INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Mikołaj Serafin z Barwałdu h. Nieczuja  

 
 
brak danych - 1459-11-04
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Serafin Mikołaj z Barwałdu h. Nieczuja (zm. 1459), żupnik krakowski i ruski, miecznik krakowski (królewski). Pochodzenie S-a jest niejasne; wg Jana Ptaśnika jego przodkowie przybyli z Włoch i ulegli polonizacji, przyjmując nazwisko Zawrzykraj. Być może jednak ojciec S-a był rycerzem z woj. sandomierskiego (może z Dąbrówki Zabłotnej w pow. radomskim – własności Nieczujów), na przełomie XIV i XV w. osiadłym w Wieliczce, gdzie posiadał dom w rynku koło ratusza. Matka S-a (wg wywodu szlachectwa) pochodziła z rodu Awdańców, a babka z rodziny pieczętującej się h. Baranie Rogi. Możliwe także, że przodek S-a, z rodziny mieszczan wielickich Zawrzykrajów, wszedł u schyłku XIV w. do stanu szlacheckiego.
 
S. był od początku związany z żupami krakowskimi, podobnie jak jego brat Jakub Zawrzykraj. W kwietniu 1432 wystąpił po raz pierwszy jako nowy pisarz żupnika Mikołaja z Tarnawy. Wtedy to popadł w ostry konflikt z dworzaninem królewskim i późniejszym star. łęczyckim Michałem Lasockim, który pobił S-a oraz naganił jego szlachectwo; sąd wyznaczył im wadium 100 grz. jako gwarancję zachowania pokoju. W listopadzie t.r. S. wywiódł przysięgą sześciu świadków swe szlachectwo i prawo do h. Nieczuja. Zapewne już wtedy zarządzał żupami krakowskimi, które poddzierżawił od żupnika Mikołaja z Tarnawy; w kwietniu 1433 starosta i kaszt. krakowski Mikołaj z Michałowa i inni panowie nakazali żupnikowi pod wadium 100 grz. realizację umowy dzierżawnej i przekazanie S-owi zarządu żup. W październiku 1434 S., wspólnie z byłym żupnikiem Antonim Ricci z Florencji wydzierżawili od małoletniego króla Władysława (Warneńczyka) na 6 lat żupy krakowskie, tj. wielicką i bocheńską, oraz ruskie tj. przemyską, sanocką i jasienicką (drohobycką). Najpewniej S. został wysunięty na ten urząd przez grupę panów rządzących po śmierci Jagiełły (stronnictwo bpa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego) w celu zapewnienia sobie kontroli nad dochodami skarbu z żup. Wg korzystnej dla dzierżawców umowy, mieli oni przez 5 lat płacić po 15 tys. grz. rocznie, a w ostatnim roku 18 tys. grz.; była to kwota niższa niż minimalna wartość dochodu rocznego z samych tylko żup krakowskich. Z trudnością wwiązał się S. w żupy ruskie, gdzie brat byłego żupnika, Steczko z Tarnawy, bezprawnie pobierał dochód i okupował posiadłości w Soli w pow. przemyskim.
 
