Przebendowski Konstanty (1776–1831), pułkownik wojsk Ks. Warsz., generał armii Król. Pol. Ur. 26 XII w Gdańsku, był wnukiem Józefa Antoniego (zob.), synem Augusta i Wilhelminy z Rumpfów.
Służbę wojskową P. rozpoczął w r. 1792 w 14 regimencie pieszym im. Potockich armii kor. Po rozwiązaniu pułku w r. 1793 wstąpił jako chorąży do sformowanej przez konfederację targowicką brygady kawalerii narodowej «Złotej Wolności». Brał udział w insurekcji kościuszkowskiej; dn. 6 V 1794 mianowany został porucznikiem w 17 regimencie pieszym. Uczestniczył w działaniach obronnych na linii Bugu-Narwi, w obronie Warszawy (13 VII–6 IX 1794), a po upadku powstania w akcjach zbrojnych na pograniczu tureckim na Wołoszczyźnie. Na wiadomość o powstających Legionach Polskich pod dowództwem gen. Henryka Dąbrowskiego przedostał się przez Konstantynopol do Włoch, i z końcem 1797 r. dotarł do Mediolanu, a następnie do Rimini. Dn. 11 II 1798 umieszczony został w stopniu podporucznika nadliczbowego w 1 batalionie 1 Legii, 3 III otrzymał etat. Dn. 4 V 1799 został porucznikiem w 3 batalionie, 18 V t. r. – kapitanem, a 19 VII – adiutantem polowym gen. Władysława Jabłonowskiego. Odbył kampanie lat 1798–9 oraz 1800, w bitwie pod Novi (15 VIII 1799) został ranny. Dn. 2 VIII 1801 przeznaczony został na dowódcę 6 kompanii 2 batalionu Legii Naddunajskiej, stacjonującej w Toskanii. W czasie urlopu został wyznaczony na adiutanta przez gen. Jabłonowskiego, przygotowującego się do wyjazdu na San Domingo. Przybywszy na wyspę już po śmierci gen. Jabłonowskiego, objął przejściowo dowództwo 6 kompanii 2 batalionu 3 półbrygady polskiej (113 liniowej francuskiej), skąd przeszedł na stanowisko adiutanta gen. D. Rochambeau, naczelnego dowódcy armii San Domingo, z awansem na stopień szefa szwadronu (6 XI 1802). Odznaczył się w walkach o front Petit Gaâve w Departamencie Zachodnim wyspy (29 III–7 IV 1803). Wraz z gen. Rochambeau, w wyniku kapitulacji Cap Français dostał się 30 XI 1803 do niewoli angielskiej. Uwolniony na Jamajce (11 XII 1803), udał się do Stanów Zjednoczonych (11 III 1804).
P. powrócił do Francji (w Bordeaux był 4 VII 1804 i zamieszkał w Châlons-sur-Marne. Już w czasie kampanii 1805 r. przeznaczony został (6 XI) do sztabu gen. A. Marmonta, dowódcy 2 korpusu Wielkiej Armii. Uczestniczył w kampanii 1805 r., m. in. w działaniach pod Leoben oraz 1806 r. w Dalmacji. Po wkroczeniu Napoleona na ziemie polskie oraz rozpoczęciu formowania siły zbrojnej P. przybył do kraju i 23 III 1807 umieszczony został w stopniu majora w 1 p. kawalerii narodowej, przemianowanym następnie na 1 p. strzelców konnych armii Ks. Warsz. Dn. 7 IV t. r. objął dowództwo pułku w miejsce rannego płka Michała Dąbrowskiego, w składzie dywizji gen. Józefa Zajączka. Na czele oddziału własnego pułku oraz jazdy kaliskiej walczył pod Szczytnem (13 IV 1807). Za dotychczasowe zasługi odznaczony został 1 I 1808 krzyżem kawalerskim Virtuti Militari. Uczestniczył też ze swym pułkiem w wojnie polsko-austriackiej 1809 r., m. in. w bitwach pod Raszynem (19 IV), Radzyminem (25 IV), Gołębicami (27 V), Sandomierzem (6 i 7 VI). Nagrodzony został 14 VI 1809 orderem kawalerskim Legii Honorowej. W czasie organizacji WP, dokonanej 23 XI 1809, pułk P-ego otrzymał przydział do 3 brygady gen. Józefa Niemojewskiego w 1 dywizji gen. Zajączka; przy podziale wojskowym Księstwa na cztery okręgi (20 III 1810) P. przeznaczony został ze swym pułkiem, jednym z najpiękniejszych i najlepiej wyćwiczonych pułków jazdy Księstwa, pod rozkazy gen. Michała Piotrowskiego, komendanta departamentu radomskiego, i gen. Michała Sokolnickiego, komendanta 4 okręgu wojskowego w Radomiu. Odbył kampanię rosyjską w r. 1812, początkowo w 19 brygadzie lekkiej jazdy dowództwa gen. Tadeusza Tyszkiewicza. Na czele pułku walczył w nieszczęśliwej bitwie pod Romanowem (14 VII), ponosząc duże straty. Po zdobyciu Smoleńska pozostał w mieście dla przeorganizowania i uzupełnienia mocno uszczuplonego pułku. Dn. 22 VIII 1812 został P-emu przyznany order oficerski Legii Honorowej.
