Rybiński Michał (1844–1905), entomolog. Ur. 18 X w Błudnikach koło Halicza, był synem Balbiny, położnej; imię i zawód ojca nie są znane.
O wykształceniu R-ego brak wiadomości. Od r. 1873 pracował jako urzędnik Kolei Karola Ludwika do r. 1876 w Rzeszowie, a następnie do r. 1890 w Tarnopolu. Wg późniejszej relacji wdowy zajmował się wówczas bliżej nieokreślonymi wynalazkami, które pochłonęły jej posag. Ze względu na zły stan zdrowia przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Przez kilka miesięcy r. 1891 przebywał R. w High Bridge w stanie Nowy Jork w USA. Po powrocie blisko rok mieszkał w Tarnowie, a następnie w Krakowie. W połowie 1893 r. objął R. stanowisko preparatora w znanej firmie entomologicznej Edmunda Reittera w Paskowie (Paskov) na Morawach. Z początkiem 1896 r. powrócił R. do Krakowa, a w kwietniu rozpoczął pracę w Muz. Komisji Fizjograficznej AU.
R. zajął się entomologią dopiero w czterdziestym roku życia. Jeszcze jako amator (1884–90) zebrał na północnym Podolu największą na tym obszarze kolekcję chrząszczy (68 tys. okazów z 2 323 gatunków). Pod koniec 1890 r. sprzedał ten zbiór Komisji Fizjograficznej (której był członkiem od r. 1888) za pokaźną kwotę 1 tys. zł., co umożliwiło sfinansowanie wyjazdu do Ameryki. R. był samoukiem; entomologii uczył się studiując prace Mariana Łomnickiego, utrzymywał też kontakt z entomologiem Stefanem Stobieckim. Praca u Reittera pozwoliła R-emu opanować najnowsze techniki preparacyjne i zdobyć potrzebne wiadomości z entomologii teoretycznej w zakresie chrząszczy. Zaowocowało to niebawem opracowaniem: Wykaz chrząszczów nowych dla fauny galicyjskiej („Spraw. Kom. Fizjograficznej” T. 32: 1897). W czasie pracy w AU R. porządkował, oznaczał i opracowywał zbiory chrząszczy, m. in. Bolesława Kotuli, ponadto prowadził własne badania terenowe (m. in. w Czarnohorze, 1898–1900); jeździł także do Muzeum Przyrodniczego w Wiedniu celem porównywania oznaczeń. Najważniejszym wynikiem badań tego okresu była praca Coleopterorum species novae minusque cognitae in Galicia inventae („Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie” Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles 1902, „Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. AU” t. 2 S. B, : 1902) zawierająca opisy nowych gatunków z Podola, Czarnohory i Tatr, które nazwał m. in. na cześć Stanisława Smolki, W. Kulczyńskiego i E. Reittera od ich nazwisk. Równocześnie R. opracował i opublikował wyniki badań wcześniejszych, a przede wszystkim Wykaz chrząszczów zebranych na Podolu galicyjskim przy szlaku kolejowym Złoczów-Podwołoczyska w latach 1884–1890 („Spraw. Kom. Fizjogr.” T. 37: 1903). Ponadto, na zlecenie Kulczyńskiego, R. przygotował zbiór dubletów owadów przeznaczony na wymianę za cenną kolekcję błonkówek Oktawiana Radoszkowskiego i odegrał w tej transakcji główną rolę. Kolekcje chrząszczy zebrane osobiście przez R-ego oblicza się na ok. 120 tys. okazów (w tym zbiór dubletów zakupiony przez Komisję Fizjograficzną od spadkobierców po procesie sądowym w r. 1906), z ok. 4 tys. gatunków. Oznaczył i skontrolował oznaczenia ok. 240 tys. okazów w Muz. Komisji Fizjograficznej AU.
R. był pierwszym profesjonalnym koleopterologiem w Polsce. Współcześni cenili go jako najbardziej wszechstronnego zbieracza i wytrawnego taksonoma. Pozytywnie ocenili jego pracę W. Kulczyński, M. Łomnicki ze Lwowa, E. Reitter, K. Daniel z Monachium, a także muzeolog poznański Franciszek Chłapowski. Na cześć R-ego opisano kilka gatunków chrząszczy, a w r. 1906 E. Reitter utworzył nowy rodzaj Rybinskiella. R. zmarł na gruźlicę 7 III 1905 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim (pas 48 płd.).
W małżeństwie z Kazimierą z Poraj-Malinów (1852–1931), miał R. czworo dzieci: dwoje umarło w dzieciństwie, starszy syn Adam (ur. 1878) był profesorem gimnazjalnym w Wadowicach i Tarnopolu, młodsza córka Jadwiga (zm. 1936) była nauczycielką.
Fot. z l. 1896–1905 w Arch. Inst. Systematyki i Ewolucji Zwierząt (ISEZ) PAN w Kr. (kopia w Mater. Red. PSB); – Kulczyński W., O stanie badań fauny krajowej, „Kosmos” R. 26: 1901 z. 5–7 s. 211; Łomnicki M., Wykaz chrząszczów czyli tęgopokrywych (Coleoptera) ziem polskich, Wstęp, „Kosmos” T. 38: 1913 s. 41–6; Reitter E., Coleopterologische Notizen, „Wiener Entomologische Ztg.” R. 26: 1907 s. 333; – Sprawozdanie z czynności administracyjnych i naukowych za rok 1890/91, „Roczn. Zarządu AU” 1890 [1891] s. 112; Sprawozdanie z działalności wydziału przyrodników i techników w roku 1905, „Roczn. Tow. Przyj. Nauk Pozn.” T. 32: 1905/6 s. 145–6; Szematyzmy Król. Galicji 1868–91; – „Czas” R. 58: 1905 nr 56 s. 3; „Insecten Börse” R. 22: 1905 s. 62; „Kalendarz J. Czecha” 1906 s. 88; „Münchener Koleopterologische Zeitschr.” R. 2: 1906 s. 391; „Tyg. Ilustr.” 1905 nr 11 s. 198; „Wiener Entomologische Ztg.” R. 21: 1902 z. 5 s. 126, R. 24: 1908 s. 118; – AP w Kr.: liczne sygn; Arch. PAN w Kr.: liczne sygn.; Arch. ISEZ w Kr.: Muz. Ryb.
Jerzy Pawłowski