Samodzielnie z tytułem żupnika S. występował już w początkach 1435 r., po opuszczeniu Polski (między styczniem a marcem) przez A. Ricciego. Pożyczał od mieszczan krakowskich i szlachty małopolskiej spore sumy, które inwestował w żupy. W Wieliczce siłą zajął bachmistrzostwo Mikołaja z Zakliczyna, wprowadzając do szybu swoich kopaczy. Rozpoczął także porządkowanie hipoteki żupnej, kwestionując niektóre zapisy. W r. 1435 przyjął prawo miejskie w Krakowie i kupił tutaj dom, w którym czasem rozsądzał sprawy urzędników żupnych. Od początku 1436 r. występował zawsze z tytułem strenuus, był więc pasowanym rycerzem. W l. 1436–8 zasiadał w radzie miejskiej krakowskiej. W r. 1438 S. i inni rajcy zostali pomówieni przez jednego z mieszczan krakowskich o sprowadzenie wielkiej ilości fałszywych monet i czerpanie korzyści z tego procederu ze szkodą dla mieszczan. Ledwo też uniknęli śmierci z rąk wzburzonego tłumu, chroniąc się wcześniej na zamek krakowski pod opiekę Oleśnickiego. O podobne praktyki oskarżani byli także tutorowie Królestwa, jest więc prawdopodobne, że S. działał w ich interesie. W l. 1436–9 zaciągnął ok. 3 tys. grz. pożyczek od szlachty i kilku dostojników (m.in. 700 grz. od Dziersława Włostowskiego i 800 grz. od Stanisława Gedki z Bobowej). Pieniądze te, przynajmniej częściowo, przeznaczył na budowę w tych latach nowego szybu w Wieliczce (szyb Serafin), możliwe też, że finansował w jakimś stopniu wyprawę czeską 1438 r. po koronę dla Kazimierza Jagiellończyka. Wg tradycji wprowadził wiele innowacji technicznych w żupach (m.in. zastępując dawne deptaki konnymi kieratami). Przeprowadził też generalny remont szybu Bochnera w kopalni bocheńskiej. W listopadzie 1439 świadkował w Łowiczu na dokumencie arcybpa gnieźnieńskiego Wincentego Kota. Możliwe, że przebywał wtedy na Mazowszu w interesach, wkrótce bowiem otworzył wielki skład soli w Płocku (w r. 1440 miał tam na składzie 1 200 beczek soli). W styczniu 1440 otrzymał od Władysława III bachmistrzostwo nowo zgłębionego szybu, przynoszące z tytułu bergrechtu kopę groszy dochodu tygodniowo oraz prawo utrzymywania 10 kopaczy. Jednocześnie zakupił, zapewne na potrzeby tego szybu, dwa lasy.
 
W marcu 1440 wystąpił S. po raz pierwszy z tytułem miecznika krakowskiego (królewskiego), który to urząd objął po 4 II (po Piotrze z Pisar i Rytra). Prawdopodobnie wkrótce wyruszył do Kieżmarku, gdzie król w 2. poł. kwietnia oczekiwał na zjeżdżających się dostojników przed planowaną wyprawą do Budy. Po zajęciu w maju stolicy Węgier otrzymał od Władysława III zapis 2 500 zł. węgierskich na zamku Zawichoście z dobrami jako gwarancję zwrotu pożyczki. Ponownie zjawił się w Budzie w październiku, gdzie otrzymał od króla tenutę barwałdzką, utworzoną z oderwanego właśnie od księstwa zatorskiego zamku Barwałd z grupą wsi. Możliwe, iż wziął udział w pierwszych dniach kampanii wojennej na Węgrzech, podjętej przez Władysława III przeciwko stronnikom królowej Elżbiety, obecny był bowiem w Ostrzyhomiu 3 II 1441, uzyskując od króla formalne potwierdzenie prawa do tenuty barwałdzkiej (a dwa tygodnie później był z powrotem w Krakowie). Wiosną gromadził pieniądze: sprzedał Piotrowi Krawcowi z Krakowa za 800 grz. i 600 fl. węgierskich czynsz z szybu Serafin, pożyczył 753 fl. węgierskich od Jana z Pilicy. Możliwe, że w maju był na dworze królewskim w Budzie, skąd w lipcu powrócił do Krakowa. Drugą połowę roku poświęcił S. na zaciąganie większych i mniejszych pożyczek, których suma wyniosła ok. 3 500 grz. W r. 1441 otworzył S. wielki skład soli beczkowej w Oświęcimiu, dążąc do wyrugowania z tego rynku soli saskiej. W związku z tym rozpoczął w żupach produkcję soli miałkiej. Zapoczątkowana wówczas przez S-a ekspansja handlowa była możliwa dzięki zastosowaniu nowych technik wydobywczych soli. Jednocześnie dbał o regale solne, ścigając sądownie łamiących prawo handlarzy (np. mieszczan ryczywolskich handlujących nielegalnie w Małopolsce solą ruską). Zabiegał też o zwiększenie liczby składów solnych, wykorzystując w tym celu nawet klasztory (np. dominikanów w Krakowie). W t.r. zorganizował (wg J. Długosza) masową pielgrzymkę do grobu św. Kingi w Starym Sączu w związku z pożarem szybów bocheńskich, ofiarowując tamtejszym klaryskom 10 bałwanów soli, 5 grz. srebra i kosztowny kobierzec.
 
