INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Krystyna Radziwiłłówna  

 
 
1598-07-12 - 1658-05-01
Biogram został opublikowany w 1987 r. w XXX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Radziwiłłówna Krystyna, w zakonie Eufemia, (1598–1658), ksieni benedyktynek nieświeskich. Ur. 12 VII w Ołyce, była córką marszałka w. lit. Stanisława (zob.) i Marianny Myszczanki, siostrą Albrychta Stanisława, kanclerza W. Ks. Lit. (zob.).

Wcześnie (1599) osierocona, R. pozostawała pod opieką stryja Mikołaja Krzysztofa «Sierotki» (zob.), który w r. 1605 oddał ją do założonego przez siebie w r. 1591 klasztoru benedyktynek p. wezw. św. Eufemii w Nieświeżu. R. kształciła się tam w szkole klasztornej i po osiągnięciu wymaganego wieku przyjęła habit 2 VII 1614, ale z ostatecznym podporządkowaniem się decyzji rodziny jeszcze przez siedem lat zwlekała. Wreszcie 2 V 1621 złożyła śluby zakonne na ręce ówczesnej ksieni Doroty Hartmanówny (Brąsberskiej). Po śmierci tej ostatniej w r. 1630 została zgodnie z intencją rodu obrana ksienią. Dokonała trzech fundacji, wysyłając grupy zakonnic do Mińska (1631), do Smoleńska (1638) i do Orszy (1640), nie zabezpieczyła jednak podstaw materialnych nowych domów, zostawiając to ewentualnym dobrodziejom świeckim. Ostatnia z wymienionych tu fundacji była zresztą jej własną inicjatywą, bez żadnego świeckiego fundatora. Inteligentna i energiczna, R. była przez zakonnice lubiana, choć nie zdaje się, aby im świeciła wzorem szczególnej świątobliwości. Mimo wierności złożonym ślubom tryb życia prowadziła wielkopański. Z jej listów przebija przede wszystkim troska o dobro rodziny i sprawy materialne klasztoru: są liczne ślady jej działalności gospodarczej i procesowej, nie ma natomiast śladów działalności kulturalnej (np. edytorskiej). Na Litwie, gdzie ją nazywano «księżna jejmość panna ksieni nieświeska», cieszyła się dużym znaczeniem. Strzegła też pilnie swoich prerogatyw nawet tam, gdzie wg prawa kościelnego miała wątpliwe racje: i tak jej konflikt z bpem smoleńskim Piotrem Parczewskim o jurysdykcję nad nowo założonym klasztorem benedyktynek w Smoleńsku zakończył się pełną kapitulacją biskupa (1646). W r. 1648 R. razem ze zgromadzeniem schroniła się do zamku nieświeskiego przed nadciągającymi Kozakami. W r. 1655 wobec zbliżania się wojsk I. Chowańskiego towarzyszyła wraz z siostrami zakonnymi swemu bratu Albrychtowi Stanisławowi na Pomorze i schroniła się w Gdańsku. Tam zmarła 1 V 1658, ciało przewieziono do Nieświeża i pochowano w kościele klasztornym.

 

Domniemany portret R-y znajduje się w nieskatalogowanych zbiorach Muz. Narod. w W. (wiadomość niesprawdzona); – Kotłubaj E., Galeria Nieświeżska portretów radziwiłłowskich, Wil. 1857 s. 261–2 (większość dat należy tu poprawić wg akt klasztornych); – Borkowska M., Dzieje fundacji benedyktynek w Orszy, „Roczn. Human. KUL” T. 23: 1975 z. 2 s. 120; taż, Mniszki, Kr. 1980; – Radziwiłł, Memoriale; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. IV 697 (listy R-y), Dz. VIII 301 intercyza, Dz. VIII 323 s. 280–347 (regesty akt procesowych klaszt.); Arch. Benedyktynek Sierpeckich: A 6 (księga zmarłych klaszt. nieświeskiego); Arch. Benedyktynek Słonimskich (dziś w Staniątkach): fasc. 12 i 53 (listy); Arch. Benedyktynek Wileńskich (dziś w Żarnowcu): A 19 (metryka klasztoru mińskiego) s. 1–2.

Małgorzata Borkowska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.