Kalinowski Łukasz (2. poł. XVIII w.), chłop z Połągi, czynny w czasie powstania 1794 r. Wydarzenie, w którym K. wziął udział, wiązało się z działaniami przedsięwziętymi przez powstańców celem rozszerzenia insurekcji na terytorium Kurlandii, a zwłaszcza zdobycia tam broni. Generał major ziemiański pow. telszewskiego, Antoni Woytkiewicz, przygotowując wyprawę w tym kierunku, rozciągnął kordon między Połągą a Kłajpedą, czym zamknął drogę kurierom z Rosji do Prus. Ponieważ nieprzyjaciel zaczął wtedy przesyłać korespondencję drogą morską, powstańcy zorganizowali patrole na morzu. K. był członkiem załogi jednej z łodzi patrolowych. Dn. 25 V 1794 r. zauważono mały statek pruski (tzw. szmagę). Gdy kapitan statku odmówił zadośćuczynienia skierowanemu doń z łodzi wezwaniu do poddania się, K. rzucił się w morze z bronią w ręku, dopłynął do statku i pierwszy wdarł się na pokład. Wówczas właściciel statku, kupiec Adolf Schröder, poddał się bez walki, z wdzięczności zaś za zwrócenie mu statku («jako do handlu tylko» używanego) ofiarował powstańcom 7 armatek ze statku. K. w nagrodę za swój czyn otrzymał od p. Abramowiczowej pierścień złoty wysadzany brylantami. Wkrótce K. próbował powtórzyć swój wyczyn wobec statku rosyjskiego, ale «nie dość silnie wsparty od swoich» dostał się do niewoli. Udało mu się jednak z niej uciec. W nagrodę za dzielność dowództwo powstańcze mianowało K-ego chorążym. Tę nominację wykorzystano dla celów propagandowych, wskazując «rolnikom Polakom», jakie możliwości otwierają przed nimi władze powstańcze.

Korzon, Wewnętrzne dzieje, I; Mościcki, Gen. Jasiński; Twardowski B., Spis osób, które uczestniczyły w działaniach wojennych Kościuszki 1794 r., P. 1894 s. 111–2; – „Gaz. Narod. Wil.” 1794; nr 20 z 9 VII „Gaz. Wolna Warsz.” 1794 nr 25 s. 337; „Korresp. Narod. i Zagran.” 1794 nr 57 s. 1290.

Jerzy Kowecki