INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Marcin Siemianowski h. Grzymała  

 
 
ok. 1630 - VIII 1694
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemianowski Marcin h. Grzymała (ok. 1630–1694), kasztelan wieluński. Pochodził z rodziny, której gniazdem był Siemianów w ziemi gostynińskiej, z gałęzi osiadłej w końcu XVI w. w ziemi wieluńskiej. Był najstarszym synem Aleksandra Kazimierza i Barbary z Kempskich.

Uczył się S. w kolegium jezuickim w Kaliszu, zapewne do r. 1650. Służbę wojskową rozpoczął na początku r. 1651 w szeregach pospolitego ruszenia sieradzkiego, powołanego uniwersałami królewskimi ze stycznia i kwietnia t.r. W bitwie pod Beresteczkiem 29 VI walczył z Tatarami na lewym skrzydle wojsk królewskich, później w oddziale wspierającym centrum szyku polskiego, 30 VI u boku rajtarii elektorskiej, 10 VII uczestniczył w skutecznym ataku na tabor kozacki. Prawdopodobnie latem 1655 znalazł się ponownie w oddziałach pospolitego ruszenia sieradzkiego zgromadzonego przeciw Szwedom, które nie wzięło jednak udziału w walce. Zapewne dopiero w maju 1656 S. uczestniczył w zdobyciu Sieradza i Bolesławca, a następnie w letnich działaniach pod Warszawą (czerwiec – lipiec 1656). W poł. 1656 r. zaciągnął się jako towarzysz do chorągwi kozackiej star. bratiańskiego, Adama Działyńskiego, którą w styczniu 1657 w obozie pod Kcynią włączono do dywizji Stefana Czarnieckiego. W r.n. S. brał udział w wiosennej i letniej kampanii przeciw Szwedom, a potem przeciw wojskom siedmiogrodzkim. Zapewne walczył w bitwie pod Magierowem (11 VII), a potem dołączył do wojska zgromadzonego w obozie pod Krakowem. Po oswobodzeniu miasta uczestniczył w wyprawie Czarnieckiego do Nowej Marchii i na Pomorze szwedzkie. Od jesieni 1658 do lata 1659 brał udział w kampanii duńskiej: w zdobyciu w listopadzie Hadersleben i w grudniu t.r. Koldyngi. W jesieni 1659 w grupie jazdy Aleksandra Polanowskiego uczestniczył w działaniach przeciw szwedzkim garnizonom na Warmii. W r. 1660 wraz z jazdą Czarnieckiego brał udział w działaniach przeciw wojskom rosyjskim atakującym W.Ks.Lit. Walczył w bitwie pod Połonką 26 VI t.r., a następnie w kampanii letnio-jesiennej w t.r., w dywizji regimentarza Jerzego Lubomirskiego, w starciach z siłami rosyjskimi i kozackimi pod Lubarem, Słobodyszczami i Cudnowem (wrzesień, październik t.r.), gdzie został ranny. Wg Kaspra Niesieckiego S. był wówczas chorążym jednostki, lecz rejestry popisowe nie potwierdzają tego. Chorągiew S-ego znalazła się w zawiązanym w lipcu 1661 Związku Święconym, a po jego likwidacji w sierpniu 1663 została rozwiązana.

Zakończywszy służbę wojskową S. osiadł w jednym ze swoich majątków w ziemi wieluńskiej. Zapewne w r. 1667 otrzymał od star. wieluńskiego Hieronima Olszowskiego urząd pisarza grodzkiego wieluńskiego, zaś Zygmunt Olszowski, chorąży wieluński, scedował S-emu za zgodą króla (11 III) star. szczerczowskie w woj. sieradzkim. Wybrany na sejmiku wieluńskim 14 XII 1667 posłował S. na sejm zwycz. 1668 r. Został też posłem na sejm abdykacyjny Jana Kazimierza w t.r., brał również udział w elekcji Michała Korybuta w r.n. W l. siedemdziesiątych uczestniczył w działaniach samorządu szlacheckiego ziemi wieluńskiej, będąc członkiem licznych deputacji sejmikowych, zwłaszcza wyłanianych dla popisu jednostek wojskowych lokowanych w ziemi wieluńskiej. Uniwersałami hetmana polnego Dymitra Korybuta Wiśniowieckiego był także często powoływany w skład sądów wojskowych w sprawach o poczynione szkody w ziemi sieradzkiej i wieluńskiej. Uczestniczył nadto w pracach komisji powołanej do umocnienia fortyfikacji Dankowa. W r. 1674 podpisał S. z ziemią wieluńską elekcję Jana Sobieskiego. Od nowego star. wieluńskiego Marcina Olszowskiego dostał S. w r. 1677 urząd podstarościego i sędziego grodzkiego wieluńskiego. Dn. 31 X 1678 otrzymał nominację na cześnika sieradzkiego po Konstantym Tomickim. W r. 1683 posłował ze swej ziemi na sejm warszawski, został na nim wybrany do komisji do rozstrzygania sporów na granicy ze Śląskiem. Na sejmie 1690 r., na którym był także posłem wieluńskim, wszedł do komisji mającej rozpatrzyć sprawę granic star. krzepickiego i Śląska.