W pierwszych trzech miesiącach 1442 r. S. zaciągnął kolejne pożyczki w wysokości ponad 1 300 grz. W maju i czerwcu przebywał na dworze w Budzie (poświadczony tam trzykrotnie 15 V oraz 4 i 10 VI), gdzie otrzymał od króla zapis 440 fl. na wójtostwie w Soli oraz uzyskał ponowne potwierdzenie prawa do tenuty barwałdzkiej. W czerwcu był z powrotem w Krakowie, gdzie namiestnik królewski Jan z Czyżowa poręczył za niego pożyczkę 100 grz. Piotrowi z Rytra, w sierpniu zasiadał jako asesor w sądzie starosty krakowskiego w sporze opata brzeskiego z prepozytem zwierzynieckim. W r. 1443 S. zaciągnął pożyczki na kwotę ok. 5 tys. grz. i ok. 1 800 fl. węgierskich. Poręczycielami i wierzycielami tych sum byli: Jan z Czyżowa, Jan i Andrzej Tęczyńscy, Tarnowscy, Melsztyńscy, Kmitowie, Koniecpolscy, Kurowscy, Kurozwęccy, Odrowążowie Sprowscy, Oleśniccy, Sienieńscy, Chełmscy, Cikowscy oraz mieszczanie krakowscy. Cele akcji pożyczkowej S-a, w którą zaangażowani byli najwyżsi dostojnicy, można wyjaśnić jedynie potrzebami kampanii węgierskiej (w historiografii błędnie traktuje się powiązania wybitnych przedstawicieli możnowładztwa z S-em jedynie w płaszczyźnie wspólnych interesów finansowych – np. S. Gawęda, inaczej dopiero J. Kurtyka). Już jednak wówczas zaczął S. mieć kłopoty ze zwrotem pożyczonych sum, a także (od r. 1442) z wypłacaniem uposażeń dostojników (arcybiskup gnieźnieński, biskup krakowski) i urzędników oraz innych świadczeń zapisanych na żupach. Nawet na opłacanie robotników żupnych zmuszony był zaciągać pożyczki. Próby ściągnięcia długów przez wierzycieli powodowały nadmierną eksploatację i zadłużenie żup oraz ingerencje osób prywatnych w ich zarząd. Możliwe, że było to jedną z przyczyn powziętego przez króla i kanclerza Mikołaja Lasockiego zamiaru, by odwołać S-a z żupnikostwa w maju 1443 i zastąpić go własnym kandydatem. Niewątpliwie jednak S. stał się ofiarą rozgrywki politycznej, której celem było uzyskanie przez obóz królewski bezpośredniej kontroli nad dochodami z żup, wobec coraz większej niechęci stronnictw politycznych w kraju do węgierskiej polityki Władysława III. Pozycję S-a uratowała dopiero zdecydowana i skuteczna interwencja Jana z Czyżowa, działającego w tej sprawie w imieniu wierzycieli.
 
Cały r. 1444 upłynął S-owi na pertraktacjach z wierzycielami i unikaniu kolejnych terminów w sądach. Wobec braku pieniędzy coraz częściej spłacał długi solą, deponując ją u wierzycieli z zamiarem późniejszego wykupienia, lub wręcz skłaniając ich do samodzielnej sprzedaży. W styczniu zagwarantował Andrzejowi Tęczyńskiemu spłatę 3 tys. fl. węgierskich w złocie wwiązaniem do żupy przemyskiej, skąd na własny koszt miał w tej sumie dostarczyć 4 tys. beczek soli nad Wisłę do Sandomierza, a Tęczyński miał już samodzielnie spławiać ją do składów w Dobrzyniu, Toruniu lub Bydgoszczy. W związku z tymi wierzytelnościami S. zastawiał trzymane dobra (w lutym tenutę barwałdzką za 3 tys. fl. węgierskich) i własne nieruchomości. W sierpniu 1444 S. przebywał jeszcze w Krakowie, lecz już 22 IX obecny był wraz z garstką wiernych królowi rycerzy polskich w obozie wojskowym pod Orsawą nad Dunajem. W bitwie warneńskiej nie wziął jednak udziału. Dn. 2 X był ponownie w Krakowie, gdzie sprzedał A. Tęczyńskiemu 5 tys. beczek soli za 4 tys. fl. węgierskich, zobowiązując się ją dostarczyć z żup ruskich nad Wisłę w Sandomierzu. W końcu tego miesiąca Jan z Czyżowa wzywał S-a do wypłacenia pensji burgrabiom krakowskim, którzy zagrozili porzuceniem urzędu, a również opłacenia sztygarów. Namiestnik wyegzekwował też od żupnika własne 2 100 grz. Z innymi wierzycielami S. zawarł układy co do spłaty zobowiązań. Sprawy długów S-a ciągnęły się także przez cały 1445 r. On sam i jego pełnomocnicy nie opuszczali sądu, gdzie bez przerwy toczyły się przeciwko niemu procesy. Sprawą wierzytelności S-a zajmowały się także zjazdy senatorów i szlachty, a od r. 1447 król Kazimierz Jagiellończyk. W efekcie, celem zabezpieczenia interesów dłużników i ustalenia kolejności rozliczeń, zakazywano rozsądzać pozwy przeciwko S-owi poza określonymi terminami. Mimo to w grudniu 1447 S. spotkał się w Przemyślu z Janem z Czyżowa, z którym naradzał się nad sposobem dalszego wydzierżawienia tamtejszych żup.
 
