INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Piotr Kochlewski      wzmianka o Piotrze Kochlewskim w Jana Borzymowskiego (1610-1673) "Disputatio theologica [etc.]" - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl

Piotr Kochlewski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1967-1968 w XIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kochlewski Piotr h. Prawdzic (zm. 1646), sędzia ziemski brzeski, działacz polityczny i kalwiński, pisarz. Pochodził prawdopodobnie z śląskiej rodziny von Falkenhau, która osiadła we wsi Kochlew w pow. wieluńskim i od nazwy tej wsi przyjęła nazwisko. Sam K. przyznawał się do herbu Falkenhau (Memoriał albo napomnienie do Małżonki…). Wg Bonieckiego i Uruskiego Kochlewscy pieczętowali się herbem Prawdzic, a wg K. Łodzi Czarnieckiego (wydawcy herbarza Niesieckiego) herbem Trąby. K. był synem Benedykta i Doroty z Madalińskich. W młodym wieku został dworzaninem Krzysztofa Radziwiłła, przeniósł się na Litwę i osiadł w woj. brzeskim. Był właścicielem wsi: Nurzec, Klukowice, Telatycze, Wola Nurzecka, Tumin, Łomno, Boryszyn, Zubacza, Duży Las oraz posiadaczem królewszczyzny Połońce. K. obracał się w kręgu ludzi i spraw związanych z dworem birżańskim i używany był przez Radziwiłła do pełnienia poufnych misji. Brał udział w wojnie inflanckiej w. l. 1621–2 i rokowaniach ze Szwedami w l. 1622 (rozejm mitawski) i 1624. Razem z Krzysztofem Arciszewskim był agentem Radziwiłła w spisku mającym na celu detronizację Zygmunta III i osadzenie na tronie polskim Gastona Orleańskiego. Po wykryciu tej sprawy Zygmunt III wysłał za nimi list gończy, prosząc regentkę Niderlandów Izabelę o aresztowanie ich, gdy będą przejeżdżać przez Niderlandy. K. uniknął aresztowania, ale skompromitowany musiał wycofać się z życia politycznego. Dopiero w okresie bezkrólewia 1632 r. stał się znów bardzo czynny. Pełnił rolę łącznika między Radziwiłłem a królewiczem Władysławem i księciem pruskim Jerzym Wilhelmem. Na sejmie konwokacyjnym i elekcyjnym w r. 1632 był jako deputat do opracowania egzorbitancji jednym z najgorliwszych zwolenników naprawy ustroju Rzpltej. Był posłem z woj. brzeskiego na sejm koronacyjny w r. 1633, na sejm zwyczajny 1635 r. i prawdopodobnie 1637 oraz na sejmy w l. 1638, 1639 i 1640. Na sejmach był jednym z najbardziej zagorzałych obrońców interesów różnowierczych.

K. był burgrabią Kiejdan, w r. 1635 został wojskim brzeskim, a w r. 1638 sędzią ziemskim brzeskim. Jednocześnie prowadził działalność religijną. W l. 1633–45 był niemal stałym uczestnikiem synodów prowincjonalnych wileńskich i częstym delegatem na synody generalne. W r. 1638 zbudował i uposażył zbór kalwiński w Nurcu wraz ze szkołą i szpitalem. W r. 1645 brał udział w colloquium charitativum. Był to chyba ostatni przejaw działalności K-ego. Dn. 29 IV 1646 r. napisał Memoriał albo napomnienie do Małżonki i dziatek moich in vim suplementa testamentowego, w którym rozporządzał swoim mieniem, dawał dobre rady i zalecenia. Zm. 14 V 1646. Żoną K-ego była Jadwiga Przypkowska, podsędkówna zatorska. K. miał trzech synów: Ambrożego Chrystiana (uczeń Komeńskiego, zm. w 1647), Aleksandra Benedykta i Jana Stanisława, oraz trzy córki: najstarszą Agnieszkę, która poślubiła Mokłoka, podczaszego nowogródzkiego, po jego śmierci Jana Sosnowskiego, późniejszego kasztelana połockiego, a po jego z kolei śmierci poślubiła (ok. 1661) Jana Kiersnowskiego, sędziego ziemskiego nowogródzkiego, Krystynę, żonę Jana Cedrowskiego, cześnika mścisławskiego, i Marię, żonę Krzysztofa Czyża. K. był autorem dziełka pt. Pobożnego Ewangelika do braciej tegoż wyznania przestroga i napomnienie (B. Kórn.: rkp. 22), a przypuszczalnie i radykalnej rozprawki pt. Zdanie bezimiennego Ewangelika o tolerancji religijnej w Polsce (znanej z omówienia J. Tichy’ego) nawołującej wprost do powstania zbrojnego przeciw duchowieństwu, a szczególnie jezuitom. Pisał także poematy, epitafia i inne drobne utwory poetyckie. Najbardziej znanym z nich jest epitafium Lachrimae in obitum illustrissimi Principis ac Dn. Janussi Radivilii castellani Vilnensis Capitanei Borysoviensis etc. (Lubeka 1621).

 

Estreicher; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Boniecki; Uruski; – Chmaj L., Samuel Przypkowski na tle prądów religijnych XVII w., Kr. 1927; Czapliński W., Polska a Prusy i Brandenburgia za Władysława IV, Prace Wrocł. Tow. Nauk., S. A nr 6, Wr. 1947; Danysz A., Jan Amos Komeński w Polsce, w: Studia z dziejów wychowania w Polsce, Kr. 1921, Prace Monograficzne z Dziejów Wychowania i Szkolnictwa w Polsce, S. I nr 3; Konopczyński W., Konwokacje, w: Studia Historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, Kr. 1938 I; Kotłubaj E., Życie Janusza Radziwiłła wojewody wileńskiego W. X. L., Wil.–Witebsk 1859; Łukaszewicz J., Dzieje kościoła wyznania helweckiego w Litwie, P. 1843 II; Sajkowski A., Od Sierotki do Rybeńki, P. 1965; Tichy J., Dwa pisemka ulotne o sytuacji polskiego protestantyzmu w dwudziestych latach XVII wieku, „Odr. i Reform. w Pol.” T. 5: 1960; Trawicka Z., Działalność polityczna i reformacyjna Piotra Kochlewskiego, „Odr. i Reform. w Pol.” T. 8: 1963; – Akty Vil. Archeogr. Kom., VI, XII; Archiwum domu Radziwiłłów, Kr. 1885, Script. Rer. Pol., VIII; Dwa pamiętniki z XVII wieku, Wyd. A. Przyboś, Wr.–Kr. 1954; Listy Władysława IV do K. Radziwiłła, Wyd. A. Muchliński, Kr. 1867; Radziwiłł K., Księcia… hetmana polnego W. Ks. Lit. sprawy wojenne i polityczne 1621–1632, Paryż 1859; [Radziwiłł S. A.], Pamiętniki… kanclerza w. litewskiego, Wyd. E. Raczyński, P. 1839 I; Vol. leg., III; – B. Kórn.: rkp. 22; B. Uniw. Wrocł.: Steinwehr, Polonica varia II fol. 37, t. III k. 178–185 (tu Memoriał).

Zofia Trawicka

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.      

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.