Sośniak Mieczysław Stanisław (1920–1991), prawnik, profesor UJ i Uniw. Śląskiego. Ur. 1 I we Lwowie, był synem Tadeusza i Marii z Tursów, nauczycielki.

Ojciec S-a, Tadeusz Antoni (2 III 1872 – 1953), pochodzący z Łącka w Sądeckiem, był synem Ferdynanda, nauczyciela ludowego, i szlachcianki Marii Skąpskiej, bratem ciotecznym Adama Skąpskiego (zob.). Jako uczeń gimnazjum w Nowym Sączu kierował niepodległościową organizacją młodzieżową p.n. Liga Narodowa, a następnie – już podczas studiów prawniczych na Uniw. Lwowskim – jego kontynuacją o nazwie Związek Polski «Żuawi» (od r. 1891). Aresztowany 8 II t.r. został w czerwcu oskarżony o zbrodnię zaburzenia publicznego; na polecenie kancelarii cesarskiej oskarżenie było wycofane. Następnie pracował jako urzędnik ubezpieczeniowy. Uczestniczył w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej (listopad 1918). Od r. 1919 był dyrektorem Zakładu Ubezpieczeń Robotników od Wypadków we Lwowie; pełnił też funkcję delegata rządowego ds. towarzystw ubezpieczeniowych (od wypadków).

Szkołę powszechną ukończył S. we Lwowie w r. 1930, następnie uczęszczał do IV Państwowego Gimnazjum im. Jana Długosza, w którym w r. 1938 złożył egzamin maturalny. Bezpośrednio po tym podjął studia na Wydz. Prawa Uniw. Jana Kazimierza we Lwowie. Kontynuował je po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną (aż do r. 1941) – na uczelni przekształconej w Lwiwśkyj Derżawnyj Uniwersitet im. Iwana Franki. W czasie okupacji niemieckiej pracował jako posłaniec przy kuchni prowadzonej przez Polski Komitet Pomocy, jednocześnie nadal studiował prawo w ramach tajnego nauczania. Ostatni egzamin złożył 13 VI 1944, uzyskując tytuł magistra praw. Po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej do Lwowa w lipcu 1944 wrócił na uniwersytet i studiował aż do repatriacji w grudniu 1945.

Po przyjeździe do Polski osiedlił się S. wraz z rodzicami w Krakowie. Rada Wydz. Prawa UJ uchwałą z 28 VI 1946 powołała go na stanowisko bezpłatnego asystenta, zaś 28 IX t.r. zweryfikowała jego studia odbyte we Lwowie w ramach tajnego nauczania i potwierdziła uzyskany tam tytuł magistra praw (dyplom UJ z 4 X t.r.). Dn. 1 X uzyskał S. nominację na młodszego asystenta przy Katedrze Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Prywatnego UJ, kierowanej przez Kazimierza Przybyłowskiego. Kwalifikacje prawnicze pogłębił w ramach podjętej w listopadzie 1947 (początkowo bezpłatnej, a od r. 1948 płatnej) aplikacji w krakowskim oddziale Prokuratorii Generalnej RP. Na podstawie dysertacji pt. Zagadnienia ogólne prawa międzyczasowego uzyskał 17 XII 1948 stopień doktora praw (rozprawa ta, w zmienionej wersji, ukazała się drukiem dopiero w r. 1962 pt. Konflikty w czasie norm cywilnoprawnych, Kr.). W tym też czasie podjął studia filozoficzne na Wydz. Humanistycznym UJ (m.in. u Romana Ingardena), które ukończył, uzyskując 13 XII 1951 tytuł magistra nauk filozoficznych. Po egzaminie referendarskim (18 III 1950) objął w Prokuratorii stanowisko referendarza, jednak gdy jednostka ta została w r.n. przekształcona w Wydz. Prawny Prezydium Woj. Rady Narodowej w Krakowie, zaprzestał (30 X) wykonywania zawodu prawnika-praktyka, skupiając się na pracy naukowej.

