Patzer Kazimierz Władysław Juliusz (1877–1944), inżynier elektromechanik, założyciel elektrotechnicznych zakładów w Warszawie. Ur. 15 XI w Łodzi, w osiadłej w Polsce ok. XVIII w. rodzinie pochodzenia szwajcarskiego; był synem urzędnika kolejowego Ludwika i Olgi z Gebhardtów, córki właściciela farbiarni łódzkiej Karola, bratankiem Aleksandra (1848–1907) założyciela i kierownika technicznego pierwszej w Warszawie mechanicznej odlewni żeliwa ciągliwego oraz galanterii żelaznej i cynkowej. P. ukończył szkołę realną W. Górskiego w Warszawie, a następnie szkołę politechniczną w Mittweidzie z dyplomem inżyniera elektromechanika (1903). Podczas studiów był przewodniczącym studenckiego tow. polskich techników «Vistula». Po powrocie do kraju założył w Warszawie jedno z pierwszych polskich przedsiębiorstw elektrotechnicznych, które działało początkowo pod nazwą Biura Urządzeń Elektrycznych i zajmowało się wykonywaniem instalacji elektrycznych wraz z ich planami, głównie w fabrykach (m. in. w papierni «Myszków») i w gmachach publicznych (np. w Belwederze i Komendzie Miasta), a także zakładaniem małych elektrowni miejskich, m. in. w Wołominie i Międzyrzecu Podlaskim. Ponadto biuro dostarczało wszelkie artykuły elektrotechniczne do wykonania tych robót i pośredniczyło w sprzedaży niektórych wyrobów krajowych i zagranicznych, np. żarówek elektrycznych «Jota» i lamp łukowych «Helja» i «Regina». Za pośrednictwem swego przedstawicielstwa w Kijowie biuro dostarczało też wyroby do Rosji.
Na pocz. 1914 r. P. założył własną fabrykę wyrobów elektrycznych, zmieniając równocześnie nazwę firmy na Tow. Akcyjne Zakładów Elektrotechnicznych Inżynier Kazimierz Patzer (IKP). Głównym asortymentem produkcji fabryki IKP były wszelkiego rodzaju rury izolacyjne (bergmanowskie, peszlowskie, stalowo-pancerne) do zakładania w nich przewodów elektrycznych, wraz z niezbędnymi dodatkami, jak mufki, kolanka, puszki rozgałęźne, skobelki itp. Poza tym przedsiębiorstwo IKP zajmowało się nadal wykonywaniem instalacji elektrycznych, remontami i dostawą maszyn, aparatów i materiałów elektrotechnicznych dla wielu zakładów przemysłowych i instytucji państwowych, m. in. dla Funduszu Kwaterunku Wojskowego. W r. 1929 przedsiębiorstwo IKP (o całkowicie polskim kapitale zakładowym podwyższonym z 250 000 zł do 1 mln zł, zatrudniające ok. 170 pracowników) miało oddziały w wielu miastach kraju, a za swoje wyroby zostało nagrodzone brązowym medalem Min. Przemysłu i Handlu na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w r. 1929. Od r. 1930 Zakłady IKP weszły w skład syndykatu 4 fabryk elektrotechnicznych rur izolacyjnych w Polsce, tj. Centralnego Biura Sprzedaży Rur Izolacyjnych «Centrorur», którego P. został członkiem zarządu. Urządzenia fabryki IKP spaliły się w czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939, ale biuro i sklep fabryczny były czynne w czasie okupacji niemieckiej aż do zburzenia podczas powstania warszawskiego w r. 1944. P. był też specjalistą w zakresie instalacji elektrycznych i opatentował m. in. rurkę izolacyjną do przewodów elektrycznych i łącznik do niej (patent polski nr 21402 z r. 1935). W r. 1936 został powołany na rzeczoznawcę w komisji rewizyjnej oceniającej działalność Inspekcji Elektrycznej m. stoł. Warszawy, zwłaszcza w zakresie stanu oświetlenia stolicy. W okresie filmu niemego założył i prowadził Tow. Kinematograficzne «Biograf Polski» z własnym atelier, mające przedstawicielstwo filmów włoskich. W r. 1919 był współzałożycielem komitetu organizacyjnego, a potem członkiem Polskiego Związku Przemysłowców Filmowych.