Jesienią 1691 S. ubiegał się o kaszt. brzezińską i 20 XI t.r. otrzymał nominację na ten urząd. Wiadomość o śmierci dotychczasowego (od maja t.r.) kaszt. Pawła Mniewskiego okazała się jednak mylna, a szlachta łęczycka zarzuciła S-emu bezprawne uzyskanie i oblatę przywileju; nie posiadał on też majątków w woj. łęczyckim i nie brał udziału w tamtejszych sejmikach. Mimo to S. używał tego tytułu przez cały r. 1692. Dn. 18 XII 1692 dostał S. kasztelanię wieluńską (tytułował się także kaszt. kamieńskim), lecz już 10 VII 1693 zrzekł się jej na rzecz swojego brata Mikołaja Antoniego.

Przodkowie S-ego utracili prawa do swoich wsi dziedzicznych w woj. rawskim (Siemianów, Narty i Łazy) na rzecz Radziejowskich. S. wykupił je w r. 1672 za 20 tys. złp. od Jana Radziejowskiego, star. bolesławickiego. Po śmierci ojca w wyniku dokonanego w r. 1675 z braćmi podziału majątku otrzymał dziedziczne Kuszynę, Pichlice oraz królewszczyzny: Mokrsko i Słupsko w ziemi wieluńskiej. W l.n. poprzez dzierżawienie lub skupywanie od okolicznej szlachty dóbr ziemskich, zgromadził znaczny majątek. W r. 1677 zakupił od kaszt. krakowskiego Stanisława Warszyckiego wieś Parzymiechy w ziemi wieluńskiej. W r. 1678 wydzierżawił Janowi S. Dąbrowskiemu wieś Chrząstową (należącą do trzymanego star. szczerczowskiego), otrzymując zapisy na jego dobrach w Radoszewicach, Kuźnicy Ługowskiej, Lipce i Mierzanowie w ziemi wieluńskiej. W r. 1680 od małżonków Wojciecha i Anny Ojrzanowskich odkupił za sumę 5 tys. złp. ich części miasteczka Osjaków w tejże ziemi, a wkrótce spłacił też posiadaczy innych jego części. Także w r. 1680 kupił od Wacława i Stanisława Reklewskich trzy wsie w ziemi wieluńskiej: Łaszów, Mierzyce i Przywóz. Zapewne w owym czasie dzierżawił nadto wsie Pudłów i Pudłówek. Był dobrodziejem kościoła w Siemianowie oraz pijarów i reformatów w Wieluniu. Wspierał w staraniach majątkowych swoich braci – najmłodszego Aleksandra Karola umieścił w kancelarii grodzkiej, zaś pozostałym (Andrzejowi, Mikołajowi Antoniemu i Kasprowi Teodorowi) umożliwił dokonywanie dogodnych transakcji majątkowych. Zmarł w sierpniu 1694 i został pochowany w kościele Zwiastowania Najśw. Marii Panny w Wieluniu przy klasztorze Reformatów.

S. był żonaty (ślub przed r. 1667) z Anną Olszowską (zm. 1683), córką Jana, kaszt. brzezińskiego, stryjecznego brata prymasa Andrzeja (zob.). Z małżeństwa z nią pozostawił córki: Barbarę i Zofię oraz synów: Marcina (zm. 1687), rzekomo stolnika inowrocławskiego, Jana (zm. 1708?), Franciszka Kazimierza, kaszt. wieluńskiego (1715–1750), i Mikołaja, star. sochaczewskiego.

Młodszy brat S-ego, Mikołaj Antoni (zm. 1697), poseł na sejmy 1683 i 1690 r., działacz sejmikowy i trybunalski, był w l. 1672–81 cześnikiem, w l. 1681–93 sędzią wieluńskim, dn. 23 VIII 1693 został mianowany kaszt. wieluńskim. Był dziedzicem dóbr: Konopnica, Głuchów, Walków, Wrońskie, Skrzynno i Niemierzyn w pow. wieluńskim. Żonaty z Urszulą Krystyną Radziejowską pozostawił syna Kazimierza Macieja, cześnika sieradzkiego.

