Sumiński Mikołaj (zm. 1435), scholastyk poznański.
Był synem Janusza z Sumina wsi paraf. w ziemi dobrzyńskiej.
W r. 1404 zapisał się S. na Uniw. Krak., uiścił wpisowe wysokości 6 gr, a w r.n. uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Niewiele wiadomo o następnych latach życia S-ego. Raczej nie należy identyfikować go z występującym w r. 1404 wikariuszem wieczystym katedry gnieźnieńskiej Mikołajem z Sowin. W r. 1413 został S. poświadczony jako notariusz publiczny czynny w procesie polsko-krzyżackim. Wystąpił wtedy jako kleryk diec. płockiej. Udział w procesie sugeruje, że S. został włączony do delegacji polskiej przez przedstawiciela króla Władysława Jagiełły, późniejszego bp. poznańskiego Andrzeja Laskarza. W dn. 21–24 II t.r. przebywał S. w Malborku jako jeden z notariuszy delegacji króla polskiego Władysława i w. ks. lit. Witolda, w skład której wchodzili archidiakon łęczycki Benedykt z Modły oraz kanonik sandomierski Stanisław Ciołek (jako zastępca arcybp. gnieźnieńskiego Mikołaja Trąby). Posłowie ci mieli przekazać w. mistrzowi zakonu krzyżackiego Henrykowi von Plauen dokumenty dotyczące praw do Żmudzi, których jednak ten nie przyjął, co S. poświadczył jako notariusz publiczny. Dn. 23 III 1414 w Biskupicach poświadczył, że arcybp Mikołaj Trąba ustanowił Andrzeja Łaskarza i Piotra Wolframa prokuratorami arcybiskupimi w procesie z Krzyżakami, natomiast przy Benedykcie z Modły przebywał S. jeszcze w kwietniu 1414.
Pierwszym znanym beneficjum S-ego była oszacowana na 10 grzywien rocznego dochodu plebania w Chruślinie (na Mazowszu, w diec. gnieźnieńskiej), uzyskana przed 9 I 1418, kiedy otrzymał prowizję papieską na kanonię łęczycką, wakującą po śmierci Kiełcza z Krzewa. Wdał się przez to w trwający do maja 1419 proces z Mirosławem Brudzewskim, który uzyskał prowizję papieską na kustodię łęczycką wakującą po Krzewskim i przyłączoną do tej prałatury kanonię (również posiadaną przez Krzewskiego). W procesie o prebendy po Krzewskim uczestniczyli także Marcin z Bartkowic, Stanisław Chebdzic z Niewiesza i Szymon ze Stawu. S. nie zdołał wejść w posiadanie spornej prebendy kanonickiej. Udało mu się natomiast objąć w r.n. scholasterię poznańską, wakującą po Peregrynie, który przed styczniem 1420 złożył profesję zakonną. Jako kandydat do scholasterii poznańskiej wystąpił też Świętosław, syn Sędziwoja z Soboty, który prosił papieża Marcina V o prowizję 24 I t.r. Jako scholastyk poznański S. wystąpił (4 VII) na posiedzeniu kapit. generalnej. Jest prawdopodobne, że objęcie tej prałatury zawdzięczał bp. poznańskiemu Andrzejowi Łaskarzowi. W l.n. brał udział w posiedzeniach generalnych kapituły, a wg zachowanej metryki kapit. poznańskiej (od listopada 1428) poświadczony był do końca swego życia na zdecydowanej większości posiedzeń. Można więc uznać, że przynajmniej od jesieni t.r. stale rezydował w Poznaniu. Występował jako świadek w ważnym dokumencie z 17 XI 1423, w którym kapit. poznańska podjęła decyzję o zrównaniu dochodów z prebend prałackich i kanonickich, co sugeruje, że popierał projekt wyrównania dochodów członków kapituły. Po objęciu diecezji przez bp. Stanisława Ciołka należał do opozycyjnie nastawionej wobec niego części korporacji. Dn. 22 III 1429 wystąpił obok innych kanoników jako strona w toczonym przed star. generalnym Wielkopolski Marcinem ze Sławska procesie z bp. Ciołkiem o dochody stołu biskupów poznańskich, zaległe po śmierci bp. Andrzeja Łaskarza, a więc z czasów uznawanego przez kapitułę bp. Mirosława z Brudzewa. Wiadomo też, że w okresie od 22 I do 8 X 1434 toczył S. w konsystorzu poznańskim proces z bp. Ciołkiem, nie jest jednak znany powód tego sporu. S. uczestniczył (przed 17 VII t.r.) w zebraniach prałatów i kanoników, zwoływanych bez udziału oficjała i kanonika poznańskiego Klemensa Drzewickiego, oskarżanego przez korporację o zdradzanie biskupowi sekretów kapituły. Ślady działalności S-ego w kapit. poznańskiej dotyczą jednak głównie spraw gospodarczych i finansowych. W listopadzie 1428 został, wraz z kanonikiem Mikołajem Lantmanem, kolektorem kontrybucji nałożonej na kler diecezji przez nowego bp. Ciołka. Wysyłany był też wielokrotnie przez kapitułę w celu rozgraniczania i inspekcji dóbr kapitulnych. Był często powoływany do komisji kontrolujących sprawozdania kanoników z powierzanych im w zarząd prebend oraz relacje prokuratorów o dochodach i wydatkach kapituły. Jesienią t.r. wybrany został na roczną kadencję prokuratora kapituły. Od 15 XI 1429 do 12 XI 1434 poświadczony był jako skarbnik kapituły. Dn. 17 XI 1431 obrano go prefektem, odpowiedzialnym za remont gmachu kościoła katedralnego. O zaufaniu kanoników poznańskich do S-ego świadczy fakt, że wyznaczono go (3 II 1433) na jednego z elektorów odpowiedzialnych za wybór konserwatorów skarbca katedralnego, którzy mieli ukryć kosztowności kapituły. Dn. 10 III t.r. kapituła powierzyła S-emu i innym kanonikom spisanie uchwał synodu łęczyckiego, 19 V ponownie mianowała go kolektorem kontrybucji, a 22 XII wyznaczyła wraz z Wojciechem z Jaroszewa do spisania statutów kapitulnych.
