Calahora (Caliora, Califari, Kalahora) Matatiasz, lekarz i aptekarz żydowski w Krakowie w połowie XVII w., syn kupca Izraela a wnuk nadwornego lekarza dra Salomona. C. miał swą aptekę w »mieście żydowskim« na Kazimierzu i dostarczał leków całemu »miastu«, a tym samym i do szpitala żydowskiego. W myśl układu z Komisją dobroczynności gminy żyd. był C. obowiązany do odwiedzania chorych w szpitalu żyd. (przytulisku) oraz dostarczania leków biednym Żydom; za to otrzymywał 100 zł rocznie i korzystał z zupełnej wolności podatkowej. Jako lekarz zażywał zaufania również i chrześcijan, leczył w kilku klasztorach, wśród nich w klasztorze oo. dominikanów; zbliżył się także do kaznodziei w kościółku św. Wojciecha, Włocha Serwacego Hebelli. Niebawem doszło między nimi do kłótni, gdyż Hebelli rzucił na C-ę oskarżenie o obrazę Matki Boskiej. Wmieszał się w tę sprawę również Żyd chrzczony, Hieronim Rubinkowski, który prowadził z C-ą spór o spadek, i na żądanie obu uwięziono Matatiasza, a sąd grodzki krakowski skazał go na »publiczne a wyszukane męki a potem na spalenie żywcem na rynku krakowskim« (Ossolineum rkp. 55). Na skutek starań rodziny i jej protektorów przeszła sprawa drogą mocji do Trybunału piotrkowskiego, który dnia 13 XII 1663 potwierdził wyrok krakowski z dokładem (cum melioratione) nowych tortur. 14 XII 1663 wykonano wyrok, poczem popiołem nabito moździerz i wystrzelono w powietrze na wiwat. Żydzi krakowscy uratowali trochę popiołu i pochowali go na starym cmentarzu przy ul. Szerokiej w Krakowie. Przy jego grobie odprawiano przez długie lata nabożeństwa żałobne, aptekę Matatiasza objął syn jego dr Michał (zm. 1712), lecz drugą, konkurencyjną aptekę otworzył w tymże samym domu brat Matatiasza, Nata. Druga apteka nie utrzymała się długo. Synem Michała aptekarza był dr Aron C.
Bałaban M., Jüd. Aerzte aus Italien und Spanien am Hofe der poln. Könige in Krakau, Czerniowce 1912 (odb. z roczn. »Heimkehr«); tenże, Kalahorowie, Z hist. Żydów w Polsce, W. 1920, 90–103; tenże, Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu, Kr. 1936, II 19–31; Ossolineum rkp. 55, s. 481–6; Theatrum Europäum, IX fol. 995, stamtąd u Schudta, Jüd. Merkwürdigkeiten, Frankfurt n. M. 1714, II 300; Kochowski Wesp., Annalium Poloniae Climacter, Kr. 1683, III 90 i n. (B. Kras. nr 14, 052); Arch. Gł. w Warszawie. Tryb. Piotrkowski, t. 235, s. 1876, odpis w Castr. Crac. rel., t. 90, s. 2606–8.
Majer Bałaban