 

Estreicher; Niesiecki; Stupnicki H., Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów, Lw. 1855–62; Elektorowie; Elektorów poczet; Urzędnicy, II/2, VI/2; Katalog zabytków sztuki w Pol., II z. 12 (pow. wieluński) s. 23; – Kłaczewski W., Abdykacja Jana Kazimierza, L. 1993 s. 245; Matwijów M., Ostatnie sejmy przed abdykacją Jana Kazimierza 1667 i 1668, Wr. 1992 s. 176; – Lustracje województwa rawskiego w XVII w., Wr. 1965; Lustracje województw wielkopolskich i kujawskich w XVII w., Cz. 2: woj. sieradzkie, Wr. 1969; Vol. leg., IV 1022, V 670, 788; – „Panegirycus” (Częstochowa) 1694; – AGAD: Metryka Kor. nr 210 k. 15–16, 27–28, 275–276, 768–769 (S. i Mikołaj), nr 220 k. 176–177, Sigillata t. 15 k. 60, Arch. Publ. Potockich nr 322 s. 1–143 (diariusz sejmu 1668), Akta Skarbowo-Wojsk. Dz. 85 nr 80 k. 7–13, nr 84 k. 148–174 (rejestry popisowe chorągwi A. Działyńskiego z l. 1658–61), Sieradz grodzkie inskrypcje nr 181 k. 7v.–8v, nr 182 k. 64v.–65, nr 190 k. 483v., nr 191 k. 235–236, 242–242v., Sieradz grodzkie relacje nr 55 k. 208v.–209, 979–979v., Wieluń grodzkie inskrypcje nr 84 s. 24, 374–376, 428–429, 593, 600, 631, 642–645, 1036–1037, 1075–1076, 1093, 1131, nr 85 s. 172–173, 210–212, 874–875, 1049–1055, 1057–1060, 1606–1607, 1614–1615, nr 87 s. 250–262, 268–272, 289–291, nr 89 s. 168–176, 176–179, 388–390, 406–409, 409 410, nr 91 s. 11–13, 288–291, 293–297, 565–569, 708–709, 831–835, 980–981, 1107–1109, 1141–1145, 1192–1193, 1231–1233, nr 92 s. 60–67, 77–79, 199–200, 354–355, 366–373, 384–395, 474–479, 505–507, 510–511, 560–563, 588–589, nr 95 s. 676, 723–726, 742–743, 967–969, 973–974, 1091, nr 96 s. 35–36, 421–424, 442–443, 542–544, 550–551, 563–564, 591–594, 613–616, 731–732, 831–833, 844–848, 888–889, 890–894, 897, 951–952, 999–1001, 1091–1100, 1126, nr 101 s. 160, Wieluń grodzkie relacje nr 35 k. 444–447, nr 36 k. 584v.–592, nr 40 k. 28, 39v., 133–134v., 314–316v., nr 49B k. 30v.–31, Wieluń grodzkie protokoły inskrypcje nr 11 k. 12–13, Wieluń grodzkie protokoły relacje nr 33 k. 310–316v., 320–321v., 329–330v., 335–339, Wieluń grodzkie oblaty nr 1 k. 57–58v., Wieluń grodzkie dekrety nr 38 k. 11–13v., Łęczyca grodzkie inskrypcje nr 285 k. 418–418v., Łęczyca grodzkie relacje nr 165 k. 10v.–11, 59; B. Czart.: rkp. 3304, 3328; B. PAN w Kr.: rkp. 8342, 8343; – Bibliogr. do Mikołaja Antoniego: Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, Oprac. J. Woliński, Wr. 1958; – AGAD: Metryka Kor. nr 210 k. 275–276, Arch. Radziwiłłów, Dz. V t. 351 nr 14246, Arch. Zamoyskich nr 533, 1232, Sieradz grodzkie inskrypcje nr 191 k. 91v.–93v., Wieluń grodzkie inskrypcje nr 84 s. 316, 1258, nr 85 s. 11–17, nr 87 s. 250–262, 310–314, nr 89 s. 406–409, 539–542, nr 91 s. 561–564, 831–835, 843–850, 1066–1069, nr 92 s. 479–480, nr 95 s. 180–182, 770–775, nr 96 s. 35–36, 421–424, 442–443, 542–544, 613–616, 731–732, 888–894, 897, 999–1001, 1001–1005, Wieluń grodzkie relacje nr 40 k. 39v., 66–67; B. Czart.: rkp. 3328.

Marek Wagner

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław IV (Waza)

1595-06-09 - 1648-05-20
król Polski
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Fryderyk Alembek

koniec XVI w. - po 1637
złotnik lwowski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.