INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Michał Pełczyński  

 
 
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pełczyński Michał (1775–1833), generał brygady i topograf wojskowy. Ur. 8 IX we wsi Imbramowice (pow. olkuski), był synem Jakuba i Marianny. Służbę wojskową rozpoczął 2 VI 1789 w korpusie inżynierów koronnych jako minier. Wkrótce (25 VII t. r.) awansował na podoficera. Podczas wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. jako konduktor inżynierów (od 28 I t. r.) znajdował się w grupie płka Karola Sierakowskiego, rozpoznającej tereny Wołynia i Kijowszczyzny. Walczył także pod Dubienką (18 VII). W r. 1794 dwukrotnie awansował: 18 V na podporucznika i 1 VII na porucznika. Brał udział w obronie Warszawy i podczas obrony lasku powązkowskiego (18 VIII) został ranny w nogę. Po rozproszeniu się resztek wojska polskiego pod Radoszycami 16 XI 1794 przerwał służbę wojskową i wrócił do domu rodzinnego. Dn. 17 IV 1805 wstąpił do służby w Kamerze Wojenno-Ekonomicznej Prus Południowych w stopniu konduktora. Ponownie zaciągnął się do wojska 9 XII 1806 i w stopniu kapitana przydzielony został do 2 p. piechoty Ks. Warsz. Walczył przeciwko Prusom w czasie drugiego oblężenia Grudziądza (1 V – 30 VI 1807), a w r. 1809 przeciwko Austrii. Dn. 16 VII 1810 awansował na szefa szwadronu adiutanta polowego gen. dyw. Ludwika Kamienieckiego. Przy jego boku odbył kampanię przeciwko Rosji w r. 1812. W czasie kampanii niemieckiej 1813 r. przydzielony został do sztabu VIII korpusu Wielkiej Armii. Brał udział w bitwach pod Gabel (18 VIII), Löbau (9 IX), Borna (10 X). Za kampanię tę odznaczony został Złotym Krzyżem Virtuti Militari. W bitwie pod Lipskiem, lekko ranny, dostał się do niewoli (19 X). Zwolniony z niej powrócił do kraju.

Dn. 22 I 1815 P. otrzymał przydział w stopniu majora do Kwatermistrzostwa Generalnego Wojska, 20 VI t. r. awansował na podpułkownika, a 18 X 1820 na pułkownika. W r. 1815, wraz z kpt. Franciszkiem Valentin d’Hauterive, przeprowadził rozpoznanie granicy pruskiej od Warty do Śląska. W pierwszych latach istnienia Kwatermistrzostwa poszczególni oficerowie z braku stałego zatrudnienia przydzielani byli do sztabów dywizji. W l. 1816–17 P. został odkomenderowany do sztabu 2 dyw. piechoty. Jako oficer Kwatermistrzostwa brał udział w pracach topograficznych. W r. 1819, na żądanie władz rosyjskich, Kwatermistrzostwo zajmowało się zbieraniem materiałów do dokładnego wykreślenia granic Królestwa, województw i obwodów na arkuszach nowego wydania mapy „Semitopografičeskaja karta inostrannych vladenjam po západnoj granice Rossijskoj Imperatorii…” (skala 1: 252 000). Po wykonaniu tych prac P. otrzymał Order św. Włodzimierza 4 kl. (14 XI 1819). Z powodu złego stanu zdrowia 30 I 1830 otrzymał na własną prośbę dymisję w stopniu generała brygady. W powstaniu 1830 nie wziął udziału. Zmarł 3 V 1833 i pochowany został na cmentarzu w Parysowie koło Piławy.

Ożeniony z Izabellą z Moszkowskich, P. miał trzech synów: Michała Edwarda Feliksa, Hipolita Józefa i Aleksandra Macieja Kazimierza, którzy w r. 1845 otrzymali przyznanie praw szlachectwa, na podstawie posiadania stopnia oficerskiego przez ich ojca.

 

Fot. nagrobka w Mater. red. PSB; – Enc. Wojsk., VI; Polska Encyklopedia Szlachecka, W. 1935–9 IX; Uruski; Olszewicz B., Wykaz polskich pracowników na polu kartografii, w: Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S. C, W. 1961 z. 4; Spis szlachty Królestwa Polskiego…, W. 1851; – Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; tenże, Wojsko Pol., 1815–30, s. 57; Giergielewicz J., Zarys historii korpusu inżynierów w epoce Stanisława Augusta, W. 1933; Handelsman M., Pomiędzy Prusami a Rosją, W. 1921; Łoza, Legia Honorowa (tu błędna informacja, że P. miał Legię Honorową); Olszewicz B., Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), W. 1921; – Akty powstania Kościuszki, III; Rocznik Wojskowy Królestwa Polskiego, 1817– 30; – AGAD: KRzW rkp. 223, 224, 328 k. 18; Arch. Parafii Parysów: Xięga Zeyścia na Parafię Parysowską, (1826–35) s. 211 nr 66 (fotokopia w Mater. red. PSB).

Jan Ziółek

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to tekst zaktualizowany, uwzględniający opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.
 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.