INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Konstanty Mateusz Siemaszko  

 
 
1894-10-22 - 1985-03-13
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemaszko Konstanty Mateusz (1894–1985), biskup prawosławny. Ur. 22 X we wsi Babice w pow. biłgorajskim, był synem miejscowego proboszcza prawosławnego Józefa i Natalii Górskiej.
Po zdaniu w r. 1912 matury w gimnazjum w Chełmie, S. wstąpił do tamtejszego prawosławnego seminarium duchownego, a w r. 1914 rozpoczął studia na Uniw. Warsz. W czasie działań wojennych 1915 r. został ewakuowany do Nieżyna (gub. czernihowska). Uczęszczał tam do Instytutu Historyczno-Filologicznego im. ks. Bezborodki, który ukończył w r. 1918 (lub 1917) i podjął prace w tamtejszym gimnazjum męskim. Od czerwca 1919 do lutego 1920 służył jako porucznik artylerii w wojsku rosyjskim i w Armii Ochotniczej A. I. Denikina. Następnie S. powrócił do Polski i został oficerem kancelaryjnym w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Zamościu w stopniu porucznika.
W r. 1920 S. osiadł w Aleksandrowie Kujawskim, gdzie uczył w gimnazjum miejskim. Od kwietnia 1921 do czerwca 1922 był referentem w prawosławnym konsystorzu metropolitalnym w Warszawie. Dn. 25 VI 1922 został wyświęcony w Warszawie na księdza przez prawosławnego metropolitę warszawskiego Jerzego (Jaroszewskiego) i mianowany wikariuszem parafii prawosławnej w Tarnogrodzie w pow. biłgorajskim. W r. 1923, następny metropolita, Dionizy (Waledyński) mianował S-ę proboszczem tarnogrodzkim, a w r.n. dziekanem biłgorajskim. Jednocześnie S. pełnił obowiązki katechety w szkole podstawowej w Tarnogrodzie. Dn. 1 IV 1925 Min. Spraw Wojskowych powołało S-ę, na jego prośbę, do służby czynnej i przydzieliło jako kapelana okręgowego do Dowództwa Okręgu Korpusu (DOK) V w Krakowie w randze kapitana. Od 31 X 1927 S. pełnił funkcję szefa duszpasterstwa prawosławnego DOK V. Wg opinii swego przełożonego gen. Stanisława Wróblewskiego, S. «był gorliwy i dbały […], taktowny i lojalny państwowo» oraz «niezbyt tolerancyjny» wobec prawosławnych przyznających się do narodowości rosyjskiej. Od 9 XII 1932 S. był dziekanem duszpasterstwa prawosławnego w DOK VI we Lwowie w stopniu starszego kapelana (tj. majora). Jednocześnie zaangażował się w promowany przez wojsko ruch Polaków prawosławnych, za którego przywódcę był uważany. Ruch ten postulował wprowadzenie języka polskiego do praktyk duszpasterskich w parafiach z ludnością polską oraz do nauczania religii w szkołach.
Dn. 12 XI 1938 S. złożył śluby zakonne w Ławrze Poczajowskiej przyjmując imię zakonne Mateusz; 28 XI został mianowany biskupem brasławskim i sufraganem diec. wileńskiej; jednocześnie uzyskał urlop z wojska. Nominacja ta była zapewne spowodowana przez czynniki wojskowe. Dn. 29 XI t.r. otrzymał w Ławrze chirotonię biskupią z rąk metropolity Dionizego. Na początku grudnia S. uczestniczył w inauguracji prac Prawosławnego Instytutu Naukowo-Wydawniczego w Grodnie i został wybrany na prezesa jego zarządu. Dn. 9 XII przybył do Wilna i objął faktyczne kierownictwo diecezją, w zastępstwie chorego arcybpa Teodozjusza (Fieodosjewa). Nawiązał bliską współpracę ze Stow. Polaków Prawosławnych im. Marszałka Piłsudskiego i w styczniu 1939 zainicjował w Wilnie publikację „Dwutygodnika Prawosławnego” (ukazało się 7 numerów), którego zadaniem miało być patriotyczne wychowanie młodzieży prawosławnej w Polsce. Działalność S-i w tym duchu wywołała zdecydowaną kontrakcję kół rosyjsko-prawosławnych; już jego pierwsze kazanie w języku polskim wygłoszone w kościele św. Ducha wywołało demonstrację części uczestników nabożeństwa. Wg spekulacji prasowych S. miał być kandydatem na następcę metropolity Dionizego, którego władze polskie chciały usunąć.
Po wybuchu wojny w r. 1939 S. poprzez Litwę i Łotwę (gdzie w Rydze spędził jakiś czas) przedostał się w listopadzie t. r. do Francji i został przydzielony do Min. WRiOP w rządzie Władysława Sikorskiego. Od stycznia 1945 przebywał w Anglii, służąc w stopniu pułkownika-protoprezbitera w Min. Obrony Narodowej. Był szefem Duszpasterstwa Prawosławnego 1. Korpusu WP w Szkocji i zastępcą biskupa wojskowego (prawosławnego). Po drugiej wojnie światowej S. osiadł w Londynie. Od sierpnia 1947 był członkiem Rady Biskupiej przy arcybpie Sawie Sowietowie. Do czasu usunięcia z metropolii warszawskiej metropolity Dionizego w r. 1948 S. był traktowany jako czynny biskup Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Po śmierci (w maju 1951) arcybpa Sawy (Sowietowa), pełnił funkcję zwierzchnika Polskiego Kościoła Prawosławnego w Wielkiej Brytanii (Polish Orthodox Church in Great Britain z siedzibą na Penywern Rd.) z tytułem biskupa Aspendos, wikariusza (sufragana) arcybiskupstwa Thyateiry i Wielkiej Brytanii pod jurysdykcją patriarchatu ekumenicznego w Konstantynopolu. W maju t. r. powołał do życia konsystorz diecezjalny. Wziął też udział w t. r. w Konferencji Światowej Rady Kościołów w Niemczech. Uczestniczył w polskich manifestacjach patriotycznych na terenie Wielkiej Brytanii, szczególnie w obchodach katyńskich. S. zmarł w Londynie 13 III 1985, pogrzeb odbył się 22 III z prawosławnej katedry św. Marii na Camberwell New Rd. Pochowany został w grobowcu polskich biskupów prawosławnych na cmentarzu Brompton. Był odznaczony m.in. Komandorią Orderu Odrodzenia Polski 3 kl.
Z małżeństwa z Anną z Karpików (zm. 1923) S. miał córkę Irenę (ur. 1922).