W czasie odwrotu Wielkiej Armii spod Moskwy P. ze swoimi strzelcami prowadził cofające się resztki korpusu marszałka M. Neya po opuszczeniu Smoleńska i starciu z nieprzyjacielem pod Krasnem (18 XI), a następnie przedarł się samotnie do obozu E. Beauharnais, wicekróla włoskiego. Jego korpus ruszył z pomocą marszałkowi Neyowi, otoczonemu pod Jakubowem. W czasie przeprawy szczątków armii napoleońskiej przez Berezynę P. prowadził rozpoznanie na czele oddziału jazdy w kierunku na Ziembin (27 XI). W dalszym odwrocie z resztkami swojego pułku należał do przedniej straży armii w drodze do Mołodeczna; pod tym miasteczkiem, osłaniając odwrót straży tylnej, dostał się do niewoli (5 XII 1812). Po uwolnieniu umieszczony został 20 I 1815 w powstającej armii Król. Pol. w stopniu pułkownika, z przeznaczeniem na szefa sztabu dywizji ułanów, niebawem jednak (2 II 1815) mianowany został tymczasowym («ad interim») dowódcą 1 brygady w tejże dywizji, po zmarłym gen. Janie Konopce. Dn. 29 XI 1815 otrzymał nominację na stopień generała brygady z przydziałem do dywizji ułanów, 13 XII t. r. zatwierdzony został na stanowisku dowódcy 1 brygady. Dn. 17 X 1816 odznaczony był Orderem Św. Anny 2 kl. z brylantami. Od 23 IV 1817 pełnił obowiązki dowódcy dywizji strzelców konnych w miejsce urlopowanego gen. Stanisława Klickiego, 3 X t. r. otrzymał dowództwo 1 brygady tej dywizji. Ze sztabem swej brygady stacjonował w Sieradzu. Za nienaganną postawę i osiągnięte wyniki w służbie nagradzany był kolejno orderami: Św. Stanisława 3 kl. (17 X 1819), Św. Stanisława 2 kl. (18 X 1820), Św. Stanisława 1 kl. (25 VI 1829), Św. Anny I kl. (5 VII 1830) oraz Znakiem Honorowym za 30 lat nieskazitelnej służby oficerskiej (24 V 1830).
W r. 1830 miejscem stacjonowania sztabu P-ego był Piotrków, on sam natomiast pełnił w Łowiczu ponownie obowiązki dowódcy dywizji strzelców konnych, zastępując przebywającego na dłuższym urlopie gen. Klickiego. W czasie powstania listopadowego, na skutek podeszłego wieku i złego stanu zdrowia nie pozostał w służbie liniowej, lecz mianowano go organizatorem siły zbrojnej woj. mazowieckiego i kaliskiego z siedzibą swojego sztabu w Kutnie (10 I 1831). Na tym stanowisku nie wykazywał większej aktywności. Zmarł 1 X 1831 prawdopodobnie w Warszawie, jeszcze przed opuszczeniem terytorium Król. Pol. przez główne siły armii polskiej, dowodzone przez gen. Macieja Rybińskiego.
P. żonaty był (4 III 1809 w Warszawie) z Zuzanną Teklą z Zielińskich, córką Antoniego, star. raciążskiego, 1. v. Józefowa Zielińską (zm. 7 III 1842 w Warszawie), właścicielką dóbr Gąsocin, Duczymin i Rycice w woj. płockim.
Enc. Wojsk.; Pol. Enc. Szlachecka, X; Łoza, Legia Honorowa; Uruski; – Albrecht J., Z dziejów jazdy Księstwa Warszawskiego, W. 1922; Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; tenże, Wojsko Pol., 1815–30; Kalinka W., Pisma pomniejsze – Żywot Tadeusza Tyszkiewicza, Kr. 1900 s. 295; Kirkor S., Polacy w niewoli angielskiej w latach 1803–1814, Kr. 1981; Kukiel M., Wojna 1812 roku, Kr. 1937; Ostaszewski J., Z dziejów mławskiego Mazowsza, Mława 1934 (dotyczy żony); Pachoński J., Legiony Polskie. W. 1969–79 I–IV; tenże, Polacy na Antylach i Morzu Karaibskim, Kr. 1979; Skałkowski A., O kokardę Legionów, Lw. 1915; tenże, Polacy na San Domingo 1802–1809, P. 1921; Staszewski J., Walki kawaleryjskie pod Mirem i Romanowem 1812 r., W. 1934; Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego, W. 1980 (błędne informacje); Zielińscy G. J., Wiadomość historyczna o rodzie Świnków oraz rodzinie Zielińskich h. Świnka, Tor. 1881 II 125; Ziółek J., Mobilizacja sił zbrojnych na lewobrzeżu Wisły 1830–1831, L. 1973; – Akty powstania Kościuszki; Korespondencja księcia Józefa Poniatowskiego z Francją, P. 1923–9 II–IV; Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972 III 324–5; Pamiętniki Michała Ogińskiego o Polsce i Polakach..., P. 1873 IV 17–19; Roczniki Wojskowe Król. Pol., z l. 1817–30; Rozkazy dzienne Wodza Naczelnego z lat 1815–1830; – „Kur. Warsz.” 1842 nr 66; „Kwart. Hist.” T. 26: 1912 s. 98; „Mies. Herald.” 1930 s. 167, 1932 s. 59; – AGAD: Akty KRW rkp. 69c s. 10–11, BOZ rkp. 3132 s. 32–33; Arch. Hist. du Ministère de la Guerre w Paryżu, Sekcja Admin.: teki osobowe; Muz. w Łowiczu: Papiery gen. S. Klickiego (9 teczek); – Pachoński J., Słownik Biograficzny Oficerów Legionów Polskich 1797–1806, (mszp. w posiadaniu J. Pachońskiego).
Zbigniew Zacharewicz