INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Julian Perkal  

 
 
1913-04-24 - 1965-09-17
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Perkal Julian (1913–1965), matematyk, profesor Uniw. Wrocł. Ur. 24 IV w Łodzi, był synem Beniamina, inżyniera mechanika, i Edwardy z Wierzbickich. Początkowo uczęszczał do Gimnazjum im. Księdza Skorupki w Łodzi, a gdy ojciec osiadł w r. 1924 na 7,5-hektarowym gospodarstwie w Brzeźnie, P. przeniósł się do Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Sieradzu, gdzie w r. 1932 zdał maturę. Następnie w l. 1932–7 studiował na Uniw. Warsz. matematykę i uzyskał magisterium u Karola Borsuka. Do wybuchu wojny w r. 1939 pracował jako kwalifikowany technik w biurze mierniczym inż. E. Helfenbauma w Warszawie. Po kapitulacji Warszawy znalazł się w obozie jenieckim pod Ostrowią Mazowiecką, skąd uciekł i przedostał się na stronę radziecką. Tutaj w rejonie kolneńskim pracował do czerwca 1940 początkowo w szkole podstawowej w Waszkach, a potem w szkole średniej w Lachowie. Następnie przeniesiony został do rejonu budzanowskiego w obwodzie tarnopolskim, gdzie był mierniczym, a później nauczycielem i inspektorem metodycznym matematyki. Od końca 1941 r. przebywał razem z żoną w obwodzie andiżańskim w Uzbekistanie, pracował najpierw w kołchozie. W tym okresie rodzice i obaj bracia P-a zostali w r. 1940 wysiedleni przez Niemców do getta w Sieradzu i zamordowani w r. 1943. Od maja 1942 P. pracował w rejonie woroszyłowskim jako mierniczy. Gdy w r. 1944 zorganizował się w tym obwodzie Związek Patriotów Polskich, P. został przewodniczącym zarządu rejonowego i był delegatem na ogólnorepublikański i środkowoazjatycki Zjazd Kultury Polskiej w Taszkiencie (1944).

P. w maju 1946 wrócił do Polski i zamieszkał we Wrocławiu, gdzie od czerwca t. r. aż do śmierci pracował na Uniwersytecie. W l. 1946–51 był starszym asystentem Hugona Steinhausa przy katedrze matematyki na Wydziale Maternatyki-Fizyki i Chemii Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. W r. 1950 uzyskał tu doktorat na podstawie rozprawy pt. Uwagi o oznaczaniu objętości pni drzewnych („Prace Wrocł. Tow. Nauk.” S. B nr 31, Wr. 1950). W l. 1951–3 pracował w Wyższej Szkole Rolniczej (WSR) jako zastępca profesora i kierował katedrą statystyki matematycznej, po czym 1 IX 1953 powrócił na Uniw. Wrocł. jako samodzielny pracownik nauki i zastępca profesora (1 IX 1954) przy katedrze zastosowań matematyki. Dn. 29 I 1955 został mianowany docentem, a 26 IX 1957 profesorem nadzwycz. W r. 1957 uzyskał stopień naukowy doktora nauk matematycznych (odpowiadający ówcześnie habilitacji) na podstawie pracy pt. O zbiorach punktów materialnych i abstrakcyjnych w badaniach przyrodniczych („Spraw. Wrocł. Tow. Nauk.” Nr 12: 1957, dod. s. 1–14). Od 1 X 1960 do końca życia P. był kierownikiem katedry zastosowań matematyki na Wydziale Matematyki-Fizyki i Chemii, a w l. 1956–8 dziekanem tego Wydziału. Równocześnie od r. 1952 dodatkowo pracował w Instytucie Matematyki PAN, a w ostatnich pięciu latach jako kierownik tamtejszego Działu Zastosowań Przyrodniczych, Gospodarczych i Technicznych. Był też organizatorem i kuratorem Zakładu Statystyki i Metod Matematycznych Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