[Lemeševskij] Metropolit Manuil, Die russischen Orthodoxen Bischöfe von 1893 bis 1965, [Oprac.] C. Patock, Erlangen 1986 IV 305–6; Rocznik oficerski, W. 1928, 1932; Suchcitz A., „Non omnis moriar”. Polacy na londyńskim cmentarzu Brompton, W. 1992; – Kiryłowicz S., Z dziejów prawosławia w II Rzeczypospolitej Polskiej, W. 1985 s. 44; Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, W. 1989; Svitič A., Pravoslavnaja cerkov’ v Pol’še i ee avtokefalija, Buenos Aires 1959 s. 175, 186; Urban K., Kościół prawosławny w Polsce 1945–1970, Kr. 1992; Vlasovs’kij I., Naris istoriï ukraïns’koï pravoslavnoï cerkvi, Bound Brook 1975 IV 112, 165, 166, 174, 175; Wyszomirski T., Kościół prawosławny w Polsce w latach 1918–1939, „Novum” 1980 nr 3 s. 107; Zaïkyn W., Zarys dziejów ustroju Kościoła wschodnio-słowiańskiego, Lw. 1939 I 132–3; – Dziennik Personalny MSWojsk., W. 1925 nr 30 s. 146, nr 46 s. 221, 1926 nr 7 s. 37, 1927 nr 25 s. 294, 1932 nr 13 s. 430, 1934 nr 11 s. 190; Jeżewski B., Polski Londyn, Londyn 1971; Kościół prawosławny na Białostocczyźnie w ocenie władz II Rzeczypospolitej. Wybór dokumentów, Wyd. G. Sosna, Ryboły 1991; – „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1985 nr 16 s. 1, nr 18 s. 8; „Gaz. Kośc.” R. 46: 1939 nr 4 s. 50–2; „Oriens” R. 6: 1938 s. 187, R. 7: 1939 s. 9; „Orthodoxia” 1984 s. 62; „Przegl. Katol.” R. 77: 1939 s. 152–3; „Przegl. Prawosławny” R. 1: 1939 nr 1 s. 9–13 (fot.), 27–8, 30, nr 2 s. 32, nr 3 s. 21–4, 27–8, nr 6 s. 4–8, 27; „Russkij golos” 1939 nr 16; „Russkoe slovo” 1939 nr 16; „Słowo” 1938 nr 339 s. 3, nr 342 s. 3; „Ukraïns’ka presova služba” 1940 nr 10; „Voskresnoe čtenie” 1939 nr 4 s. 52–3; „Wiad. Metropolii Prawosławnej w Pol.” R. 1: 1938 nr 3 s. 1, nr 4 s. 3–4, nr 5 s. 1, 3, nr 7 s. 3–4, nr 8 s. 3, R. 2: 1939 nr 7 s. 4, nr 8 s. 3 (fot. zbiorowa); – CAW: Teczka personalna S-i; Inst. Pol. i Muz. im. gen. Sikorskiego w Londynie: A. XII. 26/27 (teczka personalna S-i), A. 11. E/1483; USC w Obszy: Księgi metrykalne parafii prawosławnej w Babicach; – Naumov E., Očerki prošlogo pravoslavnoj cerkvi v Pol’še (1920–1970 gg), Podbiel’e 1970 (mszp. w posiadaniu K. Urbana); – Informacje parafii prawosławnej w Tarnogrodzie, Zdzisława A. Siemaszki z Thornton Heath, Edwarda Kwiatkowskiego z Obszy, Kazimierza Urbana z Kr. i Andrzeja Suchcitza z Londynu.
Andrzej A. Zięba

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.