W 1. poł. 1448 r. S. winien był różnym osobom ok. 1 500 grz. i ok. 1 200 fl., przy czym większość stanowiły nowe długi. W sierpniu t.r. na polecenie króla udał się na Podole do Buczacza, gdzie już przebywali inni panowie w związku z kryzysem mołdawskim, wywołanym zamordowaniem woj. mołdawskiego Stefana. Najpewniej dostarczył wtedy pieniądze dla polskiego poselstwa, udającego się do Chocimia w celu odebrania przysięgi od nowego wojewody Piotra. W r. 1449 do starych długów doszło 1 710 grz. i 60 fl. nowych u Jana Koniecpolskiego i Jana z Czyżowa. Z tym ostatnim zawarł rok później umowę, że przez 5 tygodni będzie on wyrabiał sól w kopalni wielickiej, finansując te prace po połowie z żupnikiem, z przeznaczeniem dochodu na spłatę długu. W styczniu 1451 spłacił S. porękę 1 tys. grz. i 500 fl. Piotrowi Szafrańcowi, A. Tęczyńskiemu obiecał natomiast spłacić dług w 1 200 beczkach soli. Inni wierzyciele, jak Jerzy Wierzynek ze Śledziejowic, grozili nie stawiającemu się w sądzie S-owi więzieniem, kilkakrotnie też woźni sądowi otrzymywali polecenia doprowadzenia żupnika siłą («captivare eum alias lapacz»). Zgodził się natomiast na układ w r. 1452 Jerzy Morsztyn, który miał otrzymywać z żupy 40 grz. tygodniowo do czasu spłaty długu.
 
Do połowy 1454 r. S. pospłacał sporą część wierzytelności (np. Tęczyńskim, ugoda z Mikołajem Cikowskim itp.), zapewne w związku z koniecznością oczyszczenia hipoteki żup wobec nowych potrzeb na wojnę pruską. Możliwe, że w połowie kwietnia t.r. konferował w Sandomierzu o tych potrzebach z królem. Wykorzystując pomyślną koniunkturę polityczną, związaną z rozpoczęciem działań wojennych, S. podjął kolejną, zakończoną niepowodzeniem, próbę zdobycia rynków zbytu dla soli małopolskiej na terenie Wielkopolski, Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, starając się o zakaz handlu solą pruską (relacje wysłanników S-a z połowy sierpnia 1455 o niepowodzeniach misji), upadła też rozważana na sejmie 1454 r. inicjatywa otwarcia żupy solnej w Wielkopolsce. W żupach, za zgodą króla, S. przedłużył czas pracy górników ponad obowiązujący wg ordynacji kazimierzowskiej, co doprowadziło do zaburzeń w Bochni i w Wieliczce. Ponownie też przypomniano mu, aby zgodnie z zaleceniem królewskim, nie dopuszczał do wykonywania w żupach jakichkolwiek prac na rzecz któregokolwiek z dygnitarzy, był to bowiem jeden z argumentów opozycji wielokrotnie domagającej się wprowadzenia kontroli gospodarki żupnej. W marcu 1456 ponownie wydzierżawił od króla żupy na trzy lata za 16 tys. grz. rocznie, jednak z zastrzeżeniem możliwości odwołania go, gdyby nie płacił w terminie rat i nie przeprowadzał koniecznych remontów. Dalej też dzierżawił żupy ruskie (do r. 1458). W grudniu 1458 król powołał sąd arbitrażowy mający na celu zbilansowanie wierzytelności żupnika i skarbu za l. 1453–8. Przy tej okazji S. otrzymał od króla zapis 100 grz. dożywotnio na żupach krakowskich. Rozliczenia S-a z wierzycielami trwały do jego śmierci.
 