P. był współtwórcą tzw. wrocławskiej szkoły matematycznej, pionierem praktycznego zastosowania matematyki w biologii (antropologii, botanice, zoologii), medycynie, leśnictwie, rolnictwie i gospodarce, autorem 91 publikacji. Najwięcej prac (24) poświęcił metodom taksonomicznym (tzw. taksonomia wrocławska), polegającym na porządkowaniu i klasyfikowaniu zbioru osobników, co znalazło szerokie zastosowanie w systematyce biologicznej. Głównym elementem tej metody było graficzne wykreślenie najkrótszego dendrytu łączącego wszystkie punkty metryczne danego zbioru cech w celu uchwycenia podobieństwa między osobnikami populacji. Druga grupa prac (8), związana z antropologią, dotyczyła metod badania rozwoju osobniczego dzieci i znalazła rozwiązanie w opracowaniu tablic norm wzrostu i ciężaru ciała dzieci w zależności od wieku. Trzecia grupa prac (9), związana z praktycznym leśnictwem, obejmowała także badania nad rozwojem drzewostanów, ale głównie znalazła zastosowanie w dendrometrii przy obliczaniu masy drewna i zaprojektowaniu przez P-a przyrządów mechanicznych do pomiarów pni w postaci profilometru i dendrometru. Wreszcie inne prace P-a dotyczyły opracowania longimetru do wyznaczania długości krzywych empirycznych czy cybernetycznych modeli medycznych przy rozwiązywaniu zagadnień diagnozy i terapii. Wymienione kierunki badań znalazły podsumowanie w jego 3-tomowej monografii pt. Matematyka dla przyrodników i rolników (W. 1958–63 cz. 1–3). Był to pierwszy polski podręcznik matematyki dla przyrodników; P. otrzymał zań nagrodę ministerialną.

P. był inicjatorem i organizatorem Polskiego Tow. Biometrycznego, w l. 1961–4 pierwszym jego prezesem. Redagował założony przez siebie w r. 1964 organ tego Towarzystwa, pt. „Listy Biometryczne”. Był także członkiem Komitetu Redakcyjnego „Zastosowań Matematyki”, członkiem Rady Głównej Min. Szkolnictwa Wyższego, Rady Naukowej Zakładu Antropologii PAN, Rady Naukowej Instytutu Biologii Stosowanej WSR (1964), Komitetu Nauk Matematycznych i Komitetu Nauk Klinicznych PAN. Należał do wielu towarzystw naukowych krajowych (był prezesem Oddziału Wrocławskiego Polskiego Tow. Matematycznego) i zagranicznych, m. in. amerykańskich: The Biometric Society i Institute of Mathematical Statistic, oraz angielskiego Operational Research Society. Kilkakrotnie reprezentował polską matematykę na międzynarodowych zjazdach: w Pradze (1948), Paryżu (1957), Budapeszcie (1960), Berlinie (1961); w r. 1962 przez pół roku przebywał na uniwersytecie kalifornijskim w Berkeley. P. zmarł nagle 17 IX 1965 we Wrocławiu i pochowany został na cmentarzu przy ul. Grabiszyńskiej.

W małżeństwie (od r. 1939) z Bellą Rozenwaks, z zawodu kreślarzem, miał P. dwóch synów: Zygmunta (ur. 1946), fizyka w Instytucie Matematyki Politechniki Wrocławskiej, i Macieja (ur. 1952), inżyniera mechanika w Przedsiębiorstwie Komunalnym w Sejnach.

 

Nauka polska we Wrocławiu w latach 1945–1965 i jej znaczenie społeczne, Wr. 1965 s. 120, 122, 124, 194–5; Rutkiewicz I., Archipelag nauki, Wr. 1966 s. 37–8; Uczeni wrocławscy 1945–1979, Wr. 1980 s. 140–2; Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1955, Wr. 1959 I 145, 153–5, 169, II 87, 307–8; Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1970, Księga jubileuszowa, Wr. 1970 s. 152, 160–1, 167, 185–7; Wkład Polaków do kultury świata, L. 1976; – Wrocławski Informator Uniwersytecki na lata akad. 1957/58–1961/62; – „Colloquium Mathematicum” 1967 fascykuł 1 s. 147–59 (z wykazem publikacji, fot.); „Gaz. Robotn.” 1957 nr 63 s. 4, 1965 nr 223 s. 2, nr 224 s. 2; „Listy Biometryczne” (Wr.) 1966 nr 12–15 s. 1–2 (fot.); „Problemy” 1966 nr 2 s. 72 (fot.); „Przekrój” 1965 nr 1068 s. 2; „Słowo Pol.” 1965 nr 223 s. 2, nr 224 s. 2, nr 266 s. 1; „Tryb. Ludu” 1965 nr 260 s. 2, nr 261 s. 5, nr 262 s. 5; „Wiad. Mat.” S. II (W.) 1967 nr 1 s. 29–36 (wykaz publikacji, fot.); „Zastosowania Matematyki” 1966 nr 4 s. 293 (fot.); „Życie Warszawy” 1965 nr 225 s. 5, nr 226 s. 7, nr 227 s. 6; – Arch. Uniw. Wrocł.: Teczka personalna P-a; – Informacje żony P-a z Wrocławia.

Andrzej Dzięczkowski

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Leon Kozłowski

1892-06-06 - 1944-05-11
premier II RP
 

Józef Fryźlewicz

1932-03-01 - 2018-08-17
aktor teatralny
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jerzy Ignacy Skowroński

1901-09-05 - 1986-05-14
elektrotechnik
 

Kazimierz Wincenty Sikorski

1895-06-28 - 1986-07-23
kompozytor
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.