P. zajmował się także działalnością społeczną. W czasie pierwszej wojny światowej uczestniczył w pracach komisji kwaterunkowej Sekcji Dostaw Nakazanych przy Zarządzie Miejskim w Warszawie. W l. 1916–17 był członkiem czynnym Warszawskiego Tow. Popierania Drobnego Przemysłu Metalowego. Pracował też od r. 1918 w Tow. Doraźnej Pomocy Lekarskiej (Pogotowie Ratunkowe), w którym został w r. 1931 członkiem zarządu. Był wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Techników Polskich, członkiem honorowym Tow. Zachęty Sztuk Pięknych i Warszawskiego Tow. Dobroczynności. Zmarł 22 IX 1944 wycieńczony chorobą podczas powstania warszawskiego; został pochowany na tymczasowym (doraźnym) cmentarzu i po ekshumacji w r. 1945 przeniesiony do grobowca rodzinnego na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 211–3).
Z małżeństwa z Janiną Czarniecką (zm. w r. 1927), licencjatką nauk handlowych w Liège, pracownikiem biura Zakładów Ostrowieckich w Warszawie, P. pozostawił dzieci: Kazimierza (1922–1978), Zofię (ur. 1919), zamężną Wyrzykowską, Ninę (ur. 1920), prowadzącą po wojnie rzemieślniczy warsztat elektryczny w Warszawie, i Marię (ur. 1924), zamężną Strauss.
Informator przemysłu i handlu m. Warszawy, W. 1942; Kalendarz informacyjno-encyklopedyczny (Pogotowia Ratunkowego), W. 1939 s. 66; Księga adresowa Polski, W. 1926/27 s. 1477, 1478, 2439 (ogłoszenie); Polski przemysł elektrotechniczny. Przewodnik, Oprac. W. Barthel i P. Januszewski, W. 1933; Spis członków Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie, W. 1923, 1937; Zestawienie elektrotechnicznych firm handlowych i zakładów przemysłowych, W. 1939 pozycja 138; – Dzieje Mokotowa, W. 1972 s. 253; Historia elektryki polskiej, W. 1972 IV; Jewsiewicki W., Polska kinematografia w okresie filmu niemego (1895–1929/30), Ł. 1966; tenże, Przemysł filmowy w Polsce w okresie międzywojennym (1919–1939), Ł. 1951; Moskalewski T., Historia przemysłu kablowego w Polsce, W. 1971 s. 57; Rocznik Warszawski, 1961 II 174, 177, 184, 186, 187; Zawadzki J., XXXV lat działalności Tow. Doraźnej Pomocy Lekarskiej w Warszawie (1897–1932), W. [b. r.]; – Dziennik Urzędowy dla Generalnego Gubernatorstwa, 1943 nr 50 s. 1310; Dziubek B., Zaczynałem u Lilpopa, W. 1969 s. 164; Fundusz Kwaterunku Wojskowego 1927–1937, W. 1938 s. XXXII; Kalendarzyk polityczno-historyczny m. stoł. Warszawy na r. 1917; Monitor Pol., 1923 nr 207, 1926 nr 219, 1929 nr 241, 1932 nr 246; Przemysł i handel Królestwa Polskiego, Oprac. A. R. Sroka, W. 1912 nr 17371, 19248, ogłoszenie nr 1812; I Rocznik Warsz. Tow. Popierania Drobnego Przemysłu Metalowego za 1916 r., W. 1917 s. 83; toż, za r. 1917 s. 46; Sroka A. R., Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów, W. 1922 nr 4752, ogłoszenie nr 598, 1930 nr 3825; – „Przegl. Elektrotechn.” 1919 s. I, 1921 s. 35, 43, 74, 1926 s. 362, 1928 s. 24, 572, 575, 1929 s. 686–7, 706, 1930 s. 97, 98, 100, 1935 s. 111–12; – Arch. Państw. w W.: Hipoteka warsz., nr 693 D (sygn. 767), s. 12, 124, 137, 138–139, akta „Centroprzewodu” z l. 1931–43; – Bibliogr. dotycząca Aleksandra: Gierdziejewski K., Zarys dziejów odlewnictwa polskiego, W. 1954 s. 224, 233, 255; Pruss W., Rozwój przemysłu warszawskiego w latach 1864–1914, W. 1977 s. 97 (rys. fabryki P-a), 101; – Sroka A. R., Przemysł fabryczny w Królestwie Polskim, W. 1911 pozycja 1183, ogłoszenie nr 25; – Kalendarz Warsz. J. Ungera na r. 1887, 1895 (ogłoszenie nr 4140); „Kur. Warsz.” 1907 nr 114, 118, 119, 120; – Materiały udostępnione przez Ninę Patzer oraz informacje Jana Wolańskiego.
Jerzy Kubiatowski