Po ojcu odziedziczył S. jedynie dom w Wieliczce, który sprzedał za niską sumę sztygarowi wielickiemu Janowi Benkilowi. Kupiony przed 1436 r. od Świdniczara dom w Krakowie, sprzedał już w r. 1439. Następnie kupił od rajcy krakowskiego Kunczy Langa murowany dom narożny w Rynku, odkupiony przez tegoż w r. 1444 za szyb Florentyński w Bochni (w r. 1447 dom ten przejął teść S-a Piotr Grazer). W r. 1443 kupił za 500 grz. od Mściwoja ze Skrzynna kamienicę zw. Warchałowską przy ul. św. Andrzeja (późniejsza Bursa Prawników, przy ul. Grodzkiej 52), którą zaraz zastawił woj. Janowi z Tęczyna, a następnie sprzedał jeszcze w t.r. wielkorządcy krakowskiemu Janowi Gałce z Niedźwiedzia. Sam mieszkał w domu przy ul. Krakowskiej. Ponadto był właścicielem ogrodów i działek. W r. 1437 wszedł w posiadanie wójtostwa w Soli w pow. przemyskim, które odkupił od Steczka z Tarnawy. W r. 1440 otrzymał od króla tenutę barwałdzką z wsiami: Stronie, Leśnica, Jaroszowice, Zakrzów i Barwałd, z których 3 ostatnie wykupił za własne pieniądze od Czecha Jana Czapka z Saanu oraz las Ochodzę. W r. 1442 kupił część Zebrzydowic, w r. 1443 wieś Kobierzyn za 800 grz. (obecnie część Krakowa) i za 500 grz. młyn Hamerlin (zw. też Kodeiny) na rzece Prądnik, lecz już w l. 1444–50 odsprzedał je woj. sandomierskiemu Janowi z Oleśnicy. Na Prądniku miał ponadto dwa inne młyny. W Kazimierzu posiadał staw królewski, który otrzymał w r. 1444.
 
W r. 1440 S. ufundował i uposażył w kościele parafialnym w Wieliczce ołtarz dla kapelana tamtejszej żupy, a w r. 1443 nadał dominikańskiemu kościołowi Św. Trójcy w Krakowie 3 kopaczy w szybie Serafin. Utrzymywał błazna Rafała Taraszkę, Rusina, którego sprowadził w r. 1441 do Krakowa. S. zmarł 4 XI 1459.
 
S. był żonaty z Urszulą Grazerówną (zm. krótko przed r. 1478), córką mieszczanina krakowskiego. Od męża otrzymała ona w r. 1440 ogród z sadzawkami za murami Krakowa, na którym miała oprawione 400 grz. posagu i wiana. Pozostałą część oprawy w wysokości 1 tys. grz. miała na wójtostwie w Soli. W r. 1456 odkupiła za 900 grz. młyn Hamerlin od Jana z Oleśnicy. W r. 1464 nazywano ją starą żupnikową. Przed śmiercią ufundowała ołtarz śś. Macieja, Łukasza, Jana i Marka Ewangelistów w kaplicy kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie i uposażyła altarystę 8 grz. czynszu wieczystego z młyna Hamerlin. Prawo patronatu zastrzegła swym spadkobiercom i powinowatym.
 
S. pozostawił dwoje dzieci: Piotra, w r. 1453 studenta Uniw. Krak., kanonika krakowskiego (1458) i prepozyta sandomierskiego (1459–1490), który spłacał długi ojca i odziedziczył resztki jego majątku, i córkę Magdalenę (zm. po r. 1474 a przed r. 1490), wydaną przed r. 1447 za mąż za Stanisława Ligęzę z Bobrku h. Półkozic (zm. przed r. 1490), jedynego syna kaszt. małogoskiego Stanisława. Otrzymała w posagu 1 tys. grz., zabezpieczone na dochodach z wójtostwa w Soli. W r. 1456 S. przekazał zięciowi tenutę barwałdzką.
 