W kapit. poznańskiej S. posiadał kolejno wsie prestymonialne: Koziegłowy (w r. 1427, gdy toczył proces o jaz na Warcie), Starczynowo i Trojanowo (obie w r. 1429, a Trojanowo jeszcze w r. 1433). Pod koniec życia administrował aż trzema wsiami: Koziegłowami, Starczynowem i Gotartowem. Do jesieni 1430 zarządzał w imieniu kapituły prebendą kanonicką «fundi» Dalabuszki, należącą najpewniej do Piotra z Nowca, a następnie (od listopada 1430) prebendą kanonika Mikołaja Kozłowskiego («fundi» Żegrze?), którą oddano mu w zarząd ponownie 3 VII 1433. Zarządzał też S. dobrami posiadanej przez siebie scholasterii (1431). Wykazywał zapewne dużą inicjatywę w polepszaniu stanu posiadanych przez siebie dóbr, o czym świadczy udzielone mu zezwolenie kapituły na lokowanie ogrodu (tj. osadzenie zagrodnika) na Ostrowie Tumskim (1430) oraz zezwolenie na zamianę wsi Wawino, należącej do uposażenia scholasterii, na wieś Nowy Dwór i trzy łany w Górczynie (1433, zamiana niezrealizowana), wreszcie zgoda na wykopanie stawu rybnego i osadzenie rybaka (1434, najpewniej w jednym z prestymoniów). S. był w l. 1434–5 rektorem szkoły katedralnej, dla której wystarał się u kapituły w grudniu 1434 o stary graduał katedry poznańskiej. Jako rektor prowadził proces z kanonikami kapit. kolegiackiej w Środzie o bliżej nieokreśloną donację królowej Anny (Cylejskiej) i zapisy mieszczki średzkiej Anny Regelin. W kapitule przyjaźnił się prawdopodobnie z Bartłomiejem Rynkiem, który wyznaczył go na jednego z egzekutorów swego testamentu, z Bogusławem Świnką i Maciejem Chłapowskim, którzy uczynili go ich pełnomocnikiem przed kapitułą, a także z Mikołajem Lantmanem, który był jego poręczycielem. W kwietniu 1434 miał natomiast zatarg z Wojciechem z Jaroszewa o konie; sędzią polubownym w sporze obu duchownych był wspomniany Maciej Chłapowski. S. zmarł między 1 II 1435, kiedy po raz ostatni wziął udział w posiedzeniu kapituły, a 29 III 1435, gdy kapituła rozdała wakujące po nim prestymonia.
Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., VIII (Koziegłowy, Nowy Dwór); – Bieniak J., Elita ziemi dobrzyńskiej w późnym średniowieczu i jej majątki, w: Bieniak J., Polskie rycerstwo średniowieczne. Wybór pism, Kr. 2002 s. 160; Dembiński P., Prokuratorzy poznańskiej kapituły katedralnej w latach 1428–1500, „Roczn. Hist.” R. 69: 2003 s. 148, 155–6, 163; Kowalska-Pietrzak A., Prałaci i kanonicy kapituły łęczyckiej do schyłku XV wieku, Ł. 2004 s. 389; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II 674; – Acta capitulorum, I, II; Bull. Pol., IV; Cod. epist. saec. XV, I; Kod. maz. (Lubomirskiego), nr 159; Kod. Wpol., V nr 324, 332, 377, 378, 386, 414, 447, 488, 489, 491, VIII nr 928, 943, 951, 978, 1036, 1069, IX nr 1142, 1210, 1236, 1268, 1284, 1291, 1371, 1372, XI nr 1883, 1888, 1968; Księga promocji Wydz. Sztuk Uniw. Krak.; Lites, III 26, 28, 201; Metryka Uniw. Krak., I; – Arch. Archidiec. w P.: sygn. AC 18 k. 16, 118v, 150v, 225v, 226, 234, sygn. AC 19 k. 37v, sygn. CP 28 k. 9–9v, 12, 12v, 33, 36v–7, 42v, 45v, 61, 62v, 71, 83v, 85v, 89v, 90v, 94, 98, 109, 120, 124v, 132v, 138, 139v, 141v, 142, 143v, 147, 149v; – Kartoteka prałatów i kanoników poznańskich w posiadaniu autora; – Informacje Marty Czyżak z Tor.
Paweł Dembiński