Począwszy od l. pięćdziesiątych w pracy badawczej S-a zarysowały się dwa kierunki. Pierwszy obejmował problematykę odpowiedzialności cywilnej. Na jego dorobek z tego zakresu składa się zakończona w r. 1954 rozprawa pt. Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone (Kr. 1959). Na podstawie pracy Nieważność czynności zdziałanych na szkodę własności społecznej (mszp.) został (30 V 1957) mianowany docentem. Z r. 1959 pochodzi obszerne studium pt. Znaczenie zgody uprawnionego w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej (Zesz. Nauk. UJ, Prawo, z. 6 s. 127–73), które wywarło znaczny wpływ na ukształtowanie się poglądów w polskiej doktrynie dotyczącej tego problemu. Ten kierunek badawczy reprezentowany był też przez liczne dalsze studia i artykuły poświęcone m.in. dowodowi prima facie, odpowiedzialności «sportowej» i zawodowej, nade wszystko zaś wydaną czterokrotnie (1968, 1977, 1989, 1991) i wysoko cenioną monografię Cywilna odpowiedzialność lekarza. Drugi obszar zainteresowań S-a stanowiło prawo prywatne międzynarodowe. Już w r. 1959 (wspólnie z Bronisławem Walaszkiem) wydał skrypt poświęcony tej dziedzinie (Prawo międzynarodowe prywatne, Kr.), wznowiony w l. 1963 (Wr.) i 1965 (Kr.), w końcu zaś przekształcony w podręcznik uniwersytecki (Zarys prawa międzynarodowego prywatnego, W. 1968, wyd. 2, W. 1973). Duże uznanie zyskała sobie monografia Klauzula porządku publicznego w prawie prywatnym międzynarodowym (W. 1961), powstała w wyniku współpracy S-a z Inst. Nauk Prawnych PAN w Warszawie w l. 1956–61; nawoływał w niej do umiaru w posługiwaniu się tym instrumentem. Opublikował też studia o prawie niejednolitym i zmianie statutu.

W r. 1965 na zlecenie władz UJ przygotował S. projekt uruchomienia studiów prawniczych w Katowicach, który stał się podstawą rozmów rektora Mieczysława Klimaszewskiego z ministrem szkolnictwa wyższego Henrykiem Jabłońskim na temat Filii UJ w tym mieście. W r.n. wszedł S. w skład komisji powołanej 23 VI przez rektora dla opracowania schematu organizacyjnego Filii i został trzecim prodziekanem na Wydz. Prawa (ds. Filii). Po nominacji na profesora nadzwycz. (1966) osiedlił się wraz z rodziną na stałe w Katowicach jako kierownik Katedry Prawa Cywilnego Obrotu Wewnętrznego i Międzynarodowego (1 I 1967). Podczas zajść marcowych 1968 zastępował chorego prorektora Filii Kazimierza Popiołka; dążąc do zminimalizowania protestów studenckich, uzyskał zapewnienie Komendy Woj. Milicji Obywatelskiej (MO), że uczestnicy wiecu zorganizowanego w budynku uniwersyteckim będą mogli spokojnie się rozejść. Nie zostało ono jednak dotrzymane, MO zaatakowała rozchodzących się studentów i w dn. 15–16 III doszło do zajść ulicznych. W następnym miesiącu reprezentował Filię w rozmowach z władzami wojewódzkimi na temat uruchomienia Uniw. Śląskiego poprzez połączenie Filii z katowicką Wyższą Szkołą Pedagogiczną. Gdy – ku zaskoczeniu UJ – do tego doszło jesienią t.r., S. został pierwszym dziekanem Wydz. Prawa i Administracji (1 VIII 1968 – 31 VIII 1969). Następnie objął dyrektorstwo Inst. Prawa Sądowego (1969–81). Dn. 1 I 1973 uzyskał tytuł i stanowisko profesora zwycz. T.r. został obrany delegatem Uniw. Śląskiego na II Kongres Nauki Polskiej w Warszawie. Od r. 1981 aż do śmierci kierował Katedrą Prawa Cywilnego. W l. 1986–90 ponownie pełnił funkcję dziekana Wydz. Prawa i Administracji. Po przejściu na emeryturę 1 X 1990 pracował dalej na uniwersytecie na pół etatu.

W okresie śląskim kontynuował S. badania poświęcone prawu prywatnemu międzynarodowemu. Wspólnie z B. Walaszkiem opracował pierwszy (i dotychczas jedyny) tom systemu prawa kolizyjnego pt. Międzynarodowe prawo rodzinne (Wr. 1969). Ogłosił też monografię pt. Zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych w prawie prywatnym międzynarodowym (Kat. 1971) oraz liczne studia i artykuły dotyczące ogólnej problematyki kolizyjnoprawnej oraz wyboru prawa, dziedziczenia testamentowego i prawa rodzinnego. Wiele prac S-a z tej dziedziny ukazało się w językach obcych (m.in. Précis de droit international privé polonais, Wr. 1976). Studentom służył wydany trzykrotnie podręcznik Prawo prywatne międzynarodowe (Kat. 1978, 1981, 1991). Z zakresu problematyki odpowiedzialności cywilnej odnotować należy Należytą staranność (Kat. 1980) oraz pionierskie prace o problematyce prawnej śmierci i przeszczepów. Nowym kierunkiem w twórczości S-a było prawo przewozowe. Na ten temat ogłosił liczne artykuły oraz opracowanie Prawo przewozu lądowego (Kat. 1969, wyd. 2 rozszerzone, W. 1974). Dziedziną tą zainteresował swoich współpracowników i uczniów, tworząc w Katowicach prężny ośrodek badań; pod redakcją S-a w l. 1979–89 ukazywały się „Problemy prawa przewozowego”. Wykorzystując swe znakomite przygotowanie metodologiczne, ogłosił też monografie z zakresu problematyki kontraktowej, m.in.: Rozwój historyczny konstrukcji umowy obligacyjnej (Kat. 1986), Zagadnienia typologii i systematyki umów obligacyjnych (Kat. 1990), Import kompletnych obiektów przemysłowych. Problemy prawne (Kat. 1977 – wspólnie z Franciszkiem Zachariasiewiczem), Francuski system umów obligacyjnych (Kat. 1989). S. znał biegle język niemiecki, francuski, rosyjski i ukraiński, czytał po angielsku i włosku. Swobodnie posługiwał się językiem łacińskim. Wykładał na wielu zagranicznych uczelniach, m.in. dwukrotnie w Haskiej Akad. Prawa Międzynarodowego. Często wybierano go na arbitra w międzynarodowych sporach handlowych. Był członkiem Komisji do Spraw Reformy Prawa Cywilnego, Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, Komitetu Nauk Prawnych PAN, Komisji Prawnej Oddziału PAN w Krakowie. Zmarł nagle 13 IX 1991 w Katowicach i tam został pochowany na cmentarzu Ewangelickim przy ul. Francuskiej. S. odznaczony był Krzyżami: Kawalerskim (1972), Oficerskim (1977) i Komandorskim (1990) Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem KEN (1985).

S. był od 3 IV 1954 żonaty z Alicją z Drozdowskich (1926–1989), prawniczką. Z małżeństwa tego miał syna, Tadeusza (ur. 21 III 1957), filozofa, pracownika Uniw. Śląskiego.

Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Studia Iuridica Silesiana, Kat. 1979 V 9–11, 282–91 (fot., bibliogr.); Wyrósł z dobrego drzewa […] Uniwersytet Śląski 1968–1998. Fakty, dokumenty, relacje, Kat. 1998; – Wspomnienia pośmiertne z r. 1992: „Państwo i Prawo” 1992 z. 3 (M. Pazdan), „Revue international de droit comparé” 1992 z. 1 (P. Lagarde); – Arch. UJ: sygn. S III 246 (teczka personalna S-a), sygn. WP III 197 (mszp. pracy doktorskiej S-a); Arch. Uniw. Śląskiego: sygn. 382/11 (akta osobowe S-a); – Bibliogr. dot. ojca S-a, Tadeusza: Who’s Who in Central and East-Europe 1933/34, Ed. S. Taylor, Zurich 1935; – Borzemski W., Ruch patriotyczny wśród młodzieży polskiej w Galicji, „Niepodległość” T. 2: 1930; Skąpski A., Pamiętnik dla moich wnuków, w: Nadziei promienie. Trzy pamiętniki z XIX wieku, Oprac. J. Pociecha, Kr. 1978; Obrona Lwowa, Lw. 1939 III; Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach od r. 1880–1897, Ułożył W. M. Borzemski, Lw. 1930.

Maksymilian Pazdan