Brat S-a, Jakub Zawrzykraj (zm. między 1455 r. a 9 III 1457), pisał się z Dąbrówki. Od początku związany był z interesami brata. W r. 1435 przyjął prawo miejskie w Krakowie. W l. 1442–55 był podżupnikiem krakowskim (tytułowany także na przemian podżupnikiem bocheńskim i wielickim). Posiadał głównie nieruchomości w Krakowie, tj. dwa i pół domu, które wniosła mu żona Barbara Hoze, córka mieszczanina krakowskiego. Pozostawił syna Piotra, w r. 1453 studenta Uniw. Krak., następnie bakałarza i altarystę w kościele Najśw. Marii Panny w r. 1462.
 
 
 
PSB (Ligęza Piotr); Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V cz. 1 s. 24, cz. 2 s. 137, 242, 622–3, 646; Boniecki, IV (Dąbrowscy); Paprocki; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Urzędnicy, IV, X; Długopolski E., Katalog Kościoła N. P. Maryi w Krakowie, Kr. 1916; Dziwik K., Katalog rękopisów Muzeum Żup Krakowskich z l. 1518–1971, Wieliczka 1988; Kaczmarczyk, Catalogus diplomatum Univ. Crac; Katalog Archiwum Aktów Dawnych m. Krakowa, Kr. 1915 I; Dyplomy pergaminowe, Kr. 1907; – Dąbrowski J., Władysław I Jagiellończyk na Węgrzech, W. 1922: Dicker J., Górnictwo na Rusi Halickiej w XV i pierwszej połowie XVI w., Przemyśl 1924 s. 20, 27; Dworzaczek W., Hetman Jan Tarnowski, W. 1985; tenże, Leliwici Tarnowscy, W. 1971; Dzieje żup krakowskich, Wieliczka 1988; Fischer S., Dzieje bocheńskiej żupy solnej, W. 1962 s. 34–5; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV w., Kr. 1966; tenże. Udział możnowładztwa małopolskiego w dochodach z żup krakowskich w XIV i XV w., Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 2, Wieliczka 1968; Grzesiowski J., Piotrowicz J., Sól małopolska w nadaniach i przywilejach dla klasztorów (do początku XVI w.), tamże, T. 1, 1965; Keckowa A., Instytucja stolników w żupach krakowskich, Studia i materiały do dziejów górnictwa i hutnictwa, T. 6, Wr. 1963 s. 187, 190, 218, 253; taż, Żupy krakowskie w XVI–XVIII w. (do 1772 r.), Wr. 1969; Maślankiewicz K., Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, W. 1965; Piotrowicz J., Okresy rozwojowe i przemiany gospodarki solnej w Polsce od połowy XIII w. do początków XVIII w., Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 9, Wieliczka 1980; Ptaśnik J., Kultura włoska wieków średnich w Polsce, W. 1922; tenże, Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich, Cz. 2, „Roczn. Krak.” T. 16: 1914 s. 16–21; Sochacka A., Jan z Czyżowa, namiestnik Władysława Warneńczyka, L. 1993 s. 119–20, 209–12; Wieliczka. Dzieje miasta (do roku 1980), Kr. 1990; Wiesiołowski J., Z korespondencji prywatnej XV w., „Odr. i Reform. w Pol.” T. 33: 1988 s. 230–8; Wojciechowski T., Próba klasyfikacji i chronologii sprzętu górniczego w kopalni bocheńskiej do 1874 r., Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 9, Wieliczka 1980; Wuttke K., Die Versorgung Schlesien mit Salz während des Mittelalters, „Zeitschr. d. Vereins f. Gesch. und Altertum Schlesiens” Bd. 27: 1893 s. 283; – Akta grodz. i ziem., III, V, IX, X, XIII; Arch. Sanguszków, II; Cod. epist. saec. XV, I/2, III: Cod. Pol., III; Cod. Univ. Crac., II–III; Cracovia artificum. Suplementa, l. 1433–1440, 