „Kuriera Bydgoskiego” Kazimierza Małychy z Bydgoszczy, syna P-ego Romana i Wacława Szczygielskiego, w którego posiadaniu znajdują się papiery rodzinne oraz zapiski Marii Petryckiej.

Zygmunt Kaczmarek

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.