Specovius (Speccovius, Spekowiusz, Spekowski) Michał (1693–1737), duchowny luterański, kaznodzieja polski w Prusach Książęcych i Królewskich, tłumacz, redaktor kancjonałów polskich, nauczyciel. Ur. w Prusach Książęcych we wsi Olszyna koło Szczytna.
Początkową naukę pobierał S. jako pauper w szkole staromiejskiej («schola Paleopolitana») w Królewcu, a studia wyższe w zakresie teologii odbył na tamtejszym uniwersytecie, gdzie został wpisany jako stypendysta w semestrze letn. 1711. Po ukończeniu studiów został w r. 1714 rektorem szkoły w Kiszporku (obecnie Dzierzgoń), a następnie w Szczytnie. Później pracował w Prusach Królewskich: w l. 1717–21 pełnił obowiązki kaznodziei polskiego we wsi Łoza koło Malborka, a w r. 1721 powołano go z rekomendacji malborskiego kaznodziei Leonharda Wächlera na stanowisko kaznodziei polskiego w kościele Świętego Ducha w Elblągu po Efraimie Oloffie, który wówczas przeszedł do Torunia. Kazanie inauguracyjne w tym kościele S. wygłosił 27 IV t.r. Na użytek swoich parafian opracował nowy kancjonał polski dostosowany do ich potrzeb. Posługując się wcześniejszymi edycjami: królewiecką, gdańską i toruńską, wzbogacił go wszakże o dodatkowe pieśni, w tym 16 przetłumaczonych z języka niemieckiego przez siebie. Pierwsze wydanie tego śpiewnika kościelnego w opracowaniu S-a, zatytułowane „Nowo wydany i przymnożony kancjonał […] z przydatkiem pieśni i psalmów starego i nowego tłumaczenia”, ukazał się w Elblągu nakładem i drukiem Samuela Preussa w r. 1727. Nakład rozszedł się szybko i już w r. 1729 Preuss wydał drugą edycję nieco przeredagowaną i znacznie poszerzoną, w której zamieszczono 19 pieśni w tłumaczeniu S-a. E. Oloff w „Polnische Liedergeschichte” (Gd. 1744) omówił krytycznie oba wydania, zwracając uwagę na liczne ich uchybienia. S. przetłumaczył także na język polski „Catechetischer Wegweiser zum Himmel” pióra Friedricha Balthasara Augara, kaznodziei w Kaławie i Chojniku (Prusy Książęce) i opublikował w Elblągu u Christiana Kaspra Preussa w r. 1732 pt. „Katechizmowy przewodnik do nieba”. S. przyznał, że przekład jego był skażony licznymi błędami. W Królewcu ogłosił drukiem niemieckie kazanie Die Lob-Rede des Volks von Jesu: Der Herr hat alles wohl gemacht (na 12 niedzielę po Świętej Trójcy). Jesienią 1733 przeniósł się S. na bardziej dochodowe probostwo kościoła Bożego Ciała w Elblągu; spotkał się tam z niechęcią ze strony gminy wyznaniowej. Zmarł 11 VI 1737 w następstwie komplikacji po złamaniu nogi, którego doznał podczas wizytacji kościoła w Rubnie Wielkim.
S. był dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy z Marią Konstancją z Braunów z Malborka, a po jej śmierci – z Reginą Dorotą z Weissów z Królewca. Miał synów bliźniaków Jana i Jakuba, którzy uczyli się w gimnazjum elbląskim w l. 1734–7.
Chojnacki W., Bibliografia polskich druków ewangelickich Ziem Zachodnich i Północnych 1530–1939, W. 1966 s. 8, 142–3; Estreicher, XII 263, XIX 81, XXIX; Greczycho K., Długokęcki W., Starodruki elbląskie. Wybór druków elbląskich z lat 1558–1772, Elbląg 1987, poz. 18–19; – Oracki, Słown. Warmii, Prus Ks.; Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; Tolckemit A. N., Elbingischer Lehrer Gedächtniss, Danzig 1753 s. 141; – Chojnacki W., Wydawnictwa polskie i ich drukarnie w Elblągu, „Roczn. Elbląski” R. 3: 1965 s. 111; Rhesa L., Kurzgefasste Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreussen angestellten Predigern, Königsberg 1834 s. 148, 150, 229; Rhode Ch. E., Presbyterologia Elbingensis, Hamburg 1970 s. 110, 263–4; – Abs H., Die Matrikel des Gymnasiums zu Elbing (1598–1786), LFg. 2, Danzig 1939 s. 244, 249, 252; Erler G., Die Matrikel der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr., Leipzig 1911–12 II 271; Oloff E., Polnische Liedergeschichte, Danzig 1744 s. 171–2, 360–4.
Zbigniew Nowak