1441–1450; Długosz, Historia, IV 594; tenże, Liber benef., I; tenże, Opera, I; Knigi Pol’skoj Koronnoj Metriki XV st., T. 1, Wyd. A. Mysłowski, W. Graniczny, W. 1914; Monumenta iuris, II; Kod. m. Krak., I–IV; Kod. Mpol., IV; Kod. mogilski, nr 112; Kod. wielicki; Księgi przyjęć do prawa miejskiego; Lehns- u. Besitzurkunden Schlesien, II; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890; Matricularum summ., I, IV; Opis żup krakowskich z roku 1518, Wyd. A. Keckowa i A. Wolff, „Kwart. Hist. Kult. Mater.” T. 9: 1961 nr 3 (z. dodatkowy); Przybyszewski, Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu, I; Starod. Prawa Pol. Pomn., II 2439, 2461, 2792, 2945, 3024, 3064–6, 3115, 3202, 3273, 3287, 3394, 3461, 3519, 3520, 3644; Zathey J., Ze źródeł do dziejów walki klasowej w żupach krakowskich, „Pam. B. Kórn.” Z. 5: 1955 s. 182–4; Zbiór dok. mpol., Cz. 1 nr 545, 569, 571, 577, 579, Cz. 3 nr 722, 724, 810, 853, Cz. 5 nr 1463, Cz. 8 nr 2370, 2372, 2447, 2482, 2568–70; – AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Castr. Crac. t. 4 s. 546, 557, 587, 640, 669, 804, 812, 821, 856–857, 870, 903, 908, t. 5 s. 58, 207, 238, 244, 254, 296–297, 321, 326, 363, 372, 418, 432, 465, 477–478, 524–525, 561, 606, 616, 629, 645–646, 708, 775, t. 6 s. 65, 229, 242, 244–245, 250, 305, 360–361, 367–368, 535, t. 7 s. 63, 73, 101, 115, 374, 403–404, 502–503, 509, 564, 600–601, 634–635, 678, 691, 723, 741–742, 745, 748, 762, 830–831, 833–834, 853, 856, 881, 884–885, 908, 958, 1082, 1091, t. 8 s. 41 i passim, t. 9 s. 2 i passim, t. 10 s. 83 i passim, t. 11 s. 4 i passim, t. 12 s. 31, 46–47, 53, 96, 139, 197, 208–209, 230, 243, 245, 253–256, 263, 278–279, 291, 299, 308, 338–339, 359, 393, 411, 434–435, 455, 466, 490, 496, 498, 524–525, 553, t. 13 s. 2, 50, 117–120, 171, 192, 227, 247–249, 268, 316, 330, 348, 382–383, 412, 422, 434, 440, 449, 482, 530–531, 560, 601, 758, t. 14 s. 15, 55, 60, 75, 78, 80, 81, 84, 88–90, 114, 116, 120, 137–138, 143, 154, 166–167, 169, 172, 186, 201, 208, 218, 230, 234, 290, 295–296, 316, t. 15 s. 323, t. 16 s. 100, 475. t. 19 s. 256, 263, 318, 348, 350, Terr. Crac., t. 11 s. 104, 159–169, 166, 284–285, 377, 495–496, t. 12 s. 103, 135, 140, 148, 163, 175, 191, 213–216, 222, 237–238, 290–291, 331–336, 369, 623, t. 13 s. 112, 184–185, t. 14 s. 181, t. 15 s. 15, 168, 175, 182, t. 16 s. 551, t. 146 s. 514, 566, 586, t. 147 s. 87, 125, 132, 242, 276, 495, t. 150 s. 36–37, 63, 159, 211–212, t. 372 s. 278; Arch. Metropolitalne w Kr.: Acta Episcopalia, 1 nr 161; B. Ossol.: rkp. 165 k. 139–184 (zbiór korespondencji do S-a); Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu IH PAN w Kr.: Mater. do V t. kodeksu dyplomatycznego Małopolski, teki C–37, E–28, G–29, H–16, L–41; – Kurtyka J., Tęczyńscy h. Topór. Studium z dziejów możnowładztwa małopolskiego w późnym średniowieczu, Kr. 1994 (mszp. pracy doktorskiej s. 141–7).
 
                                                                                                                                                                                                                            Waldemar Bukowski